อุตฯ เตรียมขนย้ายกากแคดเมียมไปตาก หลังสงกรานต์

หลัง รมว.อุตสาหกรรม ‘พิมพ์ภัทรา’ สั่ง อุตสาหกรรมจังหวัดตาก เร่งบริษัททำแผนขนย้ายกากแคดเมียม ไปฝังกลบที่ จ.ตาก ภายใน 13 เมษายน 2567 ล่าสุด ณัฐพล รังสิตพล ปลัดกระทรวงอุตสาหกรรม เผย มีการประชุมหาแนวทางร่วม 6 หน่วยงาน คือ กระทรวงอุตสาหกรรม กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม กระทรวงสาธารณสุข สำนักงานตำรวจแห่งชาติ กรมสอบสวนคดีพิเศษ กระทรวงมหาดไทย และมีผู้ว่าราชการจังหวัดตาก สมุทรสาคร และชลบุรี สรุปแนวทางแล้ว 

โดยกากตะกอนแร่แคดเมียม ที่ถูกขนย้ายจากจังหวัดตาก มาตรวจพบในจังหวัดสมุทรสาคร ชลบุรี และกรุงเทพฯ นั้น ที่ประชุมมีความเห็นร่วมกันว่า ควรเริ่มดำเนินการขนย้าย ‘หลังสงกรานต์’ เพื่อไม่ให้ส่งผลกระทบต่อประชาชนที่มีการเดินทางในช่วงเทศกาล

สรุปแผนขนย้ายกากตะกอนแคดเมียม ทำอย่างไรบ้าง?

นายณัฐพล เผย ในระหว่างรอการขนย้าย จะทำการจัดเก็บกากตะกอนแร่ภายในถุง Big Bag ในอาคารที่มีวัสดุปิดคลุมอย่างมิดชิดและมีมาตรการป้องกันการชะล้างอย่างมีมาตรฐาน โดยจัดให้มีเจ้าหน้าที่เฝ้าระวังในจุดที่ตรวจพบกากตะกอนทั้ง 5 จุด (สมุทรสาคร 3 จุด ชลบุรี 1 จุด และกรุงเทพฯ 1 จุด) ระหว่างรอการขนย้ายกลับไปฝังกลบอย่างปลอดภัยในจังหวัดตาก 

ทั้งนี้ กากตะกอนแร่จากจังหวัดตากมีคุณสมบัติต่างจากแคดเมียมปกติ (บริสุทธิ์ 100%) ที่ปรากฏเป็นข้อมูลตามอินเตอร์เน็ตทั่วไป คือเป็นกากตะกอนแร่ที่มีส่วนผสมของโลหะหลัก 3 ชนิด คือ แคดเมียม 30-48% สังกะสี 19-35% และทองแดง 11-20% โดยกากตะกอนแร่เหล่านี้ได้รับการปรับสภาพความเป็นกรดด่าง ลดความเป็นพิษ และถูกผสมด้วยปูนซีเมนต์เพื่อป้องกันการฟุ้งกระจายและการชะล้าง จึงมีความอันตรายและโอกาสการเข้าสู่ร่างกายที่ลดลง

นายณัฐพล กล่าวเพิ่มเติมว่า สำหรับแนวทางการขนย้ายกากตะกอนแร่กลับคืนสู่บ่อคอนกรีตฝังกลบเดิมในจังหวัดตาก ตามความเห็นร่วมของ 6 หน่วยงาน ได้มอบหมายให้กรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร่จัดทำแผนการขนย้ายตามหลักการมี ‘ประสิทธิภาพ’ และ ‘ปลอดภัย’ กับประชาชนภายใน 3 วัน โดยที่ประชุมได้วางกรอบแนวทางร่วมกัน ดังนี้   

1. เตรียมความพร้อมและพื้นที่ปลายทาง ตรวจสอบสภาพความมั่นคงแข็งแรงของบ่อคอนกรีตฝังกลบในจังหวัดตากให้อยู่ในสภาพปลอดภัยพร้อมใช้งาน มีการปูพื้นและผนังด้านข้างบ่อด้วยวัสดุกันรั่วซึม และจัดทำระบบรวบรวมและระบายน้ำเพื่อป้องกันไม่ให้เกิดการขังของน้ำภายในบ่อฝังกลบ

2. ตรวจสอบสภาพถุง Big Bag และการบรรจุกากตะกอนแร่ต้นทางให้อยู่ในสภาพพร้อมเคลื่อนย้าย ไม่มีการฉีกขาด และปิดผนึกอย่างมิดชิด พร้อมทำความสะอาดสถานที่จัดเก็บ โดยการดูดฝุ่นผงบรรจุในถุง Big Bag นำไปฝังกลบอย่างปลอดภัยด้วย 

3. กำหนดเส้นทาง จุดพักรถ วันและเวลา ปริมาณที่จะทำการขนย้ายในแต่ละวันตามศักยภาพในการฝังกลบโดยไม่มีจุดพักคอยหรือจุดจัดเก็บรอการฝังกลบ เพื่อป้องกันการปนเปื้อนออกสู่สิ่งแวดล้อม

