คำว่า ‘การพนัน’ ถูกมองเป็นภาพลบกับสังคมและเศรษฐกิจ มาช้านาน เพราะทำให้ผู้คนที่เข้าไปอยู่ในวังวนการพนันสิ้นเนื้อประดาตัว เศรษฐกิจในครอบครัวพัง มีอาชญากรรมที่เกิดจากนักพนันจำนวนมาก ฯลฯ...แต่เมื่อยุคสมัยแปรเปลี่ยน ยังมีการเล่นพนันกันแทบทุกพื้นที่ ฉุดให้รัฐบาล ภายใต้การนำของนายกฯ ‘แพทองธาร ชินวัตร’ คิดใหม่ทำใหม่ ‘ทำการพนัน’ ให้ ‘ถูกกฎหมาย’ ดึงเป็นรายได้ ส่งเสริมเศรษฐกิจ ภายใต้ชื่อ ‘เอ็นเตอร์เทนเมนท์ คอมเพล็กซ์’ ที่ขณะนี้มีสถานะเป็น “ร่างกฎหมาย (พ.ร.บ.การประกอบธุรกิจสถานบันเทิงครบวงจร (Entertainment Complex)” ที่ผ่านการเห็นชอบในหลักการ จากที่ประชุมคณะรัฐมนตรี (ครม.) แล้วเมื่อวันที่ 13 มกราคม 2568 ที่ผ่านมา
แต่ด้วยเพราะร่างดังกล่าวยังมีข้อท้วงติงของหน่วยต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง สำนักงานเศรษฐกิจการคลัง (สศค.) กระทรวงการคลัง จึงจะมีการเปิดรับฟังความคิดเห็นต่อ ร่างพระราชบัญญัติการประกอบธุรกิจสถานบันเทิงครบวงจร พ.ศ. .... (Entertainment Complex) เป็นครั้งที่ 2 ก่อนนำเข้าสู่การพิจารณาของคณะกรรมการกฤฎีกา ซึ่งสำหรับการเปิดรับฟังความคิดเห็นนั้น ได้มีการจัดทำแบบสำรวจรวม 13 หัวข้อ ตามเนื้อหาของข้อกฎหมายทั้งหมด 9 หมวด 65 มาตรา มีระยะเวลาเปิดรับฟังความคิดเห็น 15 วัน ตั้งแต่วันที่ 31 มกราคม - 14 กุมภาพันธ์ 2568 จากนั้นจึงรวบรวมข้อคิดเห็นจากภาคส่วนต่างๆ นำไปสรุปและเผยแพร่อีกครั้ง
ทำไมไม่แก้ กม.พนัน แทนการออก พ.ร.บ.เอ็นเตอร์เทนเม้นท์ คอมเพล็กซ์
ย้อนดูอดีตกฎหมายการพนันประเทศไทย บทเรียนกฎหมายการพนันประเทศไทย ดูเหมือนจะถูกตีความเป็นคนละเรื่องกับ พ.ร.บ.การประกอบธุรกิจสถานบันเทิงครบวงจร พ.ศ. .... (Entertainment Complex) ที่รัฐบาล ‘แพทองธาร ชินวัตร’ เดินหน้า โดยตอกย้ำว่า ไม่ใช่เรื่องพนัน แต่เป็นการส่งเสริมเศรษฐกิจประเทศในภาพใหญ่ จึงเป็นเหตุให้มีการ ‘ร่างใหม่’ และ ‘ไม่ปัดฝุ่นฉบับเดิม’
ทั้งนี้ ธนากร คมกฤส เลขาธิการมูลนิธิรณรงค์หยุดการพนัน เคยเขียนถึงพระราชบัญญัติการพนันบ้านเราผ่านเว็บไซต์ไทยพับลิก้าว่า ถูกวิจารณ์กันมากในแง่ความเก่าแก่ ไม่ทันสมัย เพราะถูกตราขึ้นมาตั้งแต่ปี 2478 หรือเป็นเวลาถึง 90 ปีแล้ว ทั้งยังเป็นกฎหมายขนาดเล็ก ที่มีเพียง 17 มาตรา เทียบภารกิจ ‘รับมือกับการพนัน’ ซึ่งเป็นอบายมุขมวลใหญ่ ที่เปรียบเสมือน ‘เอามือเล็กไปปิดตูดใหญ่’ ก็ไม่น่าจะเพียงพอรับมือได้... แง่การบังคับใช้กฎหมาย ก็ไม่เป็นจริง ทำให้การพนันจำพวกต้องห้ามทั้งหลาย ลักลอบเล่นกันเกลื่อนบ้านเกลื่อนเมือง ขณะที่การทำงานด้านปกครอง ก็ทำงานเพียงด้านเดียว คิดแค่ ‘ห้าม’ หรือ ‘ให้’ เล่นการพนันเท่านั้น โดยไม่ได้ต่อยอด หรือคิดทำงานเพื่อลดผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากการพนัน
อีกด้านที่สำคัญ ใน พ.ร.บ. 2478 คือเรื่อง ‘บทลงโทษ’ โดยวิพากษ์วิจารณ์ พ.ร.บ.การพนัน 2478 ว่า มีบทลงโทษเบา โดยมีระวางโทษจำคุกตั้งแต่ 3 เดือน ไปจนถึง 3 ปี และปรับตั้งแต่ 500 ไปจนถึง 5,000 บาทเท่ากัน ทั้งฝ่าย ‘เจ้ามือ’ ‘ผู้โฆษณาขักชวน’ และ ‘ผู้เข้าเล่น’ ซึ่งจริงๆ แล้ว น่าจะมีฐานความผิดที่แตกต่างกัน โดยเฉพาะโทษของเจ้ามือ
ทั้งหลายทั้งปวงนี้ ‘ธนากร’ มองว่า มีสาเหตุสำคัญมาจากการ ‘คิดไม่ขาด’ กับการพนัน ไม่ฟันธงให้ชัดว่า การพนันเป็นปัจจัยเสี่ยง ที่สร้างผลกระทบได้หลายทางและหลายทอด ฉะนั้น ต้อง ‘ควบคุม’ อย่างแข็งแรง พร้อมสรุปท้ายว่า...
