EV is coming - EP.1| ยานยนต์ไฟฟ้า คลื่นยักษ์ที่อาจมาเร็วกว่าที่คิด

คลื่นรถยนต์ไฟฟ้าหรือ EV กำลังถาโถมไปทั่วโลกทั้งใบ คล้ายมวลน้ำมหาศาลที่กำลังก่อตัวในวันที่โนอาห์ต้องรีบประกอบเรือให้เสร็จ ก่อนพระเจ้าจะดลบันดาลฝนให้ตกหนักจนน้ำท่วมโลก 

การมาถึงของรถยนต์ไฟฟ้าในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา เป็นสัญญาณของความเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ หลังโลกเผชิญวิกฤตสิ่งแวดล้อม แนวโน้มราคาน้ำมันไต่ระดับสูงขึ้น สวนทางกับปริมาณที่หร่อยหรอลงทุกวัน

ผู้ผลิต ภาครัฐ และมหาอำนาจทั่วโลก ส่งสัญญาณว่า ‘เอาจริง’ กับ EV ผ่านนโยบายระดับชาติ การร่วมมือในระดับภูมิภาค และพร้อมควักกระเป๋าอัดฉีดทุกภาคส่วนให้ร่วมกันผลักดันอุตสาหกรรมยานยนต์โลกไปสู่บทตอนใหม่ 

เพราะตระหนักดีว่า หากไม่เปลี่ยนและเร่งสร้างเรือโนอาห์ในวันนี้ อาจเผชิญชะตากรรม ‘ตายหมู่’ ต้องจมหายไปกับคลื่นความเปลี่ยนแปลง 

คำถามคือ คลื่นรถยนต์ไฟฟ้าที่กำลังเดินทางมาถึง จะรุนแรงแค่ไหน จะมาในระดับสึนามิหรือไม่ และประเทศไทยเวลานี้เตรียมพร้อมแค่ไหน 

EV is coming ตอนแรก SPACEBAR จะชวนคุณมองดูคลื่นยานยนต์ EV ที่กำลังเดินทางมาหาเราในอนาคตอันใกล้ ผ่านคำทำนายล่าสุดในรายงานของสถาบันวิจัยระดับโลก และเทียบกับแนวโน้มการเติบโตของรถ EV ในไทย พ.ศ.2566 ที่กำลังเกิดขึ้นจริง 

คลื่นยักษ์ EV กำลังก่อตัวอย่างรวดเร็ว 

“รถยนต์ไฟฟ้าทั่วโลกกำลังเติบโตแบบก้าวกระโดด (exponential growth) หลังยอดขายทะลุ 10 ล้านคัน ในพ.ศ.2565” 

คือข้อความแรกในบทสรุปผู้บริหาร (Executive summary) ของรายงาน Global EV Outlook 2023 - Catching up with climate ambitions ที่องค์การพลังงานระหว่างประเทศ (International Energy Agency: IEA) พัฒนาและจัดทำร่วมกับกลุ่มสมาชิกผู้ริเริ่มยานยนต์ไฟฟ้า (Electric Vehicles Initiative: EVI) เผยแพร่เมื่อเดือนเมษายนที่ผ่านมา บ่งบอกสถานการณ์ยานยนต์ไฟฟ้าในวันนี้ได้อย่างชัดเจน 

รายงานฉบับนี้ได้คาดการณ์ถึงภาพคลื่นยานยนต์ไฟฟ้าในอีก 7 ปีข้างหน้า (พ.ศ.2573 หรือปี 2030) โดยเริ่มจากการฉายภาพสถานการณ์ใน พ.ศ.2565 พร้อมกับคาดการณ์สถานการณ์ปีนี้ และในอนาคต ที่กำลังก่อตัวอย่างรวดเร็ว 

พ.ศ.2565: EV แรงกระเพื่อมบนผิวน้ำ 

สถานการณ์รถ EV ในปี พ.ศ.2565 แม้จะมีการระบุว่า ‘เติบโตแบบก้าวกระโดด’ แต่ถ้ามองในภาพกว้าง สิ่งที่เกิดขึ้นดูจะเป็นแค่แรงกระเพื่อมที่ก่อตัวเป็นคลื่นเล็กๆ บนผิวน้ำ เป็นสัญญาณให้ทุกคนเตรียมพร้อมเท่านั้น 

