ก่อนที่ปลาหมอคางดำจะเป็นตัวร้าย จำเลย ตัวทำลาย ต้องกำจัดให้หมดไป ประเทศไทยเคยนำเข้าปลาหมอมาจากต่างประเทศแล้ว และครั้งนั้น ปลาหมอเทศ (ชื่อที่เรียกปลาชุดนั้น) ที่มี 10 กว่าตัว ก็เป็นปลาที่โดนครหาติฉินนินทา มีบทความเก่าชิ้นหนึ่ง ถึงกับใช้คำว่า
“เวลานี้ ไม่มีปลาอะไรจะเลวทรามเท่ากับปลาหมอเทศเลย”
ผลก็คือแทนที่ปลาหมอเทศจะทำประโยชน์ให้คนไทยและเมืองไทย เช่น ในประเทศไต้หวัน เพียงเวลาไม่นาน ปลาหมอเทศเพียง 10 กว่าตัวได้แพร่พันธุ์จนกลายเป็นปลาพื้นบ้านได้สัญชาติเป็นปลาหมอไทยไปเรียบร้อย เรื่องที่เล่ามานี้เกิดขึ้นประมาณปี พ.ศ.2500-2501
หลวงสุวรรณวาจกกสิกิจ (ทองดี เรศานนท์) ผู้ก่อตั้งมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ เล่าว่าปลาหมอเทศในเมืองไทยได้หายไปอย่างเงียบๆ คล้ายกับว่ามันหายสาบสูญไม่มีอยู่ในเมืองไทยแล้ว ความจริงนั้น ปลาหมอเทศมันยังอยู่ในเมืองไทย และกำลังแสดงความสามารถต่อสู้เอาชีวิตรอดแข่งขันกับปลาอื่นอยู่
ข้าพเจ้าทำนายว่า มันจะมีแพร่หลายและกลายเป็น ‘ปลาเมืองไทย’ และคนไทยจะยอมรับนับถือมันไปเองโดยไม่รู้สึกตัว
ปลาหมอเทศชุดนั้นดียังไง ความดีเด่นอย่างหนึ่งของปลาหมอเทศ ก็คือการขยายพันธุ์ ครั้งแรกปลาหมอเทศถูกเลี้ยงที่สถานีประมงกลางบางเขน เลี้ยงไว้ให้ดูเป็นเวลา 3-6 ปีในบ่อหน้าสวนปลา (AQUARIUM)
ในปี พ.ศ.2501 ปลาหมอเทศที่ข้าพเจ้าเอามาปล่อยไว้ ออกลูกจนเต็มสระขนาดไร่เคยแน่นไปหมด
จะว่าไป...ปลาหมอเทศตอนนั้นก็เหมือน ‘ปลาหมอคางดำ’ ตอนนี้ จากเกษตรไปถึงบางปู และบริเวณใกล้เคียงในเวลาฝนตก ก็มีผู้จับปลาหมอเทศได้มาก
ปลาหมอเทศเป็นปลาที่โตเร็ว ภายในปีเดียวมันอาจจะโตถึงขนาด 2 ตัวหนัก 1 กิโล, 3 ตัวหนัก 1 กิโล แปลว่าเลี้ยงปีเดียวก็กินได้และขายได้
สถิติของขนาดปลาหมอเทศในเมืองไทย ก็คือ 12 กิโลเศษ เป็นปลาที่เลี้ยงที่หนองหาญ จังหวัดสกลนคร
รสชาติของปลาหมอเทศ คล้ายกระดาษฟาง ปลาหมอเทศจะมีรสปานกลาง (จืด) รสไม่ดีเท่าปลาอื่น
เคยมีคนเอามาทำปลาเค็มจากปลาหมอเทศ ทานกับข้าวต้มพอไปได้ รสไม่ถึงปลาสลิด แต่น้องๆ ปลาช่อนเค็ม เหมาะเอาไปทำน้ำยาขนมจีน รสของปลาหมอเทศนั้น อร่อยขึ้นตามอายุและตามขนาด ยิ่งอายุมากมันยิ่งตัวโตมาก และมีเนื้อมีมันมาก
ปลาหมอเทศเป็นปลาที่เลี้ยงง่าย ใช้มูลไก่เป็นอาหารอย่างเดียวก็ได้ ในเวลานั้นเลยมีคนคิดให้ปลาหมอเทศจะเป็นปลาที่เลี้ยงลดค่าครองชีพได้ดีชนิดหนึ่ง เพราะมันเลี้ยงง่าย ขยายพันธุ์เร็ว โตเร็ว กินไปเท่าไรก็ไม่หมด
นี่คือเรื่องของปลาหมอเทศ เมื่อ 67 ปีที่แล้ว ดีกว่าปลาหมอคางดำตรงที่ไม่กินทุกอย่างจนระบบนิเวศพัง การแก้ปัญหาก็แก้กันไป
ที่เล่ามาทั้งหมดนี้ แค่อยากเล่าว่า หกสิบกว่าปีที่แล้วเราเคยมีปัญหากับปลาสายพันธุ์เดียวกันแต่คนละถิ่นที่อยู่ เรารับมือได้เพราะครั้งนั้นมันไม่ใช่ตัวร้าย เหมือนตัวที่เราเผชิญอยู่
ปลาก็คือปลา มันไม่ได้ผิด คนที่ผิดคือคนที่เอาเข้ามา แล้วขาดสำนึกความรับผิดชอบ
