คุณคิดว่า ‘ผู้นำ’ ควรอายุเท่าไหร่
คำถามนี้น่าสนใจ เมื่อเลือกตั้ง 2566 ซึ่งเป็นการเลือกตั้งใหญ่ของประเทศไทยใกล้เข้ามา
ถามว่าใครจะได้นั่งเก้าอี้ ‘นายกรัฐมนตรี’ คนต่อไป นอกจากคำตอบที่แต่ละคนมีในใจตามความเห็นส่วนตัวแล้ว เราสามารถหา ‘ความน่าจะเป็น’ คำตอบของคำถามข้างต้นได้ จากการดูข้อมูลสถิติอายุผู้นำโลกในปัจจุบัน
คำถามนี้น่าสนใจ เมื่อเลือกตั้ง 2566 ซึ่งเป็นการเลือกตั้งใหญ่ของประเทศไทยใกล้เข้ามา
ถามว่าใครจะได้นั่งเก้าอี้ ‘นายกรัฐมนตรี’ คนต่อไป นอกจากคำตอบที่แต่ละคนมีในใจตามความเห็นส่วนตัวแล้ว เราสามารถหา ‘ความน่าจะเป็น’ คำตอบของคำถามข้างต้นได้ จากการดูข้อมูลสถิติอายุผู้นำโลกในปัจจุบัน
หากคุณเชื่อว่า ศาสตร์แห่งการพยากรณ์วางอยู่บนฐานของข้อมูลเชิงสถิติ ตัวเลขเหล่านี้อาจเป็น ‘พรายกระซิบ’ บอกใบ้เราว่า
‘ใคร’ จะมานั่งเก้าอี้นายกรัฐมนตรีคนที่ 30 ของประเทศไทย
หลายประเทศฟื้นฟูตัวเองจากสงคราม อุตสาหกรรมการผลิตรุดหน้า โครงสร้างพื้นฐานกระจายตัวอย่างรวดเร็ว
คำขวัญ ‘น้ำไหล ไฟสว่าง ทางดี มีงานทำ’ ในแผนพัฒนาฯ ฉบับที่ 1 ของประเทศไทย สะท้อนสภาพสังคมไทยและโลกในเวลานั้นได้เป็นอย่างดี
‘ใคร’ จะมานั่งเก้าอี้นายกรัฐมนตรีคนที่ 30 ของประเทศไทย
ผู้นำ Baby Boomer ครองโลก
ผู้นำในโลกมากกว่า 58% เป็นคนเจน Baby Boomer พวกเขาและเธอเกิดระหว่าง พ.ศ.2489-2507 หลังช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 (สงครามสิ้นสุดเมื่อ พ.ศ.2488 หรือ ค.ศ.1945)หลายประเทศฟื้นฟูตัวเองจากสงคราม อุตสาหกรรมการผลิตรุดหน้า โครงสร้างพื้นฐานกระจายตัวอย่างรวดเร็ว
คำขวัญ ‘น้ำไหล ไฟสว่าง ทางดี มีงานทำ’ ในแผนพัฒนาฯ ฉบับที่ 1 ของประเทศไทย สะท้อนสภาพสังคมไทยและโลกในเวลานั้นได้เป็นอย่างดี
สภาพสังคมที่เร่งสร้างตัวใหม่มีส่วนสร้างคนรุ่นนี้ให้เป็นคนสู้งาน อดทน ทุ่มเท เช่นเดียวกับสงครามเย็นที่เป็นการต่อสู้ระหว่างสองขั้วความคิด ‘คอมมิวนิสต์’ หรือ ‘ประชาธิปไตย’ ก่อนจบลงด้วยชัยชนะของฝ่ายหลัง คนรุ่นนี้ส่วนใหญ่จึงมีแนวโน้มเป็นอนุรักษ์นิยม แต่ก็มีบางส่วนที่แหวกแนวมีแนวคิดแบบเสรีนิยม
ไม่ใช่แค่เพศชายเท่านั้น ผู้นำที่เป็นเพศหญิง ซึ่งมีสัดส่วน 10% ของผู้นำโลก ในจำนวนนั้นมีมากถึง 65% ที่อยู่ในเจน Baby Boomer
