ในวงการดนตรีมีอาชีพมากมายที่เกิดขึ้นเต็มไปหมดในอุตสาหกรรมนี้ ทั้งศิลปิน คนเบื้องหลัง เบื้องหน้าทั้งหมด ไม่ว่าจะเป็นส่วนของการสร้างสรรค์บทเพลงออกมาก็ดีหรือจะเป็นการสร้างงานโปรดักชันเบื้องหลังต่อยอดจากบทเพลงออกมา ทุกอาชีพล้วนแล้วแต่มีความสำคัญ และในวันนี้ในฐานะที่ผมเองได้มีโอกาสมาพูดคุยกันกับ เชา - ชวรัตน์ หรรษคุณาฒัย หรือ เชา มือกีต้าร์วง Cocktail ทั้งทีจึงขอชวนเขามาพูดคุยในเรื่องการทำงานสายเรียบเรียงเพลงกันซะหน่อยว่า แท้จริงแล้วสายงานนี้มันเกิดขึ้นในชีวิตของเขาได้อย่างไร และการต่อยอดให้ไปสู่คำว่า ประสบความสำเร็จ ต้องมีวิธีอย่างไร ? ส่วนบทสัมภาษณ์ครั้งนี้จะมีเรื่องราวแบบไหน เชิญอ่านกันได้เลยครับ
หน้าที่ของคน Arrangement ต้องทำอะไรบ้าง ?
หน้าที่ของผมตอนนี้มันคือการ เรียบเรียง ประกอบโครงสร้างให้เพลงมันออกมาดี เรียกง่ายๆ ว่าในหนึ่งเพลงมันต้องประกอบด้วยเสียงร้อง เสียงดนตรี กีต้าร์ เบส กลอง เครื่องสายต่าง ๆ หน้าที่ของผมก็คือการจัดวางทุกอย่างให้มันออกมาตามโจทย์ที่เราตั้งไว้ ยกตัวอย่างง่ายๆ ถ้ามีโครงเพลงมา มี Demo มาให้ผม ผมก็จะถามต่อว่า โจทย์ที่คุณต้องการคืออะไร อยากทำดนตรีแนวไหน บอกผมมาได้เลย เราก็จะลองมาดูกันว่า สิ่งที่จะต่อยอดจากโจทย์ที่มี เราทำอะไรได้บ้าง
ความรู้ในภาคดนตรีที่ต้องฟังครบทุกแนวเพลง
มันเป็นส่วนหนึ่งของทำงานสายงานนี้ครับ เป็นส่วนสำคัญในการโปรดิวเซอร์เลย อย่างของผมเองก็เลยทำหน้าที่ตั้งแต่มาอยู่วง Cocktail เลย ประมาณ 18 ปีที่แล้ว ตอนแรกผมไม่รู้หรอกว่า สิ่งที่ทำมันคืออะไร แต่รู้ว่าหน้าที่เราจะเป็นประมาณนี้ บันทึกเสียง ทำโน้นทำนี่ข้อดีก็คือด้วยการที่วงเราวิธีการทำงานที่ค่อนข้างมีระบบ บางทีเราก็อยากได้เสียงต่างๆ ที่ได้ยิน ผมก็พยายามเสริมเข้าไปให้ได้ในเพลงของวงตัวเอง แต่แค่ก่อนหน้านี้ยังไม่รู้ว่ามันคืออะไร
โครงสร้างเพลงฮิตสิ่งที่คนเรียบเรียงมักคาดเดาได้
ถ้าถามว่า ตอนทำพอมีเซ้นส์รึเปล่า มันพอมีนะ แต่มันจะตรงกับที่เราคิดรึเปล่า มันเป็น 50-50 มากกว่าตอนปล่อยออกไป เพราะเพลงที่เราคิดว่า เรามีเซ้นส์ พอออกไปมันก็ต่างกันแล้ว เพลงที่เราชัวร์มันไม่มาก็มี เพลงที่ชัวร์แน่ๆ มันมาเลยก็มี อย่างเพลงที่รู้สึกว่ามาแน่ๆ ผมคิดว่า เพลง ‘ส่งเธอออกไป’ ตอนที่ฟังครั้งแรก ผมรู้สึกว่านี่คือเพลงฮิตเพลงใหม่ของ Cocktail เลย มันชัวร์แน่ๆ ตอนฟัง หรือ อย่างเพลงที่คิดว่าไม่มาในตอนแรกแล้วมันมา ผมให้เพลง ‘คุกเข่า’ เพลงนี้คือเพลงคอนเซปต์คิดว่าเป็นเพลงแรกของอัลบั้มแต่ดันมา อีกเพลงก็เพลง ‘ไม่เป็นรอง’ ตอนแรกเราเขียนตามโจทย์ของงานที่ได้รับ แต่มันก็ดังด้วยองค์ประกอบอื่น หรืออย่างบางทีเพลงเพราะ เพลงดีมันไม่จำเป็นต้องติดหู เพลงฮิตบางทีอาจจะไม่ใช่เพลงที่ดีก็ได้ มันมีองค์ประกอบหลายอย่างมากๆ
เพลง 'ลั่นทม' กับการทำงานในฐานะคนเบื้องหลังที่อยู่เบื้องหน้าด้วย
สิ่งที่ผมมีส่วนในเพลงนี้เลยคือ ดูแลท่อนต่างๆ ของเพลง ดูเรื่องการบันทึกเสียง เรียบเรียงเสียงต่างๆ ตอนที่เริ่มทำคือผมได้ยินเสียงเมโลดี้มาก่อน จากนั้นก็จะมาเลือกเครื่องดนตรี วิธีการทำงานของผม จะแบ่งพาร์ทต่าง ๆ ไว้ในการทำเพลงไว้ เพลงนี้ผมเลือกที่จะเริ่มเพลงนี้ด้วยกีต้าร์คลาสสิก มันเป็นเสียงดนตรีที่ไม่ค่อยได้ใช้ได้นานด้วย ด้วยซาวด์ที่มันมีความอุ่นๆ มันเลยอยู่ในเพลงนี้ได้ดี
จากนั้นพอได้แกนของเมโลดี้มาแล้ว เราก็จะห่อหุ้มมันด้วยเครื่องสายเสียงประสานขึ้นมา จากนั้นก็ค่อยขยายจากตรงนี้ต่อ เพลงนี้ผมไม่ได้ไกด์สกอร์แบบจริงจัง เป็นการไกด์ผ่านคีย์บอร์ด มู้ดเพลงประมาณนี้ จากนั้นก็จะส่งไปให้พี่พิซซ่า ช่วยเรียบเรียงให้มันเกิดขึ้นจริง เพลงนี้ที่ผมไกด์เป็นเมโลดี้ เขาก็แทบจะไม่ค่อยบิดให้มันต่างไปจากเดิม เขาแค่ไปแยกเครื่องดนตรีให้มันชัดเจนมากกว่า
เสน่ห์ในการทำงานนี้มันแบ่งเป็น 60 เปอร์เซ็นต์มาจากโอมที่เขียนเนื้อร้องทำนองมา เพลงที่ดีส่วนตัวผมเชื่อว่า ไม่มีเครื่องดนตรีก็เพราะ คุณจะเล่นกับกีต้าร์โปร่งตัวเดียว มันก็เพราะ จะร้องเปล่าๆ มันก็เพราะ เพลงนี้มันมีสิ่งนั้น ตั้งแต่ครั้งแรกที่ได้ฟังเลย ถ้าเทียบเป็นคน คนนี้หน้าตาดีเลย รูปร่างดี
โจทย์ที่มาถึงเราก็คือจะแต่งตัวยังไงให้มันอยู่ในเทรนด์ มีเอกลักษณ์และจุดเด่นของมัน การเรียบเรียงเพลงที่ดี มันจะต้องมีการใส่กิมมิกอยู่เสมอ เสียงดนตรีมันไม่ใช่ภาษาพูด พอมันออกมาเป็นตัวโน้ต การที่คุณจะเข้าใจมันได้ มันต้องมีวิธีเล่นกับอารมณ์ ในเพลง 'ลั่นทม' ผมก็พยายามนึกถึงกิมมิกนี้จนไปจบที่เครื่องดนตรี 'ทิเบต โบลว์' เครื่องดนตรีที่ใช้การบำบัด แล้วก็มีเพื่อนเล่นอยู่พอดี เพื่อนเขามีเยอะมากๆ ผมก็มานั่งหาเสียงโน้ตต่างๆ อัดทีละชิ้นแล้วมาเรียบเรียงไว้ในเพลง มันจะฟังไม่ชัดหรอก แต่มันจะให้ความรู้สึกบำบัดไปในตัว ไม่รู้คิดไปเองรึเปล่า แต่ฟังแล้วมันรู้สึกสบายใจ รู้สึกผ่อนคลาย
