ทวิตเตอร์กำลังจะตาย? หนีไปใช้ Mastodon กัน

คุณกำลังเบื่อทวิตเตอร์อยู่หรือเปล่า? 

 
ฟังดูเหมือนประโยคโฆษณาชวนเชื่อ แต่เชื่อไหมว่าแม้แต่สาวกทวิตเตอร์ก็กำลังถามตัวเองแบบนี้อยู่เหมือนกัน 

ก่อนหน้านี้ทวิตเตอร์มีสารพัดปัญหาและผ่านมรสุมมานับไม่ถ้วน ไม่ว่าจะเรื่องการยิงโฆษณา หน้าฟีดที่เต็มไปด้วยข่าวปลอม การเมือง ไซเบอร์บูลลี่ วัฒนธรรมแคนเซิล การล่วงละเมิดอย่างรุนแรง การปะทะกันระหว่างกลุ่มซ้ายกับขวาจัด หรือแม้แต่พวกฝักใฝ่นาซี ทำให้ผู้ใช้ต่างเบื่อ เอือมระอา ที่ผ่านมามีหลายเคสที่ต้องเจอกับการคุกคามและเหตุการณ์เลวร้ายต่างๆ นานา จนเลิกเล่นโซเชียลมีเดียไปเลย หรือลงเอยด้วยเรื่องน่าสลด แต่ก็ยังมีผู้ใช้แพลตฟอร์มนี้ทั่วโลก 

ปรากฏว่าสถานการณ์ของบริษัทดูจะเลวร้ายลงไปทุกที หลังจากอีลอน มัสก์ เข้ามาคุมบริษัทและเร่งปรับเปลี่ยนกฎไม่เว้นวัน รวมถึงทวีตไล่พนักงานออกกลางทวิตเตอร์ ทำให้ผู้ใช้จำนวนมากไม่พอใจและเหลืออดกับการกระทำเช่นนี้ 

จะด้วยซีอีโอคนใหม่หรือเหตุผลใดก็ตาม มันกลายเป็นฟางเส้นสุดท้ายสำหรับผู้ใช้ที่อยากหนีจากแพลตฟอร์มนี้เต็มทน มีรายงานข่าวออกมาไม่เว้นวันว่าผู้ใช้ทวิตเตอร์เปลี่ยนไปใช้แอปฯ โซเชียลอื่น แม้แต่แบรนด์ต่างๆ ก็เริ่มตีตัวออกห่าง 

หนึ่งในการเคลื่อนไหวที่น่าจับตามอง คือ กลุ่มนักข่าวและวงการสื่อระดับโลกที่กำลังย้ายบ้านไปสู่แพลตฟอร์มที่ชื่อ ‘Mastodon’ 

เช้าวันนี้ (18 ก.ย.) Paul Krugman คอลัมนิสต์แห่ง New York Times ได้ทวีตข้อความว่า “โอเค ถ้าทวิตเตอร์จะตายในเร็วๆ นี้ —ซึ่งจู่ๆ ก็ดูมีความเป็นไปได้จริงๆ — ผมมีบัญชี Mastodon  mastodon.online/@pkrugman บรรดาคอลัมน์และข่าวสารต่างๆ สามารถหาอ่านได้ที่นี่” 

ขณะที่ Dave Lee นักข่าวแห่ง Financial Times ก็ทวีตเล่าว่าบรรดานักข่าวกำลังย้ายจากทวิตเตอร์ไปยังแพลตฟอร์ม Mastodon กัน พวกเขายังสร้างวิธีการยืนยันตัวตนและแชร์ข้อมูลโปรไฟล์ของนักข่าว ผ่านระบบเซิร์ฟเวอร์ใดก็ได้ของ Mastodon 

Mastodon คืออะไร ทำไมคนหันไปใช้แทนทวิตเตอร์

คำตอบแรกคือ Mastodon มีในสิ่งที่ทวิตเตอร์ไม่มี และทำในสิ่งที่ทวิตเตอร์ไม่ทำ (หรืออาจจะเคยทำในยุคแรกๆ) นั่นคือ

1. Mastodon (ณ ตอนนี้) เป็นเพียงคอมมูนิตี้ออนไลน์  
2. (ยัง) ไม่มีโฆษณา การติดตามข้อมูลผู้ใช้ การสร้างรายได้ (Monetization) จากโฆษณา ข้อมูล หรืออื่นๆ (อ้างอิงจากบทความโดย WIRED และ PC Mag)

