ชวนดูสัญญะทางศาสนาที่ปรากฎอยู่ใน ‘Neon Genesis Evangelion’

Neon Genesis Evangelion เป็นแอนิเมชันญี่ปุ่นที่ผลิตโดย Gainax และ Tatsunoko Production เป็นผลงานการกำกับของ ฮิเดอากิ อันโนะ (Hideaki Anno) ถ่ายทอดบน TV Tokyo ตั้งแต่เดือนตุลาคม 1995 ถึง มีนาคม 1996 และเป็นแอนิเมชันที่ดัดแปลงมาจากการ์ตูนมังงะในชื่อเดียวกัน เขียนโดย โยชิยูกิ ซาดะโมะโตะ (Yoshiyuki Sadamoto) ตีพิมพ์เป็นครั้งแรกเมื่อ ปี 1994 บนนิตยสารโชเน็นเอสรายเดือน (Shōnen Ace) 
 
Neon Genesis Evangelion หรือเรียกสั้นๆ ว่า Evangelion เป็นอนิเมะที่ถูกยกย่องว่ามีเนื้อหาที่ลึกซึ้ง เข้าใจยาก และมีความซับซ้อนเรื่องหนึ่ง หากใครที่คาดหวังว่าจะเป็นอมิเนะต่อสู้กับปีศาจที่มีความสนุกเหมือนเรื่อง Pacific Rim หรืออุลตราแมน อาจต้องผิดหวังกันไป เพราะ Evangelion ตั้งใจถ่ายทอดเรื่องราวของตัวละครด้วยมุมมองจิตวิทยา และศาสนา มองภาพความเป็นจริงระหว่างความรับผิดชอบที่ยิ่งใหญ่กับความขัดแย้งภายในจิตใจ อีกทั้งมีเรื่องมิตรภาพ ความสัมพันธ์ของคนในครอบครัว และความรัก ที่มีแง่มุมที่น่าสนใจไม่แพ้กัน

แน่นอนว่าถ้าใครเคยชมเรื่อง Evangelion มาแล้ว อาจเคยเจอกับสัญลักษณ์เกี่ยวกับศาสนาคริสต์ที่ปรากฎอยู่ภายในเรื่อง ไม่ว่าจะเป็นปีศาจที่ถูกเรียกว่า ‘แองเจิล’ (Angels) ทุกครั้งที่ตายระเบิดจะขึ้นเป็นรูปไม้กางเขน รวมถึงชื่อตัวละคร หน่วยงาน และเนื้อเรื่อง ที่มีความคล้ายคลึงกันกับเรื่องเล่าในพระคัมภีร์ไบเบิล เราจะมาดูกันว่าภายในอนิเมะเรื่อง Evangelion มีการบอกเล่า และแฝงนัยยะเกี่ยวกับศาสนาคริสต์มากน้อยเพียงใด

จุดกำเนิดของโลก และความโกลาหล

ในเรื่อง Neon Genesis Evangelion มีเรื่องเล่าเกี่ยวกับการกำเนิดของโลก และสิ่งมีชีวิต ในแรกเริ่มมีสิ่งชีวิตที่คล้ายกับพระเจ้าที่แยกออกจากกันในชื่อ อดัม (Adam) และลิลิธ (Lilith) โดยเชื้อสายของอดัมเป็นสิ่งมีชีวิตที่เรียกว่า แองเจิล ส่วนเชื้อสายของลิลิธนั้นเป็นมนุษย์ที่เรียกว่า ลิลิน (Lilin) ทั้งสองเชื้อสายเชื่อว่าในอนาคตต้องเกิดวันพิพากษา (day of judgment) สิ่งที่พวกเขาทำได้มีอยู่สองอย่างคือ พิพากษาทั้งโลก หรือพิพากษาออกไปแค่ฝ่ายเดียว 