พาร์ทเครื่องสาย เสน่ห์ในเพลงของวง Cocktail ที่เป็นเอกลักษณ์
พาร์ทนี้ถ้าเอาตัวเองเป็นตัวตั้ง มันมาจากการได้ยินก่อน จินตนาการ เป็นอย่างไร เราก็ฮัมออกมาเป็นแบบนั้น อย่างเพลงบางเพลงมันมาเป็น Demo ผมฟังแล้วผมรู้สึกได้ทันทีเลย เหมือนตอนที่เราดูภาพยนตร์เรื่อง 'Begin Again' มันเหมือนซาวด์ที่เราเคยได้ยิน มันมาเอง มันเป็นสิ่งที่อธิบายไม่ได้ เป็นประสบการณ์การฟังที่เราฟังมามากกว่า เหมือนเราเห็นอะไรที่ไม่สมบูรณ์มันก็จะเติมเข้าไปเองได้โดยอัตโนมัติ ผมโตมากับการฟังเพลงแบบนี้ เสพย์งานแบบนี้ ตรงนี้มันอาจจะช่วยเสริมเอกลักษณ์ของวงก็เป็นได้ครับ
ตอนเด็กๆ กับชีวิตที่มีเสียงดนตรีตลอดเวลา
ผมฟังดนตรีร็อกทั่วไปครับ ตั้งแต่เล่นกีต้าร์ ฟังพวก Silly Fools, Nirvana พวกวงร็อกต่างๆ ฟังหมดเลย แต่ถ้าพวกเครื่องสาย เพลงแนวนี้มันจะมาจากการดูภาพยนตร์ ตอนเด็กๆ ผมดูเยอะมาก ที่บ้านผมชอบดู ผมจะมีม้วนวิดีโอ แผ่นซีดี แผ่นดีวีดี น่าจะเกือบ 1,000 แผ่น และสิ่งที่ทำให้ผมรู้สึกว่า ผมชัดเจนกับเรื่องเสียงประกอบต่างๆ ในภาพยนตร์ว่ามันสำคัญ ต่อมาก็สังเกตที่เพลงว่า เพลงในฉากต่างๆ มันทำให้เรารู้สึกตื่นเต้นได้ แปลว่า โอเคสิ่งนี้มันสำคัญมากๆ มันปลดล็อกเลย มันจะติดกับเราตลอดไป
‘เหนือชีวิต’ กับการเรียบเรียงเพลงรูปแบบใหม่ที่แตกต่างออกไปของ Cocktail
ต้องเกริ่นก่อน เพลงนี้มันเป็นโจทย์ของการประกอบภาพยนตร์ มันจะมีความเป็นอนิเมะญี่ปุ่น ดนตรีญี่ปุ่น เราก็บันทึกเสียงกันไปประมาณ 70 เปอร์เซ็นต์มาลองฟังแล้วรู้สึกว่า มันยังไม่ใช่ มันยังไม่โมเดิร์น มันยังไม่อวกาศเลย ก็เลยเอาอันนี้ไปคุยกับวง ถ้าปล่อยไปมันไม่ใช่แน่ๆ เลยคุยกันว่า เราต้องมีคนมาช่วย
Cocktail จะมีข้อดีคือ เรารู้ว่าเราต้องการอะไร เราอาจจะทำไม่ได้ทุกอย่าง เรารู้ว่าเราต้องการอะไร ก็เลยหาผู้เชี่ยวชาญมาช่วย คุยกันว่าคนนั้นเป็นใครกัน ? สุดท้ายก็มาจบตรงที่ Machina ฟังงานเขาแล้วรู้สึกว่า มันมีโครงที่ใช่อยู่ เดโมแรกที่ส่งมาก็ถูกเลย เขาเข้าใจหมดเลย เขาบอกว่า ถ้าผมจะตัดแค่บางท่อน กีต้าร์ กลองต่างๆ เราให้อิสระเต็มที่ เราอยากเห็นความเป็นไปได้ก่อน เราตั้งไว้ 100 เปอร์เซ็นต์เขาทำมา 170 เปอร์เซ็นต์เลย ก็ค่อยๆ ตัดถอนกันไป สุดท้ายมันก็เป็นกลิ่นอิเล็กทรอนิกส์แบบที่เราต้องการ
