Photo Story: นิทรรศการภาพถ่ายสงครามจากช่างภาพสงครามระดับโลก James Nachtwey

“สงคราม ความรุนแรง การสูญเสีย” ที่เกิดจากการทำร้ายกันเองของมนุษย์ สร้างร่องรอยความเจ็บปวดในอดีตมากมาย ถูกบันทึกเหตุการณ์ไว้ด้วยภาพถ่ายที่เปรียบเสมือนเงาสะท้อนภาพความจริงให้กระจ่างชัดสู่สายตาของผู้ชมในโลกกว้าง และเก็บเป็นเครื่องเตือนใจถึงอดีต ที่บางครั้งก็โหดร้ายมากเกินจะรับไหว แต่สิ่งเหล่านี้ได้เกิดขึ้นจริงกับเพื่อนมนุษย์ด้วยกัน 

วันนี้ทีมงาน SPACEBAR จะพาทุกคนร่วมเดินทางสู่ใจกลางสงครามที่เกิดขึ้นทั่วโลกผ่านนิทรรศการ James Nachtwey: Memoria รวมผลงานภาพถ่ายสงครามและภัยพิบัติตลอดชีวิตการทำงานเป็นช่างภาพข่าวและสงครามกว่า 42 ปี จำนวน 126 ภาพ ของ เจมส์ นาคท์เวย์ ที่จัดขึ้นเป็นครั้งแรกในประเทศไทย ในพื้นที่จัดแสดงอัดแน่นไปด้วยรูปภาพที่บอกเล่าเรื่องราว สื่ออารมณ์ และแสดงภาพสะท้อนของชีวิตที่ยังคงได้รับผลกระทบจากร่องรอยของสงครามและภัยพิบัติ พร้อมเผยภาพถ่ายชีวิตผู้คนในสงครามยูเครนสู่สายตาสาธารณชนเป็นครั้งแรกของโลก 

สำหรับ เจมส์ นาคท์เวย์ ช่างภาพข่าวและช่างภาพสงครามชาวอเมริกันที่มีชื่อเสียงโด่งดังระดับโลก เขาอุทิศชีวิตกว่า 42 ปี เพื่อบันทึกเรื่องราวสงคราม ความขัดแย้ง และประเด็นสังคมทั่วโลก ผ่านเหตุการณ์เสี่ยงชีวิตมานับครั้งไม่ถ้วน เพื่อถ่ายทอดประสบการณ์วินาทีแห่งประวัติศาสตร์ ความงามและความโหดร้าย ช่วงเวลาแห่งความเกลียดชังและความกล้าหาญ การทำลายล้างและแผลเป็นที่สงครามได้ทิ้งเอาไว้ ขณะนี้เจมส์มีอายุ 75 ปี เขาต้องสูญเสียหลายสิ่งหลายอย่างไป ไม่ว่าจะเป็นสุขภาพจิต ร่างกาย การได้ยินที่พร่องลงจากเสียงระเบิด และเห็นเพื่อนร่วมงานถูกยิงเสียชีวิต แต่เขายังคงจับกล้องเพื่อถ่ายภาพในฐานะผู้สังเกตการณ์โลก และยังคงเดินหน้าบันทึกภาพประวัติศาสตร์ต่อไปอย่างไม่มีวันเกษียณ 

“สงครามสร้างโลกแห่งความเป็นจริงขึ้นใหม่ สิ่งที่เคยเลวร้ายจนยอมรับไม่ได้กลับกลายมาเป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยง ไม่ได้ และกลายเป็นเรื่องที่ปกติในที่สุด หัวใจของสงครามคือการฆ่าและการถูกฆ่า และสงครามทั้งปวงไม่ว่าจะเกิดจาก สัญชาติ ศาสนา วัฒนธรรม หรือด้วยจุดประสงค์ใดล้วนแต่นำไปสู่การกระทำที่ไร้มนุษยธรรมทั้งสิ้น ผลที่ตามมาของสงครามนั้นส่งผลกระทบต่ออารยธรรมอย่างลึกซึ้งและยังน่าสะเทือนใจ  

สำหรับผมการถ่ายภาพไม่ได้เป็นการยัดเยียดสิ่งที่ผมคิดว่า ผมได้รับรู้ให้กลายเป็นความจริง แต่เป็นการสำรวจความเป็นจริงที่กำลังเกิดขึ้น ด้วยดวงตา ความคิด และหัวใจ เพื่อบอกเล่าเรื่องราวที่เกิดขึ้น ซึ่งเป็นเรื่องราวที่ สังคมจำเป็นต้องรับรู้ เพื่อจะได้ขับเคลื่อนต่อไปอย่างเหมาะสม ประเมินเหตุการณ์ปัจจุบันเพื่อการตัดสินใจอย่างมีเหตุผล และเพื่อเรียนรู้เกี่ยวกับตัวเราเองอย่างต่อเนื่อง” คำกล่าวส่วนหนึ่งในห้วงความทรงจำของ เจมส์ นาคท์เวย์ 

