งบประมาณฐาน 0 ต้นแบบสหรัฐฯ สู่มือชัชชาติ – พิธา

แนวคิดการจัดทำงบประมาณแบบฐานศูนย์ มีต้นแบบมาจากสหรัฐ กำลังจะเป็นแนวคิดใหม่ของการบริหารงบประมาณรายจ่ายที่ยึดตามความจำเป็นเร่งด่วนของหน่วยงาน  และผู้ว่ากรุงเทพมหานคร ชัชชาติ สิทธิพันธุ์ ได้นำมาใช้กับกรุงเทพมหานครตั้งแต่เข้ารับตำแหน่ง จากนี้ไปเป็นหน้าที่ของว่าที่รัฐบาลก้าวไกล จะนำมาใช้ต่อไป  

หนึ่งใน MOU การจัดตั้งรัฐบาลของ 8 พรรคการเมือง ในเรื่องของเศรษฐกิจ เรื่องการจัดทำงบประมาณรายจ่ายแบบฐานศูนย์ ในหัวข้อที่ 13 ในแถลงการณ์ เป็นหัวข้อสั้นๆ แต่มีความหมายที่น่าสนใจ 

การจัดทำงบประมาณรายจ่ายแบบฐานศูนย์ Zero Based Budgeting (ZBB) ในความหมายคือ  

การทำงบประมาณรายจ่ายแบบฉีกฐานงบประมาณเดิมทิ้งทั้งหมด  แล้วมาวางแผนการใช้งบประมาณใหม่ ด้วยการอ้างอิงความจำเป็นเร่งด่วน  ไม่ต้องสนใจว่าแต่ละหน่วยงานเดิมได้งบมาเท่าไหร่ ทุกอย่างเริ่มใหม่หมด และการใช้งบประมาณต้องมีรายละเอียด ตรวจสอบได้ทุกขั้นตอน 

ที่สำคัญ งบประมาณแบบนี้สามารถปรับปรุงได้  แก้ไขได้  มีความยึดหยุ่นในการบริหารจัดการ  

ในแง่แนวคิด การรื้อระบบงบประมาณแบบนี้  การควบคุมตรวจสอบการใช้เงินของหน่วยงานรัฐแบบเคร่งครัด งบประมาณต่อเนื่อง  หรือโครงการที่วางแผนใช้เงินระยะยาว การตั้งงบแบบเกรงใจก็จะถูกตรวจสอบ   

แต่ในความเป็นจริง ต้องพิสูจน์ทราบกันอีกครั้ง 

งบประมาณฐานศูนย์แบบนี้ มีการนำมาใช้แล้ว กับการบริหารงบประมาณของกรุงเทพมหานคร  ยุค ‘ชัชชาติ สิทธิพันธุ์’ ที่นำมาใช้บริหารงบประมาณกรุงเทพมหานคร  และถูกบรรจุไว้ในนโยบายในการหาเสียงของเขาด้วย 

กรุงเทพมหานครเริ่มทดลองใช้โมเดลนี้ ส่วนผลลัพธ์ ต้องติดตามว่ามีประสิทธิภาพตามที่คาดการณ์หรือไม่  

เจ้าของแนวคิดนี้คือ Peter Pyrrh ผู้จัดการฝ่ายบัญชีของบริษัท Texas Instruments จำกัด  เขานำเสนอไว้ในหนังสือของเขาเอง ในชื่อ Zero Based Budgeting: A Practical Management Tool for Evaluating Expenses ตั้งแต่ปี 1970

แนวคิดนี้ ไปสะดุดตา Jimmy Carter ผู้ว่าการรัฐจอร์เจียสมัยนั้น จึงเรียกเขามาใช้งาน ให้ดูแลเรื่องการทำงบประมาณของรัฐจอร์เจีย และ Jimmy Carter คนนี้ต่อมาเป็นประธานาธิบดีคนที่ 39 ของสหรัฐ สังกัดพรรคเดโมแครต