เบื้องหลังอุตสาหกรรมหนังกับการมองนักแสดงเอเชียในฐานะคนกลุ่มน้อย

วงการฮอลลีวูดถึงกับสั่นสะเทือนหลังจากที่หนังเรื่อง ‘Everything Everywhere All at Once’ กอบโกยรางวัลมามากมายไม่ว่าจะเป็นลูกโลกทองคำ (Golden Globe Awards) หรือรางวัล SAG Awards ทำให้ใครหลายคนตั้งแง่ข้อสงสัยกับเรื่องการให้พื้นที่นักแสดงกับชาวเอเชียไม่ว่าจะอยู่ในสหรัฐอเมริกา หรือสักมุมหนึ่งของโลกก็ตามที อย่างไรก็ตาม การขึ้นมาบนเวทีรางวัลของเหล่านักแสดง Everything Everywhere All at Once ทำให้คนตระหนักถึง ‘ความเป็นส่วนน้อย’ ของชาวเอเชียในอุตสาหกรรมภาพยนตร์ 
 
เรื่องหนึ่งที่น่าตกใจคือการที่ มิเชล โหย่ว (Michelle Yeoh) นักแสดงนำของเรื่อง ออกมาเล่าประสบการณ์ตอนที่เธอเดินทางมาสหรัฐอเมริกา มีคนเข้ามาทักเธอว่า “เธอคือคนกลุ่มน้อย” หรือไม่ก็ “ว้าว เธอพูดภาษาอังกฤษได้” ซึ่งเธอตอบกลับเชิงประชดประชันว่า “ใช่แล้ว เวลาบนเครื่องบินนานถึง 13 ชั่วโมง ฉันเลยเรียนมาระหว่างทาง”

มิเชล โหย่ว ไม่ใช่นักแสดงมือใหม่ที่เพิ่งเข้ามาในวงการ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในวงการฮอลลีวูด เพราะเธอเคยแสดงควบคู่กับนักแสดงฮอลลีวูดหลายคนแล้วทั้งเรื่อง The Mummy: Tomb of the Dragon Emperor, 007: Tomorrow Never Dies รวมถึงเรื่อง The Lady ในบท อองซาน ซูจี เธอเป็นชาวมาเลเซียโดยกำเนิด แต่เติบโตอยู่ในประเทศจีน และเป็นนักแสดงโดดเด่นคนหนึ่งพอๆ กับ เฉินหลง (Jackie Chan)

ตัดไปทาง คีฮุยควาน (Ke Huy Quan) กันบ้าง คีฮุยควานเคยเป็นที่รู้จักในฐานะเด็กน้อยผจญภัยร่วมกันกับ แฮริสัน ฟอร์ด ในเรื่อง Indiana Jones and the Temple of Doom หลังจากนั้นเขากลับมารับบทอีกทีในเรื่อง Encino Man และ Finding 'Ohana ในช่วงเวลาเกือบ 20 ปี เรียกได้ว่าเขาเป็นนักแสดงที่รับบทแสดงน้อยที่สุดในช่วงชีวิตคนหนึ่งเลย

คีฮุยควานเคยออกมาเล่าว่า เขาคิดถึงการแสดงมากหลังจากที่ได้ดูเรื่อง Crazy Rich Asians เขาแทบไม่มีงานแสดงเสนอมา เขาพยายามแล้วแต่ไม่มีใครสนใจเสนอบท จนเขาจำเป็นต้องหางานอย่างอื่นทำเพื่อเลี้ยงชีพ จนกระทั่งเขาได้มาแสดงเรื่อง Everything Everywhere All at Once ชีวิตของคีฮุยควานเปลี่ยนไปโดยสิ้นเชิง ผู้คนให้ความสนใจเขาอย่างที่ไม่เคยมีมาก่อน แม้ว่าเขาเคยสงสัยในความสามารถตัวเองถึงขั้นโทรไปหาโปรดิวเซอร์ว่า “ผมแสดงดีไหม” ซึ่งโปรดิวเซอร์ตอบเขาว่า “ทำไมคุณถึงถามคำถามอะไรบ้าๆ แบบนั้น” คีฮุยควานตอบกลับไปว่า “เพราะไม่มีใครต้องการจ้างผมเลย”

วงการฮอลลีวูดเป็นวงการที่กำลังเปิดรับความหลากหลายทางเชื้อชาติ ทว่าเราเองก็ยังไม่ค่อยเห็นชาวเอเชียมีบทบาทในจอภาพยนตร์มากขนาดนั้น และคุ้นเคยกับนักแสดงเดิมๆ เช่น เค็น วาตานาเบะ (Ken Watanabe), ฮิโรยุกิ ซาดาดะ (Hiroyuki Sanada), สตีเฟน ยอน (Stephen Yeon), เดฟ ปาเตล (Dev Patel), จอห์น โช (John Cho) เป็นต้น ถ้าจะให้พูดกันตามจริง ทุกวันนี้เราไม่เคยนักแสดงเห็นเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เสียด้วยซ้ำ ทั้งๆ ที่มีนักแสดงมากฝีมืออยู่หลายคน 
 
เจมส์ ฮง (James Hong) นักแสดงฮ่องกงเจ้าของบทพ่อของเอเวอรินในเรื่อง Everything Everywhere All at Once ได้กล่าวคำพูดบนเวทีรางวัลเกี่ยวกับชาวเอเชียในวงการฮอลลีวูดว่า 
 
“ผมต้องเล่าเรื่องนี้ให้ฟัง เมื่อก่อนนะนักแสดงนำต้องเป็นคนขาวใช้เทปติดตาให้เล็กลง เพราะบรรดาโปรดิวเซอร์กล่าวว่าคนเอเชียแสดงได้ไม่ดีพอ และพวกเขาไม่สามารถสร้างรายได้มากขนาดนั้น แต่ดูพวกเราตอนนี้สิ”

หนังที่ฮงพูดถึงนั้นมีอยู่มากมาย เช่น The Good Earth (1937), Dragon Seed (1944), The Teahouse of the August Moon (1956) แม้แต่หนังที่มีฉากเป็นประเทศไทยอย่าง Anna and the King of Siam (1946) ที่นักแสดงผิวขาวรับบทเป็นสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4  
 
ปรากฏการณ์การขึ้นรับรางวัลของนักแสดงเรื่อง Everything Everywhere All at Once บอกให้ทุกคนทั่วโลกรู้ว่าบนโลกนี้ยังมีนักแสดงหลากหลายเชื้อชาติที่มากด้วยความสามารถอยู่หลายคนที่กำลังรอรับโอกาสบนจอหนังอยู่ ความผิดไม่ได้อยู่ที่พวกเขามีจำนวนน้อยเกินไป แต่ขึ้นอยู่กับว่าผู้สร้าง นักลงทุน มอบโอกาสพวกเขามากน้อยแค่ไหนเท่านั้นเอง