กลายเป็นที่วิพากษ์วิจารณ์ หลังมีการเปิดเผยผู้สมัคร ส.ส.บัญชีรายชื่อ พรรคเพื่อไทย พบว่าไม่มีชื่อ ‘อุ๊งอิ๊ง’ แพทองธาร ชินวัตร หัวหน้าครอบครัวเพื่อไทย กับ ‘เสี่ยนิด’ เศรษฐา ทวีสิน ปธ.ที่ปรึกษาหัวหน้าครอบครัวเพื่อไทย ซึ่งทั้งคู่ต่างถูกจับตาเป็น ‘แคนดิเดตนายกฯ’ ของพรรคเพื่อไทย ทำให้มีการมองว่าเข้าข่าย ‘นายกฯ คนนอก’ หรือไม่ ทั้งที่พรรคฝั่งที่เรียกตัวเองว่าประชาธิปไตย เรียกร้องเรื่องสถานะนายกฯ ที่ต้องเป็น ส.ส. ด้วย แต่ในความหมายของ ‘เอฟซีเพื่อไทย’ อาจตีความหมายไปว่าเป็น ‘นายกฯ ในบัญชี’ จึงไม่ใช่ ‘นายกฯ คนนอกบัญชี’ ตามที่ถูกวิจารณ์
ไม่ใช่ครั้งแรกที่เกิดปรากฏการณ์เช่นนี้ ย้อนไปเมื่อครั้งการเลือกตั้งปี 2562 พบว่า ‘ชัชชาติ สิทธิพันธุ์’ ที่เป็น 1 ใน 3 ชื่อแคนดิเดตนายกฯ พรรคเพื่อไทย ก็ไม่ได้ลงสมัครรับเลือกตั้ง ส.ส.ด้วย แต่สุดท้ายผลการเลือกตั้ง พรรคเพื่อไทย ไม่ได้ ส.ส.บัญชีรายชื่อ แม้แต่คนเดียว จากอิทธิฤทธิ์ระบบเลือกตั้งบัตร 1 ใบ ที่คำนวณ ส.ส.พึงมีนั่นเอง
อย่างไรก็ตามมีการประเมินว่าการที่ ‘อุ๊งอิ๊ง’ ไม่ลง ส.ส.เหตุผลอาจมาจากกรณีหากพรรคเพื่อไทยโดนยุบพรรคในอนาคต ก็จะไม่ส่งผลต่อ ‘อุ๊งอิ๊ง’ ที่ไม่ได้ ‘ผูกมัดตัวเอง’ ไปกับพรรค เพราะไม่ได้เป็น ส.ส.อีกทั้งไม่ได้เป็นกรรมการบริหารพรรคด้วย ในส่วน ‘เศรษฐา’ เคยระบุชัดต้องการมาทำงาน ‘ฝ่ายบริหาร’ อีกทั้ง ‘เศรษฐา’ ถูกมองว่าไม่มีความเชี่ยวชาญในงานด้าน ‘นิติบัญญัติ-ข้อกฎหมาย’ ส่วนชื่อแคนดิเดตนายกฯ คนที่ 3 ของพรรคเพื่อไทย ชื่อยังถูกปิดลับ ซึ่ง ‘ทักษิณ’ ระบุว่าให้รอดูวันที่ 5 เม.ย.นี้
มากันที่พรรคขั้วตรงข้ามอย่าง ‘พรรครวมไทยสร้างชาติ’ ที่ ‘บิ๊กตู่’ พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา ในฐานะปธ.กรรมการยุทธศาสตร์ฯ รทสช. ยังไม่มีความชัดเจนจะลง ส.ส.บัญชีรายชื่อ รทสช. หรือไม่ แม้จะถูกซักเรื่องนี้มาร่วมเดือนแล้ว ทั้งนี้คาดว่า พล.อ.ประยุทธ์ มีโอกาสไม่ลง ส.ส.บัญชีรายชื่อ เพราะต้องการ ‘เว้นระยะตัวเอง’ จากสนามการเมือง ไม่ลงมาเต็มตัว เหมือนกับสมัยอยู่ พปชร. อีกทั้ง ‘บิ๊กตู่’ ไม่รับเป็น หัวหน้า รทสช. แต่เป็น ปธ.กรรมการยุทธศาสตร์ฯ ที่ถูกเปรียบเป็น ‘ซุปเปอร์บอร์ด-โปลิตบูโร’ คู่ขนาน กก.บห.พรรคฯ
อีกแง่หนึ่ง พล.อ.ประยุทธ์ อาจไม่อยาก ‘ผูกมัดตัวเอง’ กับงานในสภาฯ ที่ต้องทำหน้าที่ ส.ส.-นายกฯ พร้อมกัน อีกทั้งมีการมองว่า ‘บิ๊กตู่’ ต้องการเป็น นายกฯ อีกแค่ 2 ปี หรือไม่ เพราะจะครบวาระ 8 ปี ในปี 2568 ตามที่ศาล รธน. เคยวินิจฉัยวาระนายกฯ เริ่มนับปี 2560 ตามที่ รธน.60 บังคับใช้ แต่การเป็น ส.ส. ไม่จำกัดวาระ รวมทั้งถูกโฟกัส ‘ตำแหน่ง-สถานะ’ ของ ‘บิ๊กตู่’ หลังพ้นจากเก้าอี้ นายกฯ ด้วย