การพิพากษาไปฝ่ายเดียวคือการที่แอนเจิลได้กลับไปรวมตัวกับอดัม ทั้งเชื้อสายนั้นๆ ก็จะถูกพิพากษาออกไป ส่วนการพิพากษาทั้งสองฝ่ายคือการที่แอนเจิลได้รวมตัวเข้ากับลิลิธ ซึ่งการทำแบบนี้จะทำให้เกิดการรวมตัวอีกครั้งระหว่างอดัมกับลิลิธ โลกทั้งหมดทั้งมวลจะถูกพิพากษา หรือทำลายไปในที่สุด 
 
ลูกหลานของลิลิธ หรือลิลินเชื่อว่าการถูกพิพากษาไปทั้งหมดจะช่วยลดความเจ็บปวดมากกว่าการถูกพิพากษาออกไปฝ่ายเดียว ลิลิมบางกลุ่มจึงมีแผนการที่จะบรรลุเป้าหมายนี้ 
 
พวกเขาค้นพบอดัมอยู่ที่แอนตาร์ติกา และพยายามที่ควบคุมอดัมโดยการเปลี่ยนโครงสร้างให้กลายเป็นเอมบริโอ ซึ่งขั้นตอนนี้ทำให้เกิดการทำลายล้างโลกครั้งที่สอง หรือ Second Impact ละลายภูเขาน้ำแข็ง คร่าชีวิตสิ่งมีชีวิตไปหลายพันล้านตัว รวมถึงเป็นการปลุกแองเจิลให้ออกมาอีกด้วย

การทำลายล้างโลก หรือ First Impact เคยเกิดขึ้นมาแล้วก่อนหน้านี้ โดยเป็นผลมาจากการแบ่งร่างระหว่างอดัมกับลิลิธ หลังจากเกิดเหตุการณ์ Second Impact เกิดหน่วยงานที่มีชื่อว่า NERV ที่ก่อตั้งโดยองค์กรที่เรียกว่า SEELE โดยมีจุดประสงค์หลีกเลี่ยงไม่ให้โลกเกิดการทำลายล้างโลกครั้งที่สาม หรือ Third Impact หรือพูดอีกนัยหนึ่งคือการยับยั้งไม่ให้แองเจิลกลับเข้าไปรวมตัวกับอดัมอีกครั้ง (ซึ่งถูกเก็บไว้ในสำนักงานใหญ่ NERV)

วิธีที่จะต่อกรกับแองเจิลได้อย่างมีประสิทธิภาพ NERV จึงทำการโคลนตัวมาจากอดัม เสริมเทคโนโลยีให้กลายเป็นหุ่นควบคุมได้ และเรียกหุ่นเหล่านี้ว่า Evagelions หรือ Eva ซึ่งคนที่จะควบคุมหุ่นพวกนี้ได้ต้องเป็นคนที่เกิดหลังจาก Second Impact เท่านั้น 
 
นี่จึงเป็นจุดเริ่มต้นของ ชินจิ (Shinji) ตัวเอกของเรื่อง ลูกชายที่ถูกทอดทิ้งของ เกนโดะ อิคาริ (Gendo Ikari) ซึ่งเป็นหัวหน้าผู้ดูแลโปรเจกต์ Evagelions และ MAGI ระบบคอมพิวเตอร์ของ NERV ชินจิต้องเดินทางกลับไปหาพ่อของเขาอีกครั้ง ไม่ใช่ในฐานะลูกชาย แต่ไปในฐานะคนขับหุ่นยนต์ Eva

นอกจากชินจิแล้ว ยังมี เรอิ อายานามิ (Rei Ayanami) เด็กสาวที่เป็นร่างโคลนจากภรรยาของอิคาริ และดีเอ็นเอของแองเจิล คนที่สองคือ อาสึกะ แลงลีย์ โซริว (Asuka Langley Soryu) สาวอารมณ์ร้อนที่เดินทางมาจากประเทศเยอรมัน 
 
