พื้นที่สงบศักดิ์สิทธิ์ ที่พักสุดท้ายของนักเผชิญโชคผู้เดินทางจากต่างประเทศข้ามน้ำข้ามทะเลเข้ามา ลงหลักปักฐานฐานช่วยส่งเสริมพัฒนาประเทศไทย แล้วจากไปทิ้งไว้แต่ความทรงจำ เกียรติยศและคุณูปการมากมาย เรากำลังพูดถึง สุสานโปรเตสแตนต์
พื้นที่ 7 ไร่ริมแม่น้ำเจ้าพระยา บนถนนเจริญกรุง บางคนเรียกว่า สุสานฝรั่ง สุสานโปรเตสแตนต์ เกิดขึ้นช่วงรัชกาลที่ 4 หลังจากมีฝรั่งเข้ามาอยู่เมืองไทยเพิ่มมากขึ้น เมื่อถึงแก่กรรมไม่มีที่ฝังศพ วิลเลียม จอห์น บัตเตอร์เวิร์ธ ผู้ว่าราชการดินแดนภายใต้การปกครองของอังกฤษ เขตช่องแคบมะละกา เป็นผู้ขอพื้นที่และได้รับพระราชทานที่ดินเป็นสุสาน
บุคคลสำคัญที่ฝากร่างไว้ที่สุสานฝรั่งแห่งนี้ เช่น หมอบรัดเลย์ หมอสอนศาสนา ที่นำเอาวิทยาการหลายแขนงเข้ามาในเมืองไทย ไม่ว่าจะเป็นการรักษาโรคด้วยวิชาแพทย์ และยาสมัยใหม่ วิธีผ่าตัด หมอบรัดเลย์เป็นคนพิมพ์ Bangkok Recorder หนังสือพิมพ์ฉบับแรกของประเทศไทย ถัดมา พระอาจวิทยาคม หรือหมอแมคฟาร์แลนด์ ผู้ริเริ่มตั้งโรงเรียนราชแพทยาลัย หรือ คณะแพทยศาสตร์ ศิริราช ผู้พัฒนาเครื่องพิมพ์ดีดแบบแป้นพิมพ์ภาษาไทย นายเฮนรี อลาบาสเตอร์ นักการทูตอังกฤษ ที่ปรึกษาส่วนพระองค์สมัยรัชกาลที่ 5 หนึ่งในผู้สร้างถนนเจริญกรุง สวนสราญรมย์ คนที่นำเอาลอตเตอรี่เข้ามาสู่ประเทศไทย ผู้ริเริ่มจัดทำแผนที่ วางรากฐานกิจการโทรเลข จอห์น บุช หรือ กัปตันบุช หรือตามบรรดาศักดิ์ คือ พระยาวิสูตรสาครดิฐ กัปตันเรือชาวอังกฤษ ผู้วางรากฐานกิจการเดินเรือ และกรมเจ้าท่า เจ้าของอู่ต่อเรือและผู้บังคับเรือพระที่นั่ง
นอกจากได้เยี่ยมคารวะบุคคลที่สร้างคุณูปการให้กับประเทศไทยสิ่งที่ได้สัมผัสในการมาสุสานโปรเตสแตนต์ คือการเห็นงานศิลปะที่ตกแต่งเพื่อเป็นที่ดูแลร่างของบุคคลสำคัญต่างๆ อนุสรณ์สถาน ของผู้จากไปสะท้อนตัวตนและเรื่องราวของเจ้าของผู้พำนัก สัญลักษณ์และงานศิลปะ ที่ฝากไว้ล้วนมีความหมาย
หากทำความเข้าใจถึงสิ่งที่สร้างขึ้นเพื่อบอกเล่าเรื่องราว และมีโอกาสได้เดินทางไปเยือน จะได้เข้าใจว่างานศิลปะเหล่านั้นเมื่อถอดรหัสแล้วบอกอะไรเราบ้าง
