รู้จัก ‘แม่แฟง’ ผู้สร้างวัดคณิกาผล ทำไมทำบุญแทบตาย ได้บุญเพียงสลึงเฟื้อง

เรื่องที่เตือนใจพุทธศาสนิกชน เป็นข้อคิดของการทำบุญ ไม่มีเรื่องไหนที่น่าจดจำเท่า การสร้างวัดคณิกาผล หรือที่ชาวบ้านเรียกว่า “วัดใหม่ยายแฟง” เมื่อปี พ.ศ.2376 โดยคุณยายแฟง ผู้เป็นเจ้าของสำนักโสเภณีที่มีชื่อเสียงในสมัยรัชกาลที่ 3

พอสร้างวัดเสร็จ ยายแฟงได้กราบนิมนต์ “ขรัวโต” หรือสมเด็จพระพุฒาจารย์ โต พรหมรังสี มาเทศน์ในงานสมโภชวัด ยายแฟงคาดหวังว่าขรัวโตจะสรรเสริญคุณงามความดีของเธอในการสร้างวัด

แต่หลวงปู่โตกลับเทศน์สั่งสอนว่า การทำบุญที่มุ่งหวังชื่อเสียงหรือการยกย่อง แม้จะเป็นบุญใหญ่ จะได้รับผลบุญน้อย

นอกจากนี้ ท่านยังกล่าวว่า เงินที่ใช้ในการสร้างวัดนี้ได้มาจากอาชีพที่ไม่บริสุทธิ์ ทำให้ผลบุญที่ได้รับไม่เต็มเม็ดเต็มหน่วย โดยเปรียบเทียบว่า “ในการที่เจ้าภาพได้จัดการทำบุญเช่นนี้นั้น เป็นการทำบุญที่มีเบื้องหลังอยู่หลายประการ เป็นเหตุให้เหมือนกับว่า ในเงินทำบุญหนึ่งบาทนั้น ยายแฟงจะได้อานิสงส์เพียงแค่สลึงเฟื้องเท่านั้น”

คำเทศน์ของขรัวโตในครั้งนั้น สะท้อนถึงการเน้นความสำคัญของความบริสุทธิ์ใจและความสุจริตในการทำบุญ แม้ว่าการสร้างวัดจะเป็นการกระทำที่ดี แต่หากทรัพย์ที่ใช้มาจากอาชีพที่ไม่สุจริต ผลบุญที่ได้รับก็จะลดน้อยลง

วัดคณิกาผลยังคงตั้งอยู่ที่ถนนพลับพลาไชย แขวงป้อมปราบ เขตป้อมปราบศัตรูพ่าย กรุงเทพมหานคร ภายในวัดมีรูปปั้นครึ่งตัวของยายแฟง เพื่อให้สาธุชนได้กราบไหว้และระลึกถึงผู้สร้างวัด  มีคนไปไหว้คุณย่าแฟงเพื่อขอพรความรัก โดยเฉพาะสาวๆ

ในพระพุทธศาสนา พระพุทธเจ้าทรงแนะนำให้พุทธศาสนิกชนหลีกเลี่ยงการประกอบอาชีพที่เป็นโทษเรียกว่า “มิจฉาวณิชชา” อาชีพที่ไม่ชอบธรรม ก่อให้เกิดบาป เบียดเบียนและสร้างความเดือดร้อนเสียหายให้คนอื่น 5 ประเภท คือ

1. การค้าขายอาวุธ
2. การค้าขายมนุษย์
3. การค้าขายสุราและของมึนเมา
4. การค้าขายยาพิษหรือสารพิษ
5. การค้าขายสัตว์เพื่อการฆ่า

ภายหลังแม่แฟงจากไป ลูกสาวชื่อ “แม่กลีบ” (คุณแม่กลีบ สาครวาสี) ได้เข้ามาดูแลกิจการต่อ แม่กลีบเป็นคนใจบุญสุนทานเช่นเดียวกับแม่แฟง จึงสร้างวัดขึ้นอีกแห่งที่ตรอกเต๊า ไม่ไกลจากวัดคณิกาผล โดยตั้งชื่อว่า “วัดกันมาตุยาราม”