หลังจากหุ่น Eva สามารถกำจัดแองเจิลได้ครบ 17 ตัว เหมือนที่ถูกทำนายไว้ SEELE ได้ปล่อย Eva Series หุ่นยนต์แบบ Eva แต่ไร้คนควบคุม ออกมากำจัด Eva ซึ่งตอนนั้นคนที่ต้องต่อกรด้วยคืออาสึกะ ขณะที่อาคิระกำลังนำตัวเรอิกลับไปหลอมตัวเข้ากับลิลิธเพื่อสร้าง Third Impact 
 
ในตอนจบ Third Impact เกิดปะทุขึ้น ก่อให้เกิดเป็นแองเจิลตัวที่ 18 ที่ยังคงปริศนาว่าคือตัวอะไร หรือเป็นใคร

อดัม และลิลิธ

First Impact เป็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นจริงเมื่อราว 60 ล้านปีก่อน (บ้างก็ว่า 400 ล้านปีก่อน) โดยเกิดขึ้นจากการปะทะของอุกกาบาตขนาดใหญ่ทำให้ภูเขาน้ำแข็งละลาย รวมถึงล้างเผ่าพันธุ์ไดโนเสาร์  
 
ตัดไปที่เรื่อง Evangelion ที่ First Impact เกิดจากการแยกร่างกันระหว่างอดัมและลิลิธ ซึ่งหลายคนคงรู้กันว่า อดัม นั้นถือว่าเป็นมนุษย์คนแรกหากอิงตามพระคัมภีร์พันธสัญญาเก่าของชาวยิว ที่ควบคู่กับอีฟ (Eve) ผู้หญิงคนแรกที่ถูกสร้างขึ้นจากซี่โครงของอดัม  

สิ่งที่หลายคนอาจยังไม่รู้คือตามเรื่องราวในพระคัมภีร์ อดัมเคยมีภรรยามาก่อน แต่คนแรกถูกทิ้งไปเพราะดูน่าเกลียดเกินไป จึงได้คู่กับลิลิธ ภรรยาคนที่สองที่ถูกสร้างจากดิน (บางแห่งกล่าวว่าลิลิธคือภรรยาคนแรกของอดัม) แต่ด้วยความที่ลิลิธไม่เชื่อฟังอดัม จึงถูกไล่ออกจากสวนอีเดนไป อดัมจึงสร้างผู้หญิงขึ้นมาจากซี่โครงตัวเอง กลายเป็นภรรยาคนต่อมาที่ชื่อว่าอีฟ อย่างที่เราเคยรู้กันมา 
 
หลังจากลิลิธถูกขับไล่จากสวน ก็ได้พบกับเคน (Cain) บุตรของอดัมและอีฟที่เคยสังหารเอเบล (Abel) พี่ชายตัวเอง และมีบุตรร่วมกันจนกลายเป็นมนุษยชาติสืบต่อกันมา ซึ่งเรื่องลิลิธถูกนำมาใช้ใน Evagelion ในฐานะต้นสายของมนุษยชาติที่เรียกว่าลิลิน

แองเจิล ปีศาจสายตรงจากอดัม

ภายในเรื่องเราอาจเห็นแอนเจิลเป็นปีศาจที่มีความน่ากลัวเฉพาะตัว แทนที่จะเป็นสัตว์ประหลาดรูปงามให้สมกับชื่อแองเจิลที่แปลว่า เทวทูต หรือนางฟ้า แต่จริงๆ แล้วรูปร่างเทวทูตที่ปรากฎอยู่ในพระคัมภีร์ไบเบิลมีลักษณะไม่ต่างอะไรจากปีศาจใน Evangelion เลยแม้แต่น้อย บางตัวมีลักษณะเป็นห่วงวงกลมพร้อมกับดวงตาล้อมรอบ บางตัวเป็นส่วนผสมของสิงสาราสัตว์ บางตัวเป็นดวงตายักษ์ที่รายล้อมด้วยปีกนก 

