ผู้สื่อข่าวรายงานการประชุมสภาฯ นัดพิเศษ เพื่อเร่งรัดการพิจารณาร่างพระราชบัญญัติ (พ.ร.บ.) ที่คณะรัฐมนตรี (ครม.) เสนอ ซึ่งที่ประชุมได้พิจารณาร่าง พ.ร.บ.ป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน (ฉบับที่...) พ.ศ.... และร่าง พ.ร.บ.ยกเลิกบทบัญญัติแห่งกฎหมายที่กำหนดความผิดมูลฐานตามกฎหมายว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน พ.ศ.... ซึ่ง ครม.เป็นผู้เสนอ โดยนำมาพิจารณาพร้อมกัน เนื่องจากเป็นร่างกฎหมายที่เกี่ยวเนื่องกัน
รังสิมันต์ โรม สส.บัญชีรายชื่อ พรรคประชาชน อภิปรายสนับสนุนร่างกฎหมายดังกล่าว พร้อมให้ข้อสังเกตว่าเนื้อหาของร่างกฎหมายมีปัญหาหลายส่วน ไม่ทำให้มาตรการปราบปรามการฟอกเงิน มีประสิทธิภาพมากขึ้น และยังมีข้อกังวลว่ามาตรการปราบปรามอาจอ่อนแอลง เช่น มาตรา 7 (10) แตกต่างจากสาระสำคัญเดิม โดยจากเดิมที่กำหนดให้ความผิดเกี่ยวกับสมาชิกอั้งยี่ตามประมวลกฎหมายอาญาหรือการมีส่วนร่วมในองค์กรอาชญากรรมที่กฎหมายกำหนด เป็นฐานความผิดที่สามารถใช้มาตรการต่อต้านการฟอกเงินได้ทันที แต่ร่างฉบับใหม่ระบุว่าข้อหาอั้งยี่อย่างเดียวไม่เพียงพอ ต้องเป็นอั้งยี่ที่เป็นเครือข่ายอาชญากรรม ดังนั้น หากไม่สามารถพิสูจน์ได้ว่าผู้กระทำผิดเป็นส่วนหนึ่งของเครือข่าย มาตรการต่อต้