หลังงานวิจัย Harvard Business Review ให้คำตอบในเชิงการตลาดว่า iPhone 15 ขายวันแรก ทำไมคนแห่ซื้อ iPhone รุ่นใหม่ แม้ไม่ต่างจากรุ่นเดิมเท่าไหร่ น่าจะมีเหตุผลมาจาก...
83% ของการช้อปปิ้งคือการซื้อซ้ำ ถ้าสินค้านั้นเป็นสิ่งที่พึงใจอยู่แล้ว
Harvard Business Review
คนใช้ iPhone ส่วนใหญ่จึงยินดีที่จะ ‘ซื้อ’ ประสบการณ์ใหม่จากสินค้าที่ตนรัก (หรือพึงใจ) แล้วร่วมแชร์ประสบการณ์การใช้งานกับคนคอเดียวกัน
แต่มนุษย์เป็นสิ่งมีชีวิตที่ซับซ้อนเกินกว่าจะมองเพียงมิติใดมิติหนึ่ง ตอนท้ายบทความข้างต้น เราทิ้งท้ายว่า ได้ลองนำความสงสัยนี้ไปถามเอไอ ChatGPT
และคำตอบที่มันให้ค่อนข้างชวนขนลุกทีเดียว
เราพิมพ์ถามมันว่า ทำไมคนถึงแห่ซื้อ iPhone รุ่นใหม่ ทั้งๆ ที่มันไม่ได้ต่างจากรุ่นเดิมเท่าไหร่เลย?
ChatGPT คล้ายเอามือจับคาง นิ่งคิดไม่นาน แล้วก็ตอบด้วยท่าทีของนักวิเคราะห์ ว่าเรื่องนี้อาจมีเหตุผลที่มาจากปัจจัยต่างๆ เช่น จิตวิทยา สังคม และเศรษฐกิจ ประกอบกัน
โดย ChatGPT มองเรื่องนี้ ด้วยการชำแหละออกเป็น 10 มิติ
1. สถานะทางสังคมและแรงกดดันจากเพื่อน (Social Status and Peer Pressure)
“การเป็นเจ้าของ iPhone รุ่นใหม่ล่าสุด (เช่น ตอนนี้คือ iPhone 15) เหมือนเป็นการส่งสัญญาณให้คนอื่นรู้ว่า คุณมีเงิน และเป็นคนทันกระแส แง่มุมสถานะทางสังคมนี้ผลักดันให้คนต้องการ iPhone รุ่นล่าสุด เพื่อฉายภาพบางอย่าง รวมถึงเข้ากับกลุ่มก๊วนพวกเขาได้”
2. การตลาดและแบรนด์ดิ้งของแอปเปิ้ล (Apple's Marketing and Branding)
“แอปเปิ้ลรู้วิธีการทำแคมเปญการตลาดและสร้างความภักดีต่อแบรนด์ การเปิดตัวผลิตภัณฑ์ใหม่แต่ละครั้ง พวกเขาสร้างความคาดหวังและตื่นเต้น พร้อมกับ 'บิ้ว' ให้คนรู้สึกว่า ฉันจำเป็นต้องเป็นส่วนหนึ่งของผลิตภัณฑ์ที่ใหม่ล่าสุดและเจ๋งที่สุด”
3. การปรับปรุงจากของเดิม (Incremental Improvements)
“แม้ว่าความต่างของ iPhone แต่ละรุ่น ในแง่ฟังก์ชันจะค่อนข้างน้อย แอปเปิ้ลมักจะแนะนำว่า พวกเขาปรับปรุงและเพิ่มเติมสิ่งใด เช่น คุณภาพของกล้อง พลังการประมวลผล และฟีเจอร์ใหม่ๆ ด้านซอฟต์แวร์ การปรับปรุงพวกนี้ แม้จะดูเป็นเรื่องเล็กน้อย แต่มันก็ดึงดูดคนที่โหยหาประสิทธิภาพและความสามารถที่ดีที่สุดได้”
4. ระบบนิเวศในแบบ 'แอปเปิ้ล' (Ecosystem Integration)
“ระบบนิเวศของแอปเปิ้ล ประกอบด้วยอุปกรณ์และบริการมากมายที่ทำงานร่วมกันได้อย่าง 'ไร้รอยต่อ' iPhone รุ่นใหม่มักมาพร้อมกับฟีเจอร์ที่ปรับปรุงการทำงานร่วมกับผลิตภัณฑ์อื่นๆ และระบบนิเวศของแอปเปิ้ลที่ดีกว่าเดิม สิ่งนี้กระตุ้นให้คนอยากเปลี่ยน iPhone เพื่อสัมผัสประสบการณ์ใช้งานที่แอปเปิ้ลตั้งใจส่งมอบให้”
5. กลัวตกกระแส (FOMO - Fear of Missing Out)
“ฉันจะพลาดฟีเจอร์ใหม่ ไม่อัพเดต หรือกำลังจะพลาดอะไรไปหรือเปล่า ความรู้สึกเหล่านี้กระตุ้นให้คนอยากเปลี่ยน iPhone ได้ ผู้คนอาจรู้สึกว่า พวกเขาจะตกเทรนด์หรือไม่ทันโลก ถ้าไม่มีเทคโนโลยีใหม่ล่าสุด”
6. ถึงเวลาเปลี่ยนพอดี (Replacement Cycles)