• ยอดขายรถ EV ทั่วโลก (ทั้ง BEV และ PHEV) พ.ศ.2565 ทะลุ 10 ล้านคัน 
• คิดเป็น 14% ของยอดขายรถยนต์ทุกประเภททั่วโลก 
• ‘โตเร็วมาก’ เมื่อเทียบกับ 2 ปีก่อนหน้า (พ.ศ.2564 และ พ.ศ.2563) ที่มีสัดส่วนอยู่ที่ 9% และ 5% ตามลำดับ 
• จีน คือผู้นำตลาดเบอร์หนึ่ง ครองสัดส่วน 60% ของยอดขายรถ EV ทั่วโลก 
• พูดให้เห็นภาพ คือ มากกว่าครึ่งหนึ่งของยานยนต์ไฟฟ้าในโลกนี้ กำลังวิ่งอยู่บนถนนในจีนแผ่นดินใหญ่ 
• ยุโรป มีขนาดตลาดใหญ่รองจากจีน ครองสัดส่วน 15% 
• รายงานระบุให้เห็นภาพว่า รถยนต์ที่ขายในยุโรปมากกว่า 1 ใน 5 คันคือรถ EV 
• สหรัฐอเมริกา ขนาดตลาดรถ EV อยู่อันดับ 3 ครองสัดส่วน 8% 

ตลาดรถยนต์ EV ไทยในปีเดียวกัน เป็นอย่างไร? 

• ยอดรถยนต์จดทะเบียนใหม่ (รวมทุกประเภท) พ.ศ.2565 ทั้งหมด 3,020,257 คัน (อ้างอิง: กลุ่มสถิติการขนส่ง กองแผนงาน กรมขนส่งทางบก) 
• ยอดจดทะเบียนรถ EV (ทั้ง BEV และ PHEV) อยู่ที่ 32,148 คัน 
• คิดเป็น 1.06% ของยอดจดทะเบียนรถยนต์ทั้งหมด 
• หรือ 0.32% เมื่อเทียบกับสัดส่วนรถ EV ทั่วโลก 

ตลาดรถ EV ในประเทศไทย พ.ศ.2565 นับว่ามีขนาดเล็กมาก ครองสัดส่วนแค่ 1% ของตลาดในประเทศ และแค่ 0.3% ในตลาดโลก 

พ.ศ.2566: EV คลื่นเริ่มก่อตัว 

รายงาน Global EV Outlook 2023 - Catching up with climate ambitions รายงานสถานการณ์ตลาด EV ในไตรมาสแรกของปีนี้ว่า ยอดขายอยู่ที่ 2.3 ล้านคัน เพิ่มขึ้น 25% เมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปีที่แล้ว 

และคาดว่าเมื่อถึงสิ้นปี พ.ศ.2566 ยอดขายรถ EV ทั่วโลกจะปิดที่ 14 ล้านคัน หรือเพิ่มขึ้นจากปีก่อน 35% 

โดยให้เหตุผลว่า กระแสรถยนต์ไฟฟ้าที่ได้รับการสนับสนุนจากนโยบายระดับชาติ การอัดฉีดของภาครัฐและภาคธุรกิจ จะช่วยเร่งยอดขายรถ EV ให้เติบโต 

ขณะเดียวกันราคาน้ำมันที่ดีดตัวสูงขึ้นเรื่อยๆ จะสร้างภาระให้คนใช้รถสันดาปภายใน หรือรถที่ใช้น้ำมัน หันไปสนใจรถ EV มากขึ้น 

ตลาดรถยนต์ EV ในไทยปีนี้ ก็คึกคักมากขึ้นเช่นเดียวกัน หลังราคารถ EV เซ็กซี่ขึ้น จากการเข้ามาทำตลาดของค่ายรถยนต์สัญชาติจีนอย่าง BYD และ NETA ทำให้ราคารถ EV ที่อยู่หลักล้าน (และหลายล้าน) ลงมาอยู่ในระดับ 'ต่ำล้าน' ซึ่งเป็นราคาที่ถึงเข้าตลาดแมสมากขึ้น 

สินค้าใดที่แมสหรือมวลชนเข้าถึงได้ ไม่นานสินค้านั้นจะกลายเป็น ‘สิ่งที่ใครๆ ก็มีกัน’ และนี่จะเป็นแรงขับเคลื่อนสำคัญที่จะพลิกหน้าประวัติศาสตร์ยานยนต์โลกไปสู่ยุคถัดไป 

ยอดจดทะเบียนรถ EV ในไทย พ.ศ.2566 ในช่วง 7 เดือนที่ผ่านมา (มกราคม-กรกฎาคม) เป็นอย่างไร?