ไม่ใช่แค่เพศชายเท่านั้น ผู้นำที่เป็นเพศหญิง ซึ่งมีสัดส่วน 10% ของผู้นำโลก ในจำนวนนั้นมีมากถึง 65% ที่อยู่ในเจน Baby Boomer
ผู้นำเจน X ขับเคลื่อนยุโรป
ทวีปยุโรปเป็นภาคพื้นที่มีผู้นำเจเนอเรชั่น X มากที่สุด นี่อาจเป็นเหตุผลที่ ‘นโยบาย’ และ ‘แนวคิด’ ที่ก้าวหน้ามีต้นกำเนิดจากทวีปที่ใหญ่เป็นอันดับที่ 4 ของโลกแห่งนี้- แอมานุแอล มาครง (Emmanuel Macron) ประธานาธิบดีฝรั่งเศส, 46 ปี
- คาตาลิน โนวาก (Katalin Novak) ประธานาธิบดีฮังการี, 46 ปี
- อลาน เบอร์เซ็ต (Alain Berset) ประธานาธิบดีสวิตเซอแลนด์, 51 ปี
ข้างต้นเป็นตัวอย่างรายชื่อผู้นำเจน X ในทวีปยุโรป ผู้นำในเจนนี้มีสัดส่วนมากเป็นอันดับสองของโลก
ผู้นำเจน Silent และ Millennial ความแตกต่าง ‘สุดขั้ว’ ที่คล้ายกัน
หากนับอายุเกษียณเริ่มต้นที่ 60 ปี คนที่เป็นผู้นำน่าจะไม่มีวัยเกษียณ (ยกเว้นพวกเขาจะหมดวาระ สละตำแหน่ง หรือถูกโค่นอำนาจ)29 คือจำนวนผู้นำโลกที่อยู่ในเจน Silent (เกิด พ.ศ.2471-2488) มีอายุ 77 ปีขึ้นไป
ผู้นำในรุ่นนี้อยู่ในประเทศต่างๆ ตั้งแต่ประเทศที่มีแนวคิดเสรีนิยม จนถึงประชาธิปไตยจำแลง (มีการเลือกตั้ง แต่เนื้อแท้เป็นเผด็จการมากกว่าประชาธิปไตย) เช่น
- ปอล บียา (Paul Biya) ประธานาธิบดีแคเมอรูน, 90 ปี
- โจ ไบเดน (Joe Biden) ประธานาธิบดีสหรัฐฯ, 80 ปี
- เดอนี ซาซู-อึนแกโซ (Denis Sassou Nguesso), 79 ปี
ปอล บียา เพิ่งอายุครบ 90 ปี เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ที่ผ่านมา สร้างสถิติผู้นำที่อายุมากที่สุดในโลก นอกจากความอาวุโส อีกจุดที่น่าสนใจคือ เขาครองอำนาจมาตั้งแต่ พ.ศ.2525 (ปี 1982) หรือมากถึง 40 ปี เรียกว่าเขาอยู่ในอำนาจมาก่อนที่เจน Y หรือ Millenial หลายคนจะลืมตาดูโลกเสียอีก
ในฟากผู้นำอายุน้อยก็น่าสนใจเช่นกัน ผู้นำกลุ่มนี้อยู่ในเจน Millennial (ส่วนหนึ่งของเจน Y เกิด พ.ศ.2523-2539) อยู่ในช่วงอายุระหว่าง 25-41 ปี
ผู้นำกลุ่มนี้ ถ้ามองเฉพาะช่วงวัย นับว่าเป็นคนรุ่นใหม่ที่สุด และเป็นกลุ่มที่เล็กที่สุดของกลุ่มผู้นำโบก มีเพียง 7 คน