Evangelion มีการใช้ศัพท์คำว่าแองเจิลเพื่อความเข้าใจง่าย แต่ในฉบับภาษาญี่ปุ่น ปีศาจพวกนี้ถูกเรียกว่า ‘ชิโตะ’ (Shito) โดยมีความหมายว่า ‘สาวก’ หรือ ‘อัครสาวก’ โดยแองเจิลแต่ละตัวเป็นชื่อเทวทูตที่ปรากฎอยู่ในพระคัมภีร์ไบเบิลจริง

MAGI ระบบคอมพิวเตอร์ของ NERV

MAGI เป็นระบบคอมพิวเตอร์ที่รับผิดชอบโดย ริทสึโกะ อาคากิ (Ritsuko Akagi) โดยระบบประกอบด้วยเครื่องประมวลผลสามเครื่อง ได้แก่ MELCHIOR-1, BALTHASAR-2 และ CASPER-3  

ตามพระคัมภีร์ไบเบิล และความเชื่อของชาวเปอร์เซีย มากิ (Magi) เป็นชื่อเรียกของบุรุษผู้ชาญฉลาดสามคน ผู้เห็นนิมิตการประสูติของพระเยซูคริสต์ โดยชื่อทั้งสามคนนั้นคือ เมลคอร์ (Melchor) แกสปาร์ (Gaspar) และบัลธาซาร์ (Balthasar)

หอกแห่งลองจินัส (The Spear of Longinus) 

หอกนี้เป็นอาวุธที่ถูกใช้โดย Eva Series ใช้ต่อกรกับอาสึกะ หลังจากขจัดแองเจิลไปแล้ว 17 ตัว หอกอันนี้ไม่มีบันทึกไว้ในพระคัมภีร์ แต่เชื่อว่าเป็นการหยิบยืมมาจากเรื่องเล่าของลองจินัส (Longinus) ทหารโรมันที่ใช้หอกแทงสีข้างพระเยซูคริสต์

สติกมาตา และดวงตาแห่งพระเจ้า

มีการตีความว่าเลือดที่ปรากฎอยู่บนมือของชินจิ แสดงให้เห็นถึงสติกมาตา (Stigmata) ซึ่งเป็นสัญญาณของการเป็นผู้รับส่งสารจากพระเจ้าให้กับมนุษย์ นอกจากนี้หน้ากากที่ปกปิดใบหน้าลิลิธเชื่อว่าเป็นการนำเสนอถึงดวงตาทั้งเจ็ดของพระเจ้า 

ผลสรุปคือใครเป็นผู้ช่วยให้รอด (The Savior) นี่คือคำถามปลายเปิดที่ผู้กำกับมอบให้กับเราในตอนจบของอนิเมะ ซึ่งมีความเป็นไปได้หลายทาง บางทีอาจเป็นชินจิ หรืออาจเป็นเรอิที่หลอมตัวเองเข้ากับลิลิธ แน่นอนว่าเราคงไม่ได้คำตอบว่าใครคือแอลเจิลตัวที่ 18 หลังเหตุการณ์ Third Impact หรือใครเป็นสัญญะแทนผู้ช่วยให้รอด แต่ Evangelion ก็เป็นหนึ่งในอนิเมะที่ถูกสร้างออกมาให้มีความโดดเด่นไม่เหมือนใคร เป็นการต่อยอดเรื่องราวปกรณัมโบราณผ่านคอนเซปต์โลกอนาคตที่เต็มไปด้วยเทคโนโลยี อีกทั้งยังมีการออกแบบตัวละครที่น่าจดจำไปตลอดกาลอีกด้วย  
 
สำหรับใครที่ยังไม่เคยชมเรื่อง Neon Genesis Evangelion มาก่อน สามารถรับชมได้แล้วตอนที่บนแพลตฟอร์ม Netflix