ถ้านับเอาพื้นที่ความเป็นไชน่าทาวน์ทั้งหมด เหตุไฟไหม้เป็นสิ่งที่เกิดคู่กับไชน่าทาวน์มานานแล้ว นับตั้งแต่คนจีนโดนย้ายจากพื้นที่ส่วนกลางของเกาะเมืองรัตนโกสินทร์ มาที่คลองวัดสามปลื้ม และวัดสามเพ็ง
บ้านชั้นเดียวสร้างด้วยไม้ ปลูกง่ายๆ เรียงติดกัน หลังคาชิดแบบไก่บินไม่ตกเกิดขึ้นตั้งแต่ตอนนั้น
เหตุไฟไหม้ที่รุนแรงมากครั้งแรก คือสมัยรัชกาลที่ 2 หรือ 27 ปีหลังตั้งกรุงเทพมหานคร จากนั้นไฟไหม้ครั้งใหญ่ในสำเพ็งก็มีมาเป็นระยะ รัชกาลที่ 3 ก็มีไฟไหม้ใหญ่ รัชกาลที่ 5 ก็เช่นกัน เนื่องจากความแออัดของเมือง จนเป็นที่มาของการตัดถนนทรงวาด
หรือการตัดถนนเยาวราชในสมัยรัชกาลที่ 5 ที่เป็นการตัดถนนผ่ากลางย่าน ก็เป็นการแก้ปัญหาความหนาแน่นและไฟไหม้เช่นกัน
ถามว่าสาเหตุไฟไหม้ที่เกิดขึ้นมาจากไหน?
ถ้าดูจากผังเมืองของเยาวราชจะเห็นว่า เกิดจากความหนาแน่นและค่อนข้างแออัดของชุมชน เนื่องจากโครงสร้างของพื้นที่ไม่ได้รับการออกแบบวางแผนไว้รองรับคนจำนวนมากตั้งแต่ตอนแรก
อีกทั้งพื้นที่บริเวณนี้เป็นพื้นที่พักอาศัยผสมกับพื้นที่ทำการค้า ศูนย์กลางชุมชนเป็นศาลเจ้า มีการไหว้เจ้า ประกอบอาหารเป็นปกติเกือบทุกครัวเรือน การใช้ไฟจึงเป็นสิ่งจำเป็น
ถัดมาในสมัยรัชกาลที่ 7 ก็มีไฟไหม้ใหญ่อีกครั้ง จนเป็นที่มาของ ถนนผดุงด้าว ถนนรองขนาดเล็กที่ตัดขวางถนนเยาวราช เพื่อป้องกันเหตุการณ์ไฟไหม้
และครั้งล่าสุด ไฟไหม้ตรอกโพธิ์ เมื่อคืนวันเสาร์ที่ผ่านมา (6 กรกฎาคม) จะเห็นว่ามาจากปัญหาเดิม คือความหนาแน่นของชุมชนเนื่องจากการไม่ออกแบบโครงสร้างของพื้นที่ ตลอดทั้งย่านยังคงมีโครงสร้างเดิม คือ ตึกเก่าถูกรักษาไว้โดยกลุ่มการค้า มีการสร้างที่พักอาศัยขนาดเล็ก ค่าเช่าราคาถูกแทรกและซ่อนอยู่ในจุดต่างๆ รอบชุมชน
จากภาพถ่ายเหตุการณ์ไฟไหม้ตรอกโพธิ์จะเห็นจุดเกิดเหตุมีตึกล้อมรอบ แต่ไข่แดงตรงกลางเป็นที่พักอาศัยที่เบียดอยู่กันอย่างแออัด
หากถอดบทเรียนไฟไหม้เยาวราชยุคปัจจุบัน ปัญหาอยู่ที่โครงสร้างเมืองที่ขยายไม่ได้แล้ว ความหนาแน่นของที่พักอาศัยขนาดเล็ก ถนนที่เล็กและแคบจนรถเข้าไม่ได้
หากจะส่งเสริมให้เยาวราชเป็นแหล่งท่องเที่ยวซอฟต์พาวเวอร์ดึงคนมาท่องเที่ยว คงต้องแก้ไขปัญหาเรื่องความแออัดที่เป็นปัจจัยสำคัญของปัญหาเพลิงไหม้ย่านเยาวราชมาหลายยุคหลายสมัย
เรื่องไฟไหม้ไม่มีใครอยากให้เกิด แต่ถ้าเกิดแล้ว ควรแก้ไขได้ดีกว่านี้ ผังเมืองต้องเอื้อต่อการควบคุมเพลิงไหม้ และสะดวกต่อการดับไฟ
อย่าให้กระแสเยาวราชที่ถูกจุดติดเพราะน้องลิซ่า ต้องมาดับลงเพราะปัญหาเดิมๆ ทั้งๆ ที่รู้อยู่ แต่ไม่แก้ไข...