Mastodon ไม่ใช่แพลตฟอร์มน้องใหม่มาแรง แต่เป็นโซเชียลเน็ตเวิร์กประเภท open-source บนระบบกระจายศูนย์ (decentralized) ก่อตั้งขึ้นในปี 2016 ถือว่าเป็นโซเชียลเน็ตเวิร์กที่กล้าแหวกขนบ และตั้งใจเป็นแพลตฟอร์มทางเลือกที่ต่อต้านโฆษณา ขณะที่ทวิตเตอร์และโซเชียลมีเดียยักษ์ใหญ่นั้นขับเคลื่อนด้วยเป้าหมายที่จะสร้างเอนเกจเมนต์ให้มากที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ เพื่อให้คนใช้เวลาอยู่บนแพลตฟอร์มนานที่สุด (และกอบโกยรายได้จากโฆษณา) 

สรุปง่ายๆ ก็คือ Mastodon ก็คือทวิตเตอร์ที่ไม่มีโฆษณานั่นเอง ผู้ใช้สื่อสารกันผ่านโพสต์ข้อความสั้นๆ (microblogging) และมีเครื่องมือตรวจจับข้อความที่เข้าข่ายการล่วงละเมิดตามมาตรฐาน
 

ใช้ยังไง เวิร์กไหม

ในแง่ประสบการณ์การใช้งาน อาจยังไม่ตอบโจทย์สำหรับคนที่ใช้โซเชียลมีเดียเป็นชีวิตจิตใจ หน้าฟีดจะแสดงแค่โพสต์ของคนที่เราติดตามเท่านั้น และเราสามารถเข้าไปตอบหรือคอมเมนต์โพสต์ไหนก็ได้ นอกจากนี้ยังมีฟีเจอร์ ‘ไลก์’ หรือ ‘บุ๊กมาร์ก’ (บันทึกโพสต์) เหมือนกับทวิตเตอร์ และใช้วิธี ‘บูสต์’ (boost) แทนการรีทวีต ที่สำคัญหน้าฟีดจะไม่แสดงยอดไลก์และบูสต์ของโพสต์นั้นๆ เว้นแต่ว่าเราจะคลิ๊กกดเข้าไปดูเอง  

ฟีเจอร์เหล่านี้สะท้อนถึงความตั้งใจของการออกแบบโซเชียลมีเดียเพื่อไม่ให้คนหมกมุ่นกับยอดไลก์ จนกลายเป็นคอมมูนิตี้ที่บ่อนทำลายสุขภาพจิตเหมือนแพลตฟอร์มอื่นๆ 

แล้วเราจะดูโพสต์สาธารณะของคนอื่นได้ไหม? คำตอบคือได้ เพียงแค่กด Explore หน้าฟีดก็จะเปลี่ยนเป็นโพสต์ต่างๆ ที่ได้รับความนิยมในเวลานั้น และสามารถค้นหาข้อความหรือโพสต์ที่สนใจผ่านแฮชแท็กได้เช่นกัน 

การหาเพื่อนบนแพลตฟอร์มนี้อาจจะยุ่งยากสักหน่อย เพราะยังมีผู้ใช้ไม่เยอะ คุณอาจจะต้องทวีตแจ้งข่าวเพื่อบอกเพื่อนๆ หรือผู้ติดตามบนทวิตเตอร์ว่า คุณกำลังจะย้ายไปเปิดบัญชีใหม่ พร้อมแนบลิงก์ ทำให้ผู้ติดตามเข้ามาเป็นเพื่อนกับคุณบนแพลตฟอร์มใหม่ได้ (ดูเป็นวิธีที่ย้อนแย้งอย่างบอกไม่ถูก) 

อย่างไรก็ดี แพลตฟอร์มนี้ยังเป็นที่นิยมกันแค่เฉพาะกลุ่มในสหรัฐฯ เท่านั้น ส่วนในไทย คนส่วนใหญ่น่าจะยังคงใช้ทวิตเตอร์กันต่อไปตามความเคยชิน จนกว่าบริษัททวิตเตอร์จะเจ๊งจริงๆ 

แต่ก่อนจะถึงวันนั้น ลองหาตัวเลือกไว้ก่อนก็น่าจะดีไม่น้อย