ใน 7 คนนี้ มี 6 คนที่ได้รับการเสิร์ฟอำนาจมาจากระบอบเผด็จการ (ทั้งโดยตรงและโดยอ้อม) มีเพียงคนเดียวเท่านั้นคือ กาเบรียล บอริก ที่มาจากเสียงของประชาชน
ผู้นำกลุ่มนี้ ถ้ามองเฉพาะช่วงวัย นับว่าเป็นคนรุ่นใหม่ที่สุด และเป็นกลุ่มที่เล็กที่สุดของกลุ่มผู้นำโบก มีเพียง 7 คน
- นายิบ บูเคเล (Nayib Bukele) ประธานาธิบดีแคเมอรูน, 41 ปี
- เซร์ดาร์ เบร์ดือมูฮาเมดอว์ (Serdar Berdimuhamedow) ประธานาธิบดี, 41 ปี
- คิม จอง อึน (Kim Jong un) ประธานาธิบดีสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนเกาหลี, 41 ปี
- อัสซิมี โกอิตา (Assimi Goita) ประธานาธิบดีมาลี (ชั่วคราว), 39 ปี
- มหามัต เดบี้ (Mahamat Deby) ประธานาธิบดีชาด (เฉพาะกาล), 39 ปี
- กาเบรียล บอริก (Gabriel Boric) ประธานาธิบดีชิลี, 37 ปี
- อิบราฮิม ทราโอเร (Ibrahim Traore) ประธานาธิบดีบูร์กินาฟาโซ (เฉพาะกาล), 34 ปี
ใน 7 คนนี้ มี 6 คนที่ได้รับการเสิร์ฟอำนาจมาจากระบอบเผด็จการ (ทั้งโดยตรงและโดยอ้อม) มีเพียงคนเดียวเท่านั้นคือ กาเบรียล บอริก ที่มาจากเสียงของประชาชน
จุดที่เหมือนกันระหว่างผู้นำเจน Silent ที่แก่ที่สุดและผู้นำเจน Millennial ที่เด็กที่สุด คือพวกเขาส่วนใหญ่อยู่ในทวีปแอฟริกา ส่วนบางคนที่อยู่นอกทวีป เมื่อนับรวมและดูในภาพรวมแล้ว จะคิดว่าเป็นเรื่องบังเอิญหรือด้วยเหตุปัจจัยก็ตาม ผู้นำสองรุ่นนี้ (ส่วนใหญ่) อยู่ในระบอบเผด็จการ รวมถึงระบอบประชาธิปไตยจำแลงด้วย
คนแก่ส่วนใหญ่ครองอำนาจมานาน เพราะพวกเขาออกแบบระบบให้เอื้อต่อการผูกขาดอำนาจ ใช่หรือไม่
คนรุ่นใหม่ส่วนใหญ่ที่ขึ้นมาเป็นผู้นำ มาจากการสืบทอดอำนาจจากผู้มาก่อน ด้วยสายสัมพันธ์ทางสายเลือดและอำนาจ ใช่หรือไม่
คนแก่ส่วนใหญ่ครองอำนาจมานาน เพราะพวกเขาออกแบบระบบให้เอื้อต่อการผูกขาดอำนาจ ใช่หรือไม่
คนรุ่นใหม่ส่วนใหญ่ที่ขึ้นมาเป็นผู้นำ มาจากการสืบทอดอำนาจจากผู้มาก่อน ด้วยสายสัมพันธ์ทางสายเลือดและอำนาจ ใช่หรือไม่
นี่อาจเป็นรอยต่อของอำนาจระหว่างคนสองรุ่นที่สัมพันธ์กับการคงอยู่ของ ‘ระบอบเผด็จการ’ บนโลกใบนี้
เมื่อนำอายุผู้นำโลกเทียบกับอายุแคนดิเดต เลือกตั้ง พ.ศ.2566 ในบทความ ส่องอายุ ‘แคนดิเดต’ ใครมีโอกาสนั่งเก้าอี้ผู้นำ ก็พบจุดที่คล้ายกันและชวนคิด
พยากรณ์ ผู้นำไทย (คนใหม่) ใครดี?