นิทรรศการรวมผลงานภาพถ่ายสงครามของ เจมส์ นาคท์เวย์ ที่จัดขึ้นในครั้งนี้เกิดขึ้นจากความร่วมมือของ สมาคมถ่ายภาพแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ ร่วมกับ มูลนิธิส่งเสริมการถ่ายภาพ และหอศิลปวัฒนธรรมแห่งกรุงเทพมหานคร ด้วยการสนับสนุนจากสถานเอกอัครราชทูตสหรัฐอเมริกาประจำประเทศไทย โดยทางสมาคมฯ ใช้เวลาในการจัดเตรียมถึง 5 ปี เพื่อให้นิทรรศการ James Nachtwey: Memoria สร้างแรงกระเพื่อมทางสังคมให้ตระหนักถึงความเลวร้ายของสงคราม ความเสียหายของการใช้ความรุนแรง รวมถึงการสร้างแรงบันดาลใจให้แก่ช่างภาพและคนที่รักการถ่ายภาพ 

ตุลย์ หิรัญญลาวัลย์ นายกสมาคมถ่ายภาพแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ และช่างภาพชื่อดัง เผยว่า การจัดนิทรรศการในครั้งนี้เป็นหนึ่งใน RPST Master Series ซึ่งเป็นการนำภาพถ่ายของช่างภาพระดับโลกมาจัดแสดงให้คนไทยและคนในเอเชียแปซิฟิกได้ชม ไม่ว่าจะเป็น ไมเคิล เคนนา (Michael Kenna) ปรมาจารย์นักถ่ายภาพแนว Fine Art ร่วมสมัย, เคนโระ อิสึ (Kenro Izu) นักถ่ายภาพนิ่งแบบ Still life มือฉมังคนหนึ่งของโลก, ทอม จาโคบี (Tom Jacobi) ช่างภาพมือรางวัลระดับโลกจากเยอรมนี, เซบาสเทียว ซาลกาโด (Sebastiao Salgado) ช่างภาพสารคดีระดับตำนานของโลก และเซบาสเตียน โคปแลนด์ (Sebastian Copeland) ช่างภาพมือรางวัล ผู้เป็นทั้งนักสำรวจขั้วโลก ซึ่งการจัดมาสเตอร์ ซีรีส์ในแต่ละครั้ง ได้รับเสียงตอบรับเป็นอย่างดีและมีผู้เข้าชมเพิ่มมากขึ้นทุกปี 

“เจมส์ไม่ได้เป็นแค่ช่างภาพสงคราม แต่ภาพถ่ายของเขาทำให้เห็นถึงคุณค่าและความสำคัญของการมีชีวิตอยู่ ผมว่าเขาเป็นคนเดียวในโลกที่สามารถเก็บทุกความรู้สึก เล่าถึงบริบทของสิ่งที่เขาเห็นอยู่ตรงหน้า ความบ้าคลั่งของสงคราม เหมือนโลกคู่ขนานที่แต่ละคนใช้ชีวิตอยู่เพื่อเอาชีวิตรอดไปวันต่อวัน เราไม่รู้เลยว่าคนที่อยู่ในภาพของเจมส์ปัจจุบันเขายังมีชีวิตอยู่ไหม ผมว่าสิ่งเหล่านี้ทำให้มนุษย์อย่างเราตระหนักรู้ว่า สงครามไม่ควรจะเกิดขึ้น และเห็นถึงความพิเศษของการมีชีวิตอยู่ สิ่งที่ดีที่สุดของการได้เห็นภาพขนาดใหญ่ที่ช่างภาพพิถีพิถันทุกกระเบียดนิ้ว คือการเห็นความงามที่เกิดขึ้นบนโลกถ่ายภาพที่ปรากฏอยู่บนกระดาษ” ตุลย์ หิรัญญลาวัลย์ กล่าว  

งานจัดแสดงนิทรรศการ James Nachtwey: Memoria สามารถเข้าชมได้ระหว่างวันที่ 5 กันยายน - 26 พฤศจิกายน 2566 (ยกเว้นวันจันทร์) เวลา 10.00 – 20.00 น. ณ ชั้น 7 หอศิลปวัฒนธรรมแห่งกรุงเทพมหานคร โดยเปิดให้เข้าชมได้ฟรีโดยไม่เสียค่าใช้จ่าย ดูรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ RPST MASTER SERIES : James Nachtwey : MEMORIA exhibition