วิธีการคิดท่อนโซโล่กีต้าร์ให้ตอบโจทย์กับสิ่งที่ใจต้องการ
เพลงนี้ท่อนโซโล่จะมาก่อนที่จะไปทำให้ซาวด์มันเป็นอิเล็กทรอนิกส์เสียอีก พาร์ทดนตรีประมาณ 70-80 เปอร์เซ็นต์ เราก็เลยไปปรับให้มันเป็นอิเล็กทรอนิกส์ ปกติผมจะมีวิธีทำ 2 แบบมาจากเนื้อเพลงและเล่นตามความรู้สึกไปเลยกับอีกอย่างนึงคือ การตั้งโจทย์ อยากเล่นให้รู้สึกว่ามันถึก เหมือนนักวิ่งมาราธอน ไม่สวยงาม ไม่หวือหวา แต่ต้องถึก ทำทุกอย่างให้มันดูเหนื่อยที่สุด เหมือนมันเป็นนักสู้หน่อย สิ่งนี้มันคือการเอาแต่ละอย่างมาใส่ในเพลงให้มันชัดเจนยิ่งขึ้น เพราะภาพที่ผมได้มาในตอนทำมันเป็นฉากต่อสู้ มันต้องดุเดือดหน่อย คิดว่า มันต้องลุยเหมือนยิงปืนกล
‘เร้น’ เพลงประกอบภาพยนตร์ แม้นสรวง
เพลงนี้ก็เป็นอีกหนึ่งเพลงที่ผมมีส่วนร่วมในปีนี้ เริ่มจากโอมเขาเขียนมาก่อนถึงเรื่องราวตัวละครกับสิ่งที่ต้องการจะสื่อสาร ต่อเป็นกลอนกัน แล้วก็มาเป็นพาร์ทดนตรี มีผม มีแม็ก The Darkest Romance โอม ปาร์ค สุดท้ายทิศทางดนตรีมันออกมาประมาณว่า นักสืบค้นหา เล้นลับให้ความเป็น เจมส์ บอนด์ หน่อย เป็นมู้ดประมาณนั้น เราก็ดูว่าใช้ดนตรีแบบไหน พาร์ทเครื่องสายผมยกให้แม็กเลย ผมก็จะไปพวกเปียโนนิดหน่อย พาร์ทกีต้าร์ เบส กลอง พาร์ทกีต้าร์ หลักๆ ที่เขาใช้ในหนังเจมส์ บอนด์ มันจะมีความลึกลับ โน้ตน้อยๆ คอร์ดไม่เยอะ สเกลที่ใช้ก็จะแปลกๆ สุดท้ายก็ประกอบร่างออกมาเป็นเพลงนี้ครับ ทุกอย่างที่ใส่ไปมันจะมีกิมมิกหมดเลยในเพลงนี้ เมโลดี้ต้องยืนอยู่บนโครงสร้างเดียวกัน ผมเรียกมันว่า สเกลเจมส์ บอนด์
การนำประสบการณ์ทั้งหมดที่มีไปมอบให้กับวง Hard Boy
ตอนนี้ก็มีทำอยู่วงเดียวครับ 'Hard Boy' โจทย์ที่ผมตั้งไว้ให้พวกเขาคือ เป็น Hard Boy เวอร์ชันที่ดีที่สุด พวกเขามีแนวทางที่ชัดเจน ทุกเครื่องดนตรีเก่งหมด เวอร์ชันที่ดีที่สุดของเขาคือ ต้องสอดประสานออกให้มันพีคที่สุด เพลงเก่าๆ ที่ผมเคยฟังมาของพวกเขา มันเกือบถึงแล้ว แต่ทำไมถึงไม่เอาทุกอย่างมาทำให้มันเป็นสิ่งเดียวกันให้ได้ หลายเพลงที่พวกเขาทำมันจะมีความเหลื่อมๆ กันอยู่ ผมอยากให้ทุกคนอวดศักยภาพตัวเองให้เต็มที่เลยเข้าไปจูนตรงนี้ โจทย์รองลงมาก็คือ การตัดขอบ พวกเขาพอชัดเจนมากๆ มันก็จะกลายเป็นยูนีค โจทย์ผมก็คือการตัดขอบและเกลาพวกเขาให้ดีขึ้น เหมือนเป็นแร่อะไรสักอย่างที่ต้องมาทำให้มันสามารถใส่ในตัวทุกคนได้ เพลงเขาต้องอยู่ในทุกบ้านได้นะ ผมเชื่อว่า วันนึงพวกเขาอาจจะกลายเป็นวงดนตรีที่ดังกว่านี้ก็เป็นได้