โลกยุคโลกาภิวัฒน์เชื่อมโยงมิติต่างๆ ในแต่ละพื้นที่ทั่วโลกถึงกัน แต่ไม่น่าเชื่อว่า จะรวมถึง ‘อายุของผู้นำประเทศ’ ด้วยเมื่อนำอายุผู้นำโลกเทียบกับอายุแคนดิเดต เลือกตั้ง พ.ศ.2566 ในบทความ ส่องอายุ ‘แคนดิเดต’ ใครมีโอกาสนั่งเก้าอี้ผู้นำ ก็พบจุดที่คล้ายกันและชวนคิด
จุดแรก ผู้นำโลกและแคนดิเดต เลือกตั้ง พ.ศ.2566 ส่วนใหญ่อยู่ในเจน Baby Boomer เหมือนกัน และที่น่าสนใจคือ มีอายุเฉลี่ย 59 ปีเท่ากัน แถมผู้นำในทวีปเอเชียมีสัดส่วนคนรุ่น Baby Boomer สูงที่สุด
จุดที่สอง ผู้นำเจน Silent ส่วนใหญ่ที่มีมาของอำนาจจากเผด็จการ (รวมถึงประชาธิปไตยจำแลง) หากดูแคนดิเดต พลเอกประวิตร วงษ์สุวรรณ หรือ ‘ลุงป้อม’ ก็มีที่มาของอำนาจแบบนั้น
จุดที่สอง ผู้นำเจน Silent ส่วนใหญ่ที่มีมาของอำนาจจากเผด็จการ (รวมถึงประชาธิปไตยจำแลง) หากดูแคนดิเดต พลเอกประวิตร วงษ์สุวรรณ หรือ ‘ลุงป้อม’ ก็มีที่มาของอำนาจแบบนั้น
ถามว่าอนาคตจะเกิดการรัฐประหารอีกหรือไม่ บทสนทนาระหว่าง ภัสราวลี ธนกิจวิบูลย์ผล หรือ มายด์ แกนนำกลุ่มราษฎร กับพลเอกประวิตร เมื่อวันที่ 23 มีนาคม น่าจะเป็นคำตอบ
มายด์: “มีแนวทางป้องกันการรัฐประหาร ที่จะทำให้ประเทศหยุดชะงักไหมคะ?”
พลเอกประวิตร: “ไม่มี รัฐประหารจะไม่เกิดขึ้นอีกแล้ว”
มายด์: “คุณประวิตรให้ความมั่นใจว่า รัฐประหารจะไม่เกิดขึ้นอีก?”
พลเอกประวิตร: “ไม่เกิดขึ้น คือคนเรา ถ้าประเทศไทยเป็นหนึ่งเดียวกัน จะไม่มีการรัฐประหาร ไม่มีการขัดแย้งกัน ไม่มีการใช้กำลังมากเข้าหากัน ทำให้ประชาชนล้มตาย มันก็ไม่เกิด ถ้าเกิดความไม่สงบขึ้น บ้านเมืองลุกเป็นไฟ มันก็จำเป็น”
มายด์: “มีแนวทางป้องกันการรัฐประหาร ที่จะทำให้ประเทศหยุดชะงักไหมคะ?”
พลเอกประวิตร: “ไม่มี รัฐประหารจะไม่เกิดขึ้นอีกแล้ว”
มายด์: “คุณประวิตรให้ความมั่นใจว่า รัฐประหารจะไม่เกิดขึ้นอีก?”
พลเอกประวิตร: “ไม่เกิดขึ้น คือคนเรา ถ้าประเทศไทยเป็นหนึ่งเดียวกัน จะไม่มีการรัฐประหาร ไม่มีการขัดแย้งกัน ไม่มีการใช้กำลังมากเข้าหากัน ทำให้ประชาชนล้มตาย มันก็ไม่เกิด ถ้าเกิดความไม่สงบขึ้น บ้านเมืองลุกเป็นไฟ มันก็จำเป็น”
จุดที่สาม ผู้นำเจน X มีจำนวนเป็นอันดับสองรองจากผู้นำเจน Baby Boomer ผู้นำในเจนนี้ มีแนวคิดที่ก้าวหน้า เข้าใจการเปลี่ยนแปลงของโลกยุคใหม่มากกว่าผู้นำรุ่น Baby Boomer และ Silent พยายามขับเคลื่อนการเมืองแบบใหม่ที่พ้นไปจากการเมืองแบบเดิมๆ
