เลียนแบบหรือได้แรงบันดาลใจ ความเหมือนที่แตกต่างของ พาโรดี้ กับ ก็อปปี้ ว่าด้วยหลักการ Fair Use

15 มกราคม 2567 - 11:00

Parody-or-Copy-fair-use-SPACEBAR-Hero.jpg
  • ต้องบอกว่ากำลังมาแรงต้อนรับปีใหม่เลย สำหรับเสื้อยืดลายใหม่ล่าสุดของ ‘จ๋าย Taitosmith’

  • โดยประเด็นของเสื้อตัวนี้ที่กำลังถูกพูดถึงกันอยู่คือ พาโรดี้ (Parody) หรือ ก็อปปี้ (Copy)

ต้องบอกว่ากำลังมาแรงต้อนรับปีใหม่เลย สำหรับเสื้อยืดลายใหม่ล่าสุดของหนึ่งในนักร้องนำวงดนตรีร็อกเพื่อชีวิตสัญชาติไทย ขวัญใจมหาชนยุคนี้อย่าง ‘จ๋าย Taitosmith’ ที่วางขายอยู่ในเพจของเขา โดยประเด็นของเสื้อตัวนี้ที่กำลังถูกพูดถึงกันอยู่ก็คือ เสื้อตัวนี้แท้จริงแล้วมันคือ พาโรดี้ (Parody) หรือ ก็อปปี้ (Copy) กันแน่ เพราะคนที่เห็นลายเสื้อต่างก็พูดเป็นเสียงเดียวกันว่า นี่มันคือเสื้อวง Nirvana ลายนางฟ้า ปกอัลบั้ม IN UTERO ชัดๆ ซึ่งเหตุผลที่มันออกมาคล้ายกันก็เพราะว่า จ๋ายเป็นแฟนคลับที่ติดตามวงเนอร์วานามาอย่างยาวนาน เก็บสะสมเสื้อของวงเยอะมาก และหนึ่งในตัวที่เขามีก็คือลายปกอัลบั้ม IN UTERO

Parody-or-Copy-fair-use-SPACEBAR-Photo_SQ01.jpg
Parody-or-Copy-fair-use-SPACEBAR-Photo01.jpg

พาโรดี้ หรือ ก็อปปี้ 

สำหรับเสื้อของไททศมิตรที่เพิ่งปิดพรีออเดอร์ไปนั้นใช้ชื่อลายว่า ‘เทวดา’ อ้างอิงตามโพสต์ที่วางขายบอกว่า ‘ทำขึ้นเพื่อบูชาวงที่เป็นแรงบันดาลใจให้กับเด็กทั่วโลกได้ลุกขึ้นมาหยิบกีต้าร์โปร่งขึ้นมาเล่นจนถึงทุกวันนี้’ โดยจะบอกว่าก็อปปี้มันก็ไม่ใช่ เพราะนี่ไม่ได้เป็นการหยิบเอามาทั้งดุ้นแล้ววางลงไปบนเสื้อตัวนี้เลย แต่จ๋ายบอกว่าเสื้อลายนี้ถูกวาดขึ้นใหม่ทั้งหมด ไม่ได้มีการดราฟต์จากลายเดิมแต่อย่างใด เพราะตามชื่อลาย เทวดา สิ่งหนึ่งที่แตกต่างจากเสื้อของวงเนอร์วานาแน่นอนก็คือเป็นผู้ชาย ตั้งแต่รูปร่างหน้าตาแตกต่างแบบชัดเจน ในขณะที่ชื่ออัลบั้มเนอร์วานาอย่าง IN UTERO ก็เปลี่ยนไปใช้เป็น IT KRON หรือ อิชณน์กร พึ่งเกียรติรัศมี ชื่อจริงของ จ๋าย นั่นเอง 

ว่าด้วยกฎ Fair Use 

หากเป็นไปตามที่เจ้าตัวบอกแล้วเราเห็นสิ่งนี้ตรงกันว่านี่คือการ พาโรดี้ ก็อาจจะไม่เป็นปัญหาอะไร เพราะพาโรดี้นั้นอยู่ในหลักการ Fair Use หรือ การใช้ลิขสิทธิ์ของผู้อื่นโดยชอบ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของกฎหมายลิขสิทธิ์ โดยอาจเอาไปใช้ได้ในหลายๆ ทาง เช่น วิจารณ์, ล้อเลียน, รายงานข่าว เป็นต้น แต่มีข้อแม้ว่าต้องไม่ไปขัดผลประโยชน์ต่อเจ้าของผลงานลิขสิทธิ์ สำหรับตรงนี้อยู่ที่วิจารณญาณของเจ้าของลิขสิทธิ์เลยว่าสิ่งที่ทำออกมาภายหลังขัดผลประโยชน์ของเจ้าของผลงานไหม เพราะถ้าเสื้อที่ทำออกมาเป็นการนำมาเพื่อการค้าขายมันก็เกิดผลกำไร-ขาดทุนอยู่แล้ว

เรื่องเด่นประจำสัปดาห์