“ไม่ใช่ทุกคนที่เปลี่ยน iPhone ทุกครั้งที่มีรุ่นใหม่ออกมา แต่ทุกคนต้องเปลี่ยนสมาร์ทโฟน เมื่อถึงเวลา โดยทั่วไปคนจะเปลี่ยนสมาร์ทโฟนทุกๆ 2-3 ปี (บางคนอาจนานกว่านั้น แต่ถึงที่สุด เมื่อสมาร์ทโฟนเริ่มช้า ล้าสมัย ก็ต้องเปลี่ยนอยู่ดี) เมื่อถึงรอบการเปลี่ยนของพวกเขา คนๆ นั้นจะซื้อสมาร์ทโฟนเครื่องใหม่ แม้ว่าจะมีความแตกต่างจากเดิมเพียงเล็กน้อยก็ตาม”
7. แลกซื้อและขายต่อ (Trade-In and Resale Value)
“บางคนเปลี่ยน iPhone รุ่นใหม่ล่าสุด ด้วยการใช้โปรแกรมแลกซื้อเครื่องใหม่ หรือนำ iPhone รุ่นก่อนหน้ารุ่นใหม่ล่าสุด (เช่น iPhone 14) ออกมาขายต่อ เพื่อจะได้มูลค่าการขายที่ดีที่สุด ซึ่งแอปเปิ้ลและผู้ให้บริการ เช่น ค่ายมือถือ มักจะมีข้อเสนอในการแลกซื้อเครื่องใหม่และข้อเสนอทางการเงินที่น่าสนใจ”
8. อิทธิพลของสื่อและการรีวิวของอินฟลูเอนเซอร์ (Media and Review Influencers)
“สื่อด้านเทคโนโลยีและบทวิจารณ์มีบทบาทสำคัญในการกำหนดการรับรู้ของผู้คน การรายงานข่าวของสื่อและบทวิจารณ์เชิงบวกจะสร้างการรับรู้ ความตื่นเต้น และความต้องการ iPhone เครื่องใหม่ให้เกิดขึ้นในใจผู้คน”
9. ความพึงพอใจ (Psychological Satisfaction)
“สำหรับบางคน การได้เปลี่ยน iPhone เป็นรุ่นใหม่ล่าสุด อาจไม่มีเหตุผลอะไรมากไปกว่า ก็ฉันพอใจที่จะเปลี่ยน...ใครจะทำไม”
10. เหตุผลส่วนตัว (Personal Preferences)
“บางคนก็แค่เพียงรู้สึกสนุกกับการได้เป็นเจ้าของอุปกรณ์ (Gadget) ใหม่ล่าสุด และเต็มใจที่จะลงทุนกับสิ่งเหล่านี้ เพื่อความสุขส่วนตัวหรืองานอดิเรกก็เท่านั้นเอง”
หลังจากชำแหละให้เห็นเหตุผลที่มนุษย์ซื้อ iPhone รุ่นใหม่แล้ว ChatGPT ก็ให้ข้อสรุปในตอนท้ายตามความคิดของมันว่า โดยสรุปแล้ว ความหลงใหลในการซื้อ iPhone รุ่นใหม่ล่าสุด ได้รับอิทธิพลจากหลายปัจจัย จิตวิทยา สังคม และเศรษฐกิจ ผสมผสานกับความสามารถทางการตลาดที่แม่นยำของแอปเปิ้ล
“มนุษย์มีเหตุผลมากมายในการเลือกของตน และสิ่งที่ผลักดันให้คนหนึ่งเปลี่ยน iPhone อาจแตกต่างจากสิ่งที่จูงใจในอีกคนหนึ่ง”
ChatGPT-3.5
ไม่รู้ว่า คุณ-คนอ่าน มีเหตุผลในการเปลี่ยน iPhone หรือสมาร์ทโฟนเครื่องใหม่อย่างไร ทั้ง 10 ข้อที่ ChatGPT ตอบ มีข้อใดดเป็นเหตุผลในการซื้อ iPhone เครื่องใหม่ของคุณหรือไม่
แต่ที่น่าขนลุกกว่านั้น ซึ่งคุณก็คงสัมผัสได้คือ ความสามารถในการให้คำตอบของเอไอ ChatGPT ไม่แปลกใจเลยที่มีข่าวว่า ChatGPT ทำข้อสอบยากๆ ได้ เช่น ข้อสอบรอบรองชนะเลิศชีววิทยาโอลิมปิกในสหรัฐอเมริกา (USA Biology Olympiad Semifinal Exam)
“มันเก่งและฉลาดกว่าที่เราคาดไว้มาก...”
คือคำพูดของทีม OpenAI ที่พัฒนาเอไอ ChatGPT พูดถึง ChatGPT-4 เวอร์ชันล่าสุดที่ ดร.สันติธาร เสถียรไทย บันทึกไว้ใน โพสต์เฟซบุ๊กของเขา หลังมีโอกาสไปเยี่ยมออฟฟิศใหม่ของ OpenAI ที่ซานฟรานซิสโก
มองในแง่ดี เอไออย่าง ChatGPT นั้นช่วยให้การทำงานเร็วและสะดวกขึ้น เหมือนที่ใครๆ บอกว่ามันคือผู้ช่วยที่ชาญฉลาด (IA - Intelligent Assistant) ถ้ารู้จักใช้
แต่ถ้าไล่คว้าไม่ทัน หรือเพิกเฉย มีความเป็นไปได้ที่จะตกขบวน ชนิดถูกทิ้งไม่เห็นฝุ่น! (แม้ว่าเวลานั้นคุณจะมี iPhone รุ่นใหม่ล่าสุดในมือก็ตาม)