• ยอดรถยนต์จดทะเบียนใหม่ (รวมทุกประเภท) 1,893,698 คัน (อ้างอิง: กลุ่มสถิติการขนส่ง กองแผนงาน กรมขนส่งทางบก) 
• ยอดจดทะเบียนรถ EV (ทั้ง BEV และ PHEV) อยู่ที่ 57,201 คัน 
• คิดเป็น 3.02% ของยอดจดทะเบียนรถยนต์ทั้งหมด 
• หรือ 0.41% เมื่อเทียบกับสัดส่วนรถ EV ทั่วโลก 

จะเห็นว่าตัวเลขสัดส่วนรถ EV เติบโตขึ้น แม้จะเป็นตัวเลข 3.02% ของรถยนต์ทั้งหมด แต่ภาพในวันนี้เป็นเพียงแค่จุดเริ่มต้นเท่านั้น 

ฝนเพิ่งตก คลื่นเพิ่งก่อตัว นี่คือช่วงเปลี่ยนผ่าน เพื่อรอเวลาที่ถนนในประเทศไทยจะท่วมไปด้วยรถยนต์ EV 

พ.ศ.2573: คลื่น EV กลืนกิน 1 ใน 3 ของรถยนต์ 

อนาคตสามารถพยากรณ์ได้จากข้อมูลในปัจจุบันและอดีตที่ผ่านมา ในรายงานฉบับดังกล่าว ได้คาดการณ์ถึงสถานการณ์ยานยนต์ไฟฟ้าในอีก 7 ปีข้างหน้า พ.ศ.2573 หรือปี 2030 ดังนี้ 

หากประเมินจากปัจจัยต่างๆ ในปัจจุบัน ทั้งนโยบายในภาพใหญ่ เป้าหมายของภาคธุรกิจ คาดว่าสัดส่วนรถยนต์ EV ในตลาดโลกจะกินส่วนแบ่งสูงถึง 35% 

หากเทียบกับปี พ.ศ.2565 ที่มีสัดส่วน 14% เท่ากับสัดส่วนรถยนต์ EV จะเพิ่มขึ้นถึง 21% หรือ 2.5 เท่า 

ถามต่อว่า สัดส่วนรถยนต์ EV พ.ศ.2573 ที่ 35% มีกี่คัน 

เมื่อดูจากค่าเฉลี่ยยอดขายรถยนต์ทั่วโลกระหว่างปี พ.ศ.2553-2562 (ซึ่งเป็นช่วงสถานการณ์ปกติ ก่อนโควิดระบาดทั่วโลก) อยู่ที่ 71.1 ล้านคันต่อปี 

หากใช้ตัวเลขนี้เป็นฐาน สัดส่วนรถยนต์ EV ทั่วโลกในอีก 7 ปีข้างหน้าจะอยู่ที่ 24,885,000 คัน 

คิดเป็น 1 ใน 3 ของรถยนต์ทั้งหมด 

ถ้าหากตลาดรถ EV ในไทย พ.ศ.นั้น โตในอัตราเดียวกัน คือ 2.5 เท่า โดยคิดจากสัดส่วนในปัจจุบัน 3.02% เป็นฐาน 

รถยนต์ EV บนถนนในประเทศไทย พ.ศ.2573 จะมีจำนวนเท่ากับ 7.55% หรือ 218,647 คัน* 

อนาคต EV อาจมาเร็วกว่าที่คิด 

ถ้าย้อนอ่านข้อมูลสถานการณ์ EV ที่มีการประเมินในอดีต จะพบว่าการเติบโตของรถ EV ที่เคยคาดการณ์จะ ‘น้อยกว่าความเป็นจริง’ เมื่อเวลาผ่านไป 

เนื่องจากสถานการณ์การแข่งขันและเทคโนโลยีในโลกยุคใหม่ มีอัตราเร่งและความผันผวนสูงกว่าในอดีต 

การคาดการณ์บนเงื่อนไขเมื่อปีที่แล้ว อาจคลาดเคลื่อนจากความเป็นจริง เพียงเพราะเวลาผ่านไป เนื่องจากมีปัจจัยแวดล้อมและเงื่อนไขใหม่เกิดขึ้น 

