เคยไหม? สั่งอาหารแบบเดลิเวอรี่ เลือกสุกี้แต่ไม่อยากกินผักขึ้นฉ่าย เลยกรอกข้อมูลอาหารว่า “ไม่เอาขึ้นฉ่าย” พออาหารส่งมาถึงบ้าน บนหน้ากล่องกับข้าวเขียนเอาไว้ว่า “ไม่โอ๋” เชื่อว่าถ้าใครที่ไม่รู้จักผัก ‘ตั้งโอ๋’ มีงงอย่างแน่นอน แต่ต้องงงยิ่งกว่า เมื่อความจริงแล้ว ผักตั้งโอ๋ ไม่ใช่ ผักขึ้นฉ่าย และไม่มีความใกล้เคียงอะไรกันเลยแม้แต่น้อย
ตามครัวเรือนประเทศไทยเราคุ้นเคยกับผักขึ้นฉ่ายที่หอมฉุน และมักถูกใช้ในอาหารประเภทแกง และผัด ถ้าเจอกันบ่อยๆ ก็จะอยู่ในเมนูอาหารจีนประเภทต้ม หรือผัด เช่นกัน โดยครัวอาหารจีนจะใช้ผักขึ้นฉ่ายเป็นส่วนประกอบหนึ่งในการดับคาวอาหาร เช่น ปลา เป็นต้น ใครที่ไม่คุ้นเคยกับรูปร่างลักษณะของผักขึ้นฉ่าย จะจำสลับกันกับผักชี ด้วยรูปร่างของใบมีลักษณะเป็นแฉกๆ เหมือนกัน แต่รับรองว่าแยกออกได้อย่างแน่นอนเมื่อรับประทานเข้าไป เพราะกลิ่นของผักทั้งสองชนิดนั้นมีกลิ่นหอมที่แตกต่างกัน
ที่น่าสนใจคือ ผักขึ้นฉ่าย ถูกเรียกไปอีกชื่อหนึ่งคือ ‘ตั้งโอ๋’ เมื่อทำการหาข้อมูลตามอินเทอร์เน็ต รวมถึงกระทู้อย่าง พันทิป หลายคนออกมาแสดงความเห็นว่า ไม่มีใครรู้ที่มาที่ไปของการรวมชื่อทั้งสองให้กับผักชนิดเดียว บ้างก็ว่าปู่ย่าเรียกแบบนี้มานานแล้ว เรียกว่าผักตั้งโอ๋ โดยหมายถึงผักขึ้นฉ่าย บางคนไม่รู้จักผักขึ้นฉ่าย รู้จักแต่ตั้งโอ๋ (ตั้งโอ๋ที่เป็นขึ้นฉ่าย) หรือบางคนไม่รู้จักตั้งโอ๋เลยด้วยซ้ำ
จริงๆ ผักตั้งโอ๋ ก็คือผักตั้งโอ๋ และไม่ใช่ไวพจน์ของผักขึ้นฉ่าย ผักตั้งโอ๋นั้นมีลักษณะเป็นใบยาวเรียวเหมือนใบผักกาดหรือคะน้า แต่ริมใบแยกออกเป็นแฉกใหญ่ๆ แต่แฉกไม่ลึกถึงตรงกลางใบ บางพันธุ์มีแฉกออกมาคล้ายตรีศูล ซึ่งดูออกได้ง่ายมากว่าเป็นคนละชนิดกับขึ้นฉ่ายอย่างแน่นอน ที่สำคัญคือผักขึ้นฉ่ายอยู๋ในวงศ์ผักชี ในขณะที่ผักตั้งโอ๋อยู่ในวงศ์ทานตะวัน อยู่กลุ่มเดียวกับพวกต้นเบญจมาศ
อย่างไรก็ตาม ผักตั้งโอ๋ก็ถูกใช้ในครัวเรือนในฐานะผักที่หอม กินสดอร่อย และมักใช้ประกอบอาหารประเภทต้ม แกง ผัด เช่นเดียวกัน แถมยังเป็นที่นิยมทานกันในประเทศจีน และญี่ปุ่นอีกด้วย
เพราะฉะนั้นแล้ว ผักขึ้นฉ่ายก็คือผักขึ้นฉ่าย ผักตั้งโอ๋ก็คือผักตั้งโอ๋ ไม่มีใครแทนใคร ทั้งนี้ทั้งนั้นเพื่อความถูกต้องในการสั่งอาหาร แต่ถ้าจะสั่งซื้อกับพ่อค้าแม่ค้าอาจต้องถามไถ่กันก่อนว่าตั้งโอ๋ขึ้นฉ่าย หรือตั้งโอ๋ตั้งโอ๋ เพราะทุกวันนี้ดูเหมือนว่าหลายคนยังเกิดความเข้าใจผิดกันอยู่บ้าง