แต่ผู้นำเจน X ใช่ว่าจะ ‘ก้าวหน้า’ ไปทั้งหมด (และค่อนข้างมีความหลากหลายทางความคิด) ดูได้จากผู้นำโลก และแคนดิเดต เลือกตั้ง พ.ศ.2566 ที่อยู่ในเจนนี้ ได้แก่
แต่ผู้นำเจน X ใช่ว่าจะ ‘ก้าวหน้า’ ไปทั้งหมด (และค่อนข้างมีความหลากหลายทางความคิด) ดูได้จากผู้นำโลก และแคนดิเดต เลือกตั้ง พ.ศ.2566 ที่อยู่ในเจนนี้ ได้แก่
- พิธา ลิ้มเจริญรัตน์ พรรคก้าวไกล, 42 ปี
- วราวุธ ศิลปอาชา พรรคชาติไทยพัฒนา, 49 ปี
- อนุทิน ชาญวีรกูล พรรคภูมิใจไทย, 56 ปี
จุดที่สี่ ผู้นำรุ่น Millennial มีจำนวนน้อยที่สุด ถ้าไม่ได้มาจากการสืบทอดอำนาจ ก็จะต้องมาจากการเลือกต้ังที่ได้รับการยินยอมจากประชาชนส่วนใหญ่ในประเทศ
อุ๊งอิ๊ง-แพทองธาร ชินวัตร เป็นคนเดียวในบรรดาแคนดิเดต เลือกตั้ง พ.ศ.2566 ที่อยู่ในเจน Millennial และถ้า ‘เธอ’ จะขึ้นสู่เก้าอี้ผู้นำ คงไม่มีทางอื่น นอกจากชนะเลือกตั้งในระดับ ‘แลนด์สไลด์’
เมื่อดูจากสถิติอายุและช่วงวัยผู้นำทั้งหมด เราอาจเขียน คำพยากรณ์นายกรัฐมนตรีไทยคนต่อไป ได้ว่า...
“คนที่จะได้นั่งเก้าอี้นายกรัฐมนตรีคนที่ 30 ของประเทศไทย จะเป็นคนรุ่น Baby Boomer เพศชาย มีอายุระหว่าง 58-76 ปี -- ฟันธง!”
“แต่... ก็มีโอกาส (แม้ไม่มาก แต่มีแนวโน้ม) ว่าคนรุ่นเจน X อาจได้นั่งเก้าอี้นายกฯ แต่จะพาประเทศก้าวไปข้างหน้าหรือถอยหลัง ขึ้นอยู่กับคนที่มารับตำแหน่ง”
“หรือ... มีเซอร์ไพร์ส ถ้าไม่ใช่คนรุ่นใหญ่เจน Silent ก็เป็นคนเจนใหม่ Millennial มานั่งเก้าอี้นายกฯ ถ้าเกิดขึ้น จะสร้างแรงเหวี่ยงให้ประเทศอย่างรุนแรง เป็นแรงเหวี่ยงที่ไปสุดด้านใดด้านหนึ่ง”
เช่นเดียวกับชะตาของผู้นำสองรุ่นนี้ ถ้าไม่มาจากการสืบทอดอำนาจ ก็ต้องมาเพราะเสียงของประชาชน
“คนที่จะได้นั่งเก้าอี้นายกรัฐมนตรีคนที่ 30 ของประเทศไทย จะเป็นคนรุ่น Baby Boomer เพศชาย มีอายุระหว่าง 58-76 ปี -- ฟันธง!”
“แต่... ก็มีโอกาส (แม้ไม่มาก แต่มีแนวโน้ม) ว่าคนรุ่นเจน X อาจได้นั่งเก้าอี้นายกฯ แต่จะพาประเทศก้าวไปข้างหน้าหรือถอยหลัง ขึ้นอยู่กับคนที่มารับตำแหน่ง”
“หรือ... มีเซอร์ไพร์ส ถ้าไม่ใช่คนรุ่นใหญ่เจน Silent ก็เป็นคนเจนใหม่ Millennial มานั่งเก้าอี้นายกฯ ถ้าเกิดขึ้น จะสร้างแรงเหวี่ยงให้ประเทศอย่างรุนแรง เป็นแรงเหวี่ยงที่ไปสุดด้านใดด้านหนึ่ง”
เช่นเดียวกับชะตาของผู้นำสองรุ่นนี้ ถ้าไม่มาจากการสืบทอดอำนาจ ก็ต้องมาเพราะเสียงของประชาชน