ดังนั้นการที่ ‘อุ๊งอิ๊ง-เศรษฐา-บิ๊กตู่’ ไม่ลง ส.ส.บัญชีรายชื่อ ของแต่ละพรรค ก็เป็นภาพสะท้อน ‘อนาคต’ แคนดิเดตนายกฯ แต่ละคน รวมไปถึง ‘ชะตากรรม’ แต่ละพรรค ที่บางพรรคก็อยู่ ‘บนเส้นด้าย’ ด้วย
ไม่ใช่ครั้งแรกที่เกิดปรากฏการณ์เช่นนี้ ย้อนไปเมื่อครั้งการเลือกตั้งปี 2562 พบว่า ‘ชัชชาติ สิทธิพันธุ์’ ที่เป็น 1 ใน 3 ชื่อแคนดิเดตนายกฯ พรรคเพื่อไทย ก็ไม่ได้ลงสมัครรับเลือกตั้ง ส.ส.ด้วย แต่สุดท้ายผลการเลือกตั้ง พรรคเพื่อไทย ไม่ได้ ส.ส.บัญชีรายชื่อ แม้แต่คนเดียว จากอิทธิฤทธิ์ระบบเลือกตั้งบัตร 1 ใบ ที่คำนวณ ส.ส.พึงมีนั่นเอง
อย่างไรก็ตามมีการประเมินว่าการที่ ‘อุ๊งอิ๊ง’ ไม่ลง ส.ส.เหตุผลอาจมาจากกรณีหากพรรคเพื่อไทยโดนยุบพรรคในอนาคต ก็จะไม่ส่งผลต่อ ‘อุ๊งอิ๊ง’ ที่ไม่ได้ ‘ผูกมัดตัวเอง’ ไปกับพรรค เพราะไม่ได้เป็น ส.ส.อีกทั้งไม่ได้เป็นกรรมการบริหารพรรคด้วย ในส่วน ‘เศรษฐา’ เคยระบุชัดต้องการมาทำงาน ‘ฝ่ายบริหาร’ อีกทั้ง ‘เศรษฐา’ ถูกมองว่าไม่มีความเชี่ยวชาญในงานด้าน ‘นิติบัญญัติ-ข้อกฎหมาย’ ส่วนชื่อแคนดิเดตนายกฯ คนที่ 3 ของพรรคเพื่อไทย ชื่อยังถูกปิดลับ ซึ่ง ‘ทักษิณ’ ระบุว่าให้รอดูวันที่ 5 เม.ย.นี้
มากันที่พรรคขั้วตรงข้ามอย่าง ‘พรรครวมไทยสร้างชาติ’ ที่ ‘บิ๊กตู่’ พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา ในฐานะปธ.กรรมการยุทธศาสตร์ฯ รทสช. ยังไม่มีความชัดเจนจะลง ส.ส.บัญชีรายชื่อ รทสช. หรือไม่ แม้จะถูกซักเรื่องนี้มาร่วมเดือนแล้ว ทั้งนี้คาดว่า พล.อ.ประยุทธ์ มีโอกาสไม่ลง ส.ส.บัญชีรายชื่อ เพราะต้องการ ‘เว้นระยะตัวเอง’ จากสนามการเมือง ไม่ลงมาเต็มตัว เหมือนกับสมัยอยู่ พปชร. อีกทั้ง ‘บิ๊กตู่’ ไม่รับเป็น หัวหน้า รทสช. แต่เป็น ปธ.กรรมการยุทธศาสตร์ฯ ที่ถูกเปรียบเป็น ‘ซุปเปอร์บอร์ด-โปลิตบูโร’ คู่ขนาน กก.บห.พรรคฯ
อีกแง่หนึ่ง พล.อ.ประยุทธ์ อาจไม่อยาก ‘ผูกมัดตัวเอง’ กับงานในสภาฯ ที่ต้องทำหน้าที่ ส.ส.-นายกฯ พร้อมกัน อีกทั้งมีการมองว่า ‘บิ๊กตู่’ ต้องการเป็น นายกฯ อีกแค่ 2 ปี หรือไม่ เพราะจะครบวาระ 8 ปี ในปี 2568 ตามที่ศาล รธน. เคยวินิจฉัยวาระนายกฯ เริ่มนับปี 2560 ตามที่ รธน.60 บังคับใช้ แต่การเป็น ส.ส. ไม่จำกัดวาระ รวมทั้งถูกโฟกัส ‘ตำแหน่ง-สถานะ’ ของ ‘บิ๊กตู่’ หลังพ้นจากเก้าอี้ นายกฯ ด้วย
ดังนั้นการที่ ‘อุ๊งอิ๊ง-เศรษฐา-บิ๊กตู่’ ไม่ลง ส.ส.บัญชีรายชื่อ ของแต่ละพรรค ก็เป็นภาพสะท้อน ‘อนาคต’ แคนดิเดตนายกฯ แต่ละคน รวมไปถึง ‘ชะตากรรม’ แต่ละพรรค ที่บางพรรคก็อยู่ ‘บนเส้นด้าย’ ด้วย