อยากทำงานในสายงานเบื้องหลังต้องมีทักษะอะไรบ้าง
คุณต้องฟังเพลงเยอะที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ ฟังทุกแนว ฟังทุกแบบ มันต้องคิดได้มากกว่าวงกลมที่เราอยู่ เพื่อที่เราจะได้สร้างงานได้เยอะขึ้น แล้วก็ต้องอ่านเยอะ เพราะว่า คุณไม่มีทางเข้าใจเนื้อเพลงเลย ถ้าคุณไม่อ่าน ทุกเพลงของวงผม ผมเองก็ต้องทำความเข้าใจมันก่อน เป้าหมายของเขาคืออะไร มันถึงจะเกิดผลึกข้างในเราจะทำดนตรีอย่างไรให้มันรับกับกิมมิกที่เราวางไว้
อีกสิ่งคือ ไปดูภาพยนตร์มันช่วยได้ มันคือการเชื่อมโยงระหว่างภาพกับเสียงครับ ฟัง ดู อ่าน และการมีทักษะดนตรี คุณก็จะไปได้ไกลมากขึ้น อย่างผมเองทักษะไม่ได้สูงมาก ผมก็จะมีประมาณนี้ แต่ถ้าคุณมีมากกว่านี้คุณก็ต้องไปได้ไกล ยกตัวอย่าง แม็ก The Darkeast Romance เขาก็อัจฉริยะไปเลย อย่าให้ทักษะเรามันจำกัดจินตนาการ
เป้าหมายของคนเรียบเรียงเพลงต้องการอะไร
น่าจะต้องการให้คนเข้าใจในสิ่งที่เราสื่อสารครับ เนื้อเพลงทุกคนเข้าใจ แต่ดนตรีจะทำยังไงให้สื่อสารกับคนฟังได อันนี้แหละสิ่งที่น่าสนใจ จุดประสงค์ของคนทำงาน ถ้าคนฟังรู้แล้วว่าเพลงนี้ใช้เครื่องดนตรีอะไร มีจุดประสงค์เพื่ออะไร แค่นั้นก็พอแล้ว แค่สังเกตก็มากพอแล้วครับ ผมมีความสุขแล้วที่เขาสนใจในสิ่งที่เราสื่อสาร
สิ่งที่อยากฝากถึงคนที่อยากทำงานสายเรียบเรียง
ทางที่ดีที่สุดก็คือ การเริ่มต้นทำอะไรให้เร็วที่สุด ถ้ายังไม่รู้ว่าจะเริ่มยังไง ก็เริ่มจากต่อยอดสิ่งที่เขาเคยทำมาก่อน เช่นการ Re-arrange คุณอาจจะหยิบเพลงสักเพลงมาเรียบเรียงดูก็ได้ ลองใส่จินตนาการ ใส่สิ่งต่างๆ ลงไปก็เป็นการเริ่มต้นทีดี อย่างที่บอก ฟัง อ่าน ดู ให้เยอะๆ สร้างทักษะให้พร้อมวันนึงคุณก็จะได้เจอกับโอกาสเข้ามาในชีวิตครับ
ส่วนวง Cocktail ปีนีเราก็ส่งเพลงออกไปหมดแล้ว ซิงเกิลในปีนี้คงน่าจะไม่มี เน้นทำงาน เน้นทัวร์กันอย่างเดียว มาเจอกันได้ครับ ปีหน้าคงมีผลิตภัณฑ์อะไรพิเศษๆ ออกมาอีก อยากให้ติดตามกันครับ ทุกช่องทางของพวกเราเลย CheerCocktail ฝากด้วยครับ