ยกตัวอย่าง การประเมินในรายงาน เมื่ออุตสาหกรรมยานยนต์เปลี่ยนเป็น EV: ทำไมไทยเสียเปรียบคู่แข่ง? โดย KKP Research เมื่อเมษายน พ.ศ.2565 ที่ระบุว่า 

สำหรับประเทศไทย การเติบโตของรถยนต์ EV อาจเกิดขึ้นได้ช้ากว่าโลกและประเทศพัฒนาแล้ว (รูปที่ 1) จากข้อจำกัด คือ 

1. ราคา EV ยังแพงกว่ารถยนต์ ICE มาก แม้จะมีมาตรการจากภาครัฐช่วยแล้วก็ตาม เมื่อพิจารณาข้อมูลยอดขายรถยนต์แบ่งตามขนาดและราคา จะพบว่ารถยนต์ที่มียอดขายสูงในไทยเป็นรถยนต์ในกลุ่มเครื่องยนต์ต่ำกว่า 1500cc หรือมีราคาในช่วงไม่เกิน 1 ล้านบาทเท่านั้น 
2. เมื่อพิจารณารถยนต์ EV ที่ราคาไม่เกิน 1 ล้าน ส่วนใหญ่ยังเป็นรถยนต์ค่ายใหม่จากประเทศจีน ซึ่งยังมีปัญหาด้านความเชื่อมั่นในคุณภาพรถยนต์และคนไทยยังติดใช้แบรนด์รถยนต์ของประเทศญี่ปุ่นที่เป็นเจ้าตลาดมานาน 

สังเกตว่า ข้อความในรายงานฉบับดังกล่าวใช้คำว่า ‘อาจเกิดขึ้นได้ช้ากว่า’ เมื่อเทียบการเติบโตตลาด EV ไทยกับโลกและประเทศพัฒนาแล้ว 

แต่ความจริง รถยนต์ไฟฟ้าจากค่ายจีนที่มาบุกตลาดไทย ถือว่าทำได้ ‘ไม่เลว’ อย่างน้อยในแง่คุณภาพที่ยังไม่มีปัญหาด้านความเชื่อมั่น (ส่วนด้านเซอร์วิสหลังการขาย คงต้องให้เวลาดูใจกัน) 

เพราะเมื่อดูยอดจดทะเบียนรถยนต์ไฟฟ้า (เฉพาะ BEV) ใน พ.ศ.2566 ตั้งแต่มกราคม-กรกฎาคม รถยนต์ไฟฟ้าค่ายจีนที่เพิ่งเข้ามาทำตลาดเมื่อปีที่แล้ว (พ.ศ.2565) ได้รับการตอบรับดีกว่าที่คาดไว้ โดยยึดหัวหาด 4 จาก 5 อันดับ ยอดจดทะเบียนรถ EV สูงสุดใน พ.ศ.2566 

จุดที่น่าสนใจหลังจากนี้ คือการมาถึงของ BYD Dolphin ที่เปิดตัวเมื่อต้นเดือนกรกฎาคม (6 กรกฎาคม) ด้วยราคาเริ่มต้น 699,999 บาท จะกระตุ้นยอดขายรถ EV ได้มากน้อยแค่ไหน 

เพราะเมื่อราคารถยนต์ 'ต่ำล้าน' มีตัวเลือกมากขึ้น บริษัทผู้ผลิตแข่งขันกัน เสนอตัวเลือกที่ดีที่สุดให้ผู้บริโภค เชื่อได้ว่า หลังจากนี้ตลาดรถยนต์ไฟฟ้าในราคาที่เข้าถึงมวลชน จะเป็นน้ำมันหล่อลื่นสำคัญที่จะทำให้ทั้งองคาพยพ เดินหน้าไปสู่สังคม EV ในอัตราเร่งที่เร็วกว่าเดิม 

ลองสังเกตดีๆ ใน 5 อันดับยอดจดทะเบียนรถ EV พ.ศ.2566 รถในกลุ่มราคา 'ต่ำล้าน' ครองไปแล้วถึง 3 อันดับ 

อ่านต่อ EV is coming - EP.2| พลังงานไฟฟ้าไทย 'พอ' หรือ 'ขาด' ถ้า EV โตเกินคาด