งานศิลปะบนหลุมศพ รูปแบบต่างๆ สัญลักษณ์ที่มี นั้นมีความหมาย อย่างเช่น สมอเรือ มีความหมาย ดุจเดียวกับ ไม้กางเขน เป็นสัญลักษณ์ของความหวังและความมุ่งมั่น ชาวฮีบรู มีคติว่า ความหวังที่เรายึดนั้น เปรียบประดุจสมอเรือที่แน่วแน่และมั่นคงแห่งจิตใจ สมอเรือใช้เป็นเครื่องหมายของนักบุญคลีเมนต์ ผู้ถูกลงทัณฑ์โยนลงทะเล มีสมอเรือถ่วงคอ
เหรียญ หรือ เหรียญเงิน 30 เหรียญ ใช้เป็นสัญลักษณ์หนึ่งของความทรมานที่พระคริสต์ได้รับ โดยมีที่มาจากการที่สาวกคนหนึ่งของพระองค์ ยูดาส อิสคาริโอท ทรยศต่อพระองค์ ยูดาส อิสคาริโอท ไปหาบรรดามหาปุโรหิต แล้วถามว่า ถ้าข้าพเจ้าจะชี้พระองค์ให้พวกท่าน ท่านจะให้ข้าพเจ้าเท่าไร พวกเขาจึงตกลงให้แก่ยูดาส 30 เหรียญเงิน
ลูกธนู เป็นเครื่องหมายของอาวุธแห่งจิตอุทิศให้กับการรับใช้พระเจ้า ลูกธนูยังใช้เป็นสัญลักษณ์ของความตาย และอาวุธที่ใช้ประหารนักบุญหลายท่าน ธนูยังใช้เป็นสัญลักษณ์ของโรคระบาดด้วย นักบุญเซบาสเตียนรอดชีวิตจากการถูกลงทัณฑ์ด้วยลูกธนู เป็นหนึ่งในนักบุญที่ปกป้องผู้ตกเป็นเหยื่อของโรคระบาด ขณะคันธนูเป็นสัญลักษณ์ของสงครามและอำนาจในโลก
ธง สัญลักษณ์ของชัยชนะ โดยมีที่มาจากเรื่องราวของจักรพรรดิคอนสแตนตินผู้ทอดพระเนตรเห็นไม้กางเขนในหมู่เมฆ จึงทรงหันมานับถือศาสนาคริสต์ และใส่รูปไม้กางเขนบนธงของพระองค์
รังผึ้ง เป็นสัญลักษณ์ของคำพูดที่โน้มน้าวจิตใจดังเช่นเดียวกับสำนวน “วาจาอาบน้ำผึ้ง”
ขนมปัง เป็นสัญลักษณ์ของการยังชีพ ขนมปังเป็นสัญลักษณ์การเตรียมการของพระผู้เป็นเจ้า ตลอดจนความเอาใจใส่และการเลี้ยงดูประชากรของพระองค์
เสื้อคลุม เสื้อคลุมที่ถูกฟันขาดสองท่อนด้วยดาบ ใช้เป็นเครื่องหมายของนักบุญมาร์ติน เนื่องจากท่านแบ่งเสื้อคลุมของท่านให้ชายยากจนครึ่งหนึ่ง ท่ามกลางอากาศหนาวจัด
เสื้อเกราะ สัญลักษณ์ของความกล้าหาญและรักเกียรติของอัศวิน เป็นสัญลักษณ์ของความศรัทธาในคริสต์ศาสนาเป็นสิ่งป้องกันความชั่วร้าย
พวงดอกไม้ หมายถึงชีวิตหลังความตาย แต่ก็ต้องดูอีกว่าดอกไม้ชนิดใด เพราะดอกไม้แต่ละชนิดก็มีความหมายแตกต่างกันออกไป
นาฬิกาทราย และหัวกะโหลก หมายถึง เวลาที่ค่อยๆ หมดลง ในแง่คิดเฉกเช่นกับมรณานุสติของพระพุทธศาสนา
โซ่ขาดมีมือจับไว้ มือ หมายถึง หัตถ์ของพระเจ้า โซ่ คือชีวิต
หากค่อยๆ ได้เดินดูหลุมศพหรืออนุสรณ์สถานที่สร้างไว้อย่างพินิจพิเคราะห์จะได้เห็นถึงมุมมองและสิ่งที่พูดจากไปเล่าขานถ่ายทอดให้คนรุ่นหลังที่มามาเยือนที่สุสานฝรั่ง