4. การขนส่งกากตะกอนแร่จะถูกกำกับโดยระบบบริหารจัดการกากอุตสาหกรรมแบบครบวงจร (Manifest) รถที่ใช้ในการขนส่งเป็นรถบรรทุกที่ขึ้นทะเบียนกับกรมโรงงานอุตสาหกรรมและกรมการขนส่งทางบกที่มีการติดตั้งระบบ GPS ระบุรายละเอียดข้อมูลการขนส่ง อาทิ ข้อมูลลักษณะทางกายภาพ น้ำหนักกากตะกอนแร่ พิกัดละติจูด ลองจิจูด ความเร็ว ตลอดจนทิศทางการเดินทาง เป็นต้น 

โดยสามารถติดตามรถขนส่งได้ตลอดเวลา ตั้งแต่เริ่มนำกากตะกอนแร่ออกจากจุดที่กักเก็บจนกระทั่งทำการฝังกลบอย่างปลอดภัยจนแล้วเสร็จ ซึ่งการขนส่งจะทำการปิดคลุมรถบรรทุกอย่างมิดชิด โดยได้รับการสนับสนุนจากสำนักงานตำรวจแห่งชาติในการอำนวยความสะดวกและติดตามการขนส่งอย่างใกล้ชิด

5. การขนย้ายกากตะกอนแร่ จะทำการชั่งน้ำหนักและทำสัญลักษณ์ที่ถุง Big Bag กำกับการขนส่งทั้งก่อนการเคลื่อนย้ายที่ต้นทางและก่อนการฝังกลบที่ปลาย โดยการจัดทำบัญชีการเคลื่อนย้ายอย่างละเอียด

6. ทำความสะอาดรถขนส่งกากตะกอนแร่แคดเมียมอย่างถูกต้องตามหลักวิชาการ และทำการตรวจสุขภาพผู้ปฏิบัติงานทุกคน

“ขอให้พี่น้องประชาชนมั่นใจและเชื่อมั่นว่า ภาครัฐจะเร่งดำเนินการขนย้ายกากตะกอนแร่อย่างมีประสิทธิภาพ และคำนึงถึงความปลอดภัยของประชาชน เป็นลำดับแรก นอกจากนี้ ขอขอบคุณบริษัท เบาด์ แอนด์ บียอนด์ จำกัด (มหาชน) ที่ออกแถลงการณ์ให้ความร่วมมือกับภาครัฐ ในการขนย้ายกากตะกอนแร่ทั้งหมดกลับมาฝังกลบในจังหวัดตากอย่างปลอดภัย”

นายณัฐพล กล่าว

ชาวตากค้าน ขนฝังกลบแหล่งเดิม จ.ตาก

อย่างไรก็ตาม ทันทีที่ชาวตาก ทราบผลสรุป แผนขนย้ายแคดเมียมกลับฝังกลบแหล่งเดิม ก็ทำหนังสือคัดค้าน ส่ง กรรมาธิการที่ดินสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติฯ ที่ได้ลงพื้นที่ วานนี้ (11 เมษายน 2567) เพื่อตรวจสอบบริษัท เบาด์ แอนด์ บียอนด์ จำกัด (มหาชน) โรงงานกักเก็บกากอุตสาหกรรม สารแคดเมียม ต้นทางของการลักลอบขนสารแคดเมียมไปที่ จ.สมุทรสาคร และจ.ชลบุรี กว่า 13,800 ตัน) พร้อมพบปะชาวบ้าน ซึ่งพบว่า ขณะนี้ชาวบ้านตั้งกอง ส่งหนังสือค้านให้กรรมาธิการชุดนี้ ที่ได้นำคณะเข้าพื้นที่ นำโดย นายพูนศักดิ์ จันทร์จำปี (กมธ.) พร้อมด้วย นายคริษฐ์ ปานเนี่ยม ส.ส.ตาก เขต1 และ น.ส.ศนิวาร บัวบาน ส.ส.บัญชีรายชื่อ พรรคก้าวไกล 

การที่ชาวบ้านในพื้นที่ไม่เห็นด้วยที่จะนำแคตเมียมกลับตาก เพราะในพื้นที่ก็ยังมีจำนวนมาก สภาพขณะนี้มีทั้งบ่อกักเก็บที่เปิดไปแล้ว 100% และบ่อที่เปิดไปบางส่วน 1 บ่อ ที่ถูกอายัดห้ามดำเนินการใดๆ โดยยังพบว่ามีแคดเมียมที่ใส่ถุง Big Bag แล้ว และยังไม่ได้อยู่ในอาคารอยู่อีกถึง 2,600 ตัน จึงมีความเป็นห่วงว่า จะส่งผลกระทบกับสุขภาพมากขึ้น หลังขณะนี้พบแล้วว่า มีชาวบ้านมีอาการป่วยแล้วหลายราย ซึ่งปัญหานี้ชาวบ้านจำนวนมากออกมาคัดค้าน ประท้วงทั้งจังหวัดแล้ว และยังต้องขอจับตาความเคลื่อนไหวของโรงงานนี้อยู่ ดังนั้น หากจะมาฝังกลบที่แหล่งกำเนิดเดิม ชาวตากหลายคนจึงไม่เห็นด้วย และขอให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เร่งรับผิดชอบผู้ได้รับผลกระทบที่เกิดขึ้นกับชาวบ้านขณะนี้ด้วย