อารีย์เคยมี ‘แขก’: บางสิ่งที่เคยมีที่ (ย่าน) ซอยอารีย์

การที่คนเราจะเขียนถึงย่านเก่าสักย่านในเมืองสักเมือง ควรเริ่มต้นจาก ย่านที่ตัวเองคุ้นเคยที่สุด หรือเคยเป็นบ้านที่เคยอยู่มาก่อน จึงขอเล่าถึงย่าน ‘ซอยอารีย์’ เมื่อสัก 50 ปีที่แล้ว ว่าเคยมีอะไร 

อารีย์ที่วันนี้เป็นย่านฮิตๆ ของวัยรุ่นและคนรุ่นใหม่ เป็นสถานที่ตั้งของหน่วยราชการ องค์กรธุรกิจเอกชน เป็นย่านธุรกิจ ราคาที่ดินแพงระยับ แต่ถ้าย้อนกลับไปเมื่อ 50 ปีที่แล้ว คนที่เคยอยู่ตรงนั้นไม่คิดว่าอารีย์จะเปลี่ยนไปมากขนาดนี้ 

ย่านอารีย์ ที่จะเขียนถึงกันในตอนนี้ หมายถึงบริเวณพื้นที่ที่เชื่อมระหว่างถนนพหลโยธินกับถนนพระรามที่ 6 ตรงคลองประปา ประกอบด้วยซอยอารีย์ และซอยอารีย์สัมพันธ์ อีกด้านของอารีย์ คือ ถนนพหลโยธิน จากพหลโยธิน ซอย 5 ขึ้นไปถึงพหลโยธิน ซอย 7 ซอยที่เรียกกันแต่เดิมว่า 'ตลาดอารีย์' และ ‘ตลาดโต้รุ่ง’ ที่ตอนนี้กลายเป็นคอนโดมิเนียมไปแล้ว

อารีย์เป็นย่านใหม่ อายุของย่านประมาณ 70-80 ปี เกิดจากการขยายเมืองทางทิศเหนือ ก่อนปี พ.ศ.2490-2500 พร้อมกับการมาของถนนประชาธิปัตย์ที่ตอนหลังชื่อ ถนนพหลโยธิน เริ่มมีการจับจองที่ดินย่านอารีย์ โดยข้าราชการ บุคคลชั้นสูง (ที่บอกว่ามีบุคคลชั้นสูงเพราะมีบ้านของราชสกุลอยู่ด้วย) มีทั้งพ่อค้าไทย จีน และแขก พอหลังปี พ.ศ.2500 ก็เริ่มมีการสร้างบ้านเรือนอย่างจริงจัง  

ในอดีต อารีย์เคยเป็นทุ่งนา และสวนมาก่อน เพราะบริเวณพื้นที่ท้ายซอยราชครู ท้ายซอยอารีย์สัมพันธ์ 1 เชื่อมกับซอยลือชา ไปทางอนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิ บริเวณหลังวัดมะกอกมีที่ตั้งของชุมชนเก่า ที่ตั้งของแฟลตตำรวจ ซึ่งเชื่อมกับด้านหลังโรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า และพระราชวังพญาไท เคยเป็นสวน มีท้องร่องปลูกพืชผลทำการเกษตร มีบึงน้ำใหญ่ปลูกบัวขาย 

ไม่เชื่อก็ต้องเชื่อ ในช่วงนั้นอารีย์ยังมีทุ่งกว้างเคยเป็นพื้นที่เลี้ยงวัว ใช่ครับ จะเป็นใครไปไม่ได้ที่เลี้ยงวัวเยอะๆ ถ้าไม่ใช่ ‘แขก’ 

ตอนผู้เขียนเด็กๆ ประมาณ 50 ปีที่แล้ว เคยเห็นมีวัวเลี้ยงอยู่จริงๆ 

เรากำลังจะบอกว่า อารีย์ เคยมี ‘แขก’ ชื่อซอยอารีย์ก็มีที่มาจากชื่อคหบดีเชื้อสายแขกผู้เป็นนายห้างอีแอม กาติ้บ (E.M.Katib) ที่มีชื่อไทยว่า อารีย์ สุขวิรัชย์ พ่อค้ามุสลิม เชื้อสายอินเดียใต้ ที่ย้ายมาสร้างบ้านบนถนนประชาธิปัตย์ ประมาณปี พ.ศ.2479 บ้านท่านอยู่แถวสนามเป้า ใกล้บ้านพระมหาราชครูวามเทพมุนี (หว่าง รังสิพราหมณกุล) ราชครูพราหมณ์ ผู้ปฏิบัติหน้าที่งานพระราชพิธีในพระบรมมหาราชวัง ซึ่งชื่อท่านราชครูผู้นี้ก็เป็นที่มาของชื่อ ซอยราชครู ที่อยู่เคียงกันกับซอยอารีย์ 

คุณอารีย์ สุขวิรัชย์ เป็นคหบดีเจ้าของห้างกาติ้บจำหน่ายเครื่องแก้วเจียระไนใกล้กับกระทรวงมหาดไทย ตึกเก่าสวยที่วันนี้ยังคงอยู่แม้เปลี่ยนมือไปอยู่ภายใต้ตระกูลเจ้าของห้างสรรพสินค้าเซ็นทรัลที่มีสาขาอยู่เกือบทุกจังหวัดไปแล้ว

บรรยากาศของอารีย์ เมื่อ 50 ปีที่แล้ว เป็นย่านที่เงียบสงบ เจ้าของบ้านละแวกนี้รู้จักกันด้วยเครือข่ายการทำงานของรัฐ เด็กๆ คุ้นเคยกัน ถ้าเรียนอยู่ในโรงเรียนละแวกอารีย์ที่มีไม่เกิน 2 แห่ง 

พอตกเย็น ประตูบ้านก็ปิด ต่างคนต่างอยู่ ความสงบเป็นส่วนตัวทำให้อารีย์กลายเป็นที่พำนักของผู้คนหลายกลุ่ม ทั้งคนไทย คนต่างประเทศ เจ้าของที่ดินเดิมที่เคยมีที่ดินหลายไร่ตัดแบ่งขายและย้ายออกไปในที่สุด 

60 ปีของย่านอารีย์ คนเข้ามาอยู่แล้วย้ายออก คนเข้ามาใหม่นำความเปลี่ยนแปลงมาให้ เปลี่ยนย่านเก่าให้ต่างไปจากเดิม จนคนเก่าแก่กลับไปเยือนแล้วอดอมยิ้มไม่ได้ อารีย์...ดูแปลกตา แต่ยังคงเปี่ยมเสน่ห์ที่คุ้นเคย 

ไม่ว่าคุณจะเคยอยู่ในย่านนี้หรือแค่มาเพียงเพื่อสร้างความทรงจำสักห้วงเวลาหนึ่ง อารีย์จะสร้างความทรงจำดีๆ ให้คุณได้เสมอ 

แม้วันนี้รถราจะขวักไขว่ ไม่เงียบสงบเหมือนอดีต แต่มีบรรยากาศอบอุ่นแปลกๆ ที่ชวนให้คนที่มาเยือนที่นี่ 

อารีย์ยินดีรับแขกครับ