“หาก พ.ร.บ.การพนัน 2478 ไม่ถูกแก้ไขปรับปรุงให้มีประสิทธิภาพกว่านี้ ก็คงเป็นเพียง ‘มือเล็กอุดตูดใหญ่’ ที่ถึงอย่างไรก็ปิดปัญหาไว้ไม่อยู่ ปล่อยให้การพนันเต็มบ้านเกลื่อนเมืองต่อไป!!!”
ยิ่งในปัจจุบัน องค์การอนามัยโลก (WHO) ประกาศให้ “การติดพนันเป็นโรคทางจิตเวชอย่างหนึ่ง ที่มีสาเหตุมาจากอาการสมองติดการพนัน” ด้วยแล้ว ก็สมควรอย่างยิ่ง ต้องเพิ่มมิติการทำงานด้านสุขภาพ ในการะบวนการทำงานควบคุมการพนัน
ข้อสังเกตต่างๆ เหล่านี้ แม้จะถูกเล่าขานมาแล้วเกือบ 4 ปี แต่ถือเป็นอีกข้อมูลสำคัญ นำมาปรับใช้กับ พ.ร.บ.เอ็นเตอร์เทนเมนท์คอมเพล็กซ์ ที่กำลังร่างได้เช่นกัน
พ.ร.บ.พนัน 2478 แค่พนัน ยังไม่โคฟเวอร์เศรษฐกิจ!
ประเด็นสำคัญที่เราๆ ท่านๆ มักได้ยินในเรื่อง การส่งเสริมให้มีสถานบันเทิงครบวงจร หรือ เอ็นเตอร์เทนเมนท์คอมเพล็กซ์ นั้น รัฐบาลชู พ.ร.บ. เอ็นเตอร์เทนเมนต์คอมเพล็กซ์ มีข้อได้เปรียบเหนือ พ.ร.บ. การพนัน พ.ศ. 2478 ในหลายด้าน โดยที่รัฐบาลกล่าวไว้อย่างสรุปคือ จะเป็น พ.ร.บ.ที่...
ควบคุมการพนันได้ดีกว่า – โดยทำให้การพนันอยู่ในระบบ ลดบ่อนเถื่อน
สร้างรายได้ให้รัฐ – โดยมีการจัดเก็บภาษีจากคาสิโน โรงแรม ร้านอาหาร และธุรกิจต่างๆ ภายใน
กระตุ้นเศรษฐกิจและการจ้างงาน – สามารถสร้างงาน-สร้างรายได้ในภาคท่องเที่ยวและบริการ
ภาพลักษณ์ดีกว่า – ชูเป็นการ “นำเสนอเป็นโครงการพัฒนาเศรษฐกิจ มากกว่าการเปิดบ่อน”
อย่างไรก็ตาม ยังต้องระมัดระวังปัญหา ที่ยังเป็นที่หวั่นวิตกกันว่า ‘เอ็นเตอร์เทนเมนท์คอมเพล็กซ์’ จะพัวพัน ‘การฟอกเงิน’ หรือไม่ หากไม่มีระบบกำกับดูแลที่เข้มงวด และ อาจส่งผลต่อปัญหาสังคม เช่น การทำให้คนไทยติดการพนันมากขึ้นหรือไม่ ดังนั้น จึงยังต้องติดตามกันต่อ ทั้งในแง่ ‘สัดส่วนการพนัน’ ที่สามารถเล่นได้ ในเอ็นเตอร์เทนเมนท์คอมเพล็กซ์ มากน้อยอย่างไร มีการพนันชนิดไหนบ้าง ที่เล่นได้ ส่งเสริมการท่องเที่ยวได้จริง แง่การควบคุมกฎหมายอย่างเคร่งครัดโดยเจ้าหน้าที่จะดำเนินการได้มากน้อยแค่ไหน มีกฎหมายปิดช่องโหว่ให้ผู้มีอำนาจฉวยประโยชน์หรือไม่ เพราะความชัดเจน-รัดกุม เป็นด่านแรก ก่อนที่จะเป็นบทพิสูจน์ให้เห็นว่า “เอ็นเตอร์เทนเมนท์คอมเพลงช่วยส่งเสริมเศรษฐกิจประเทศไทย ได้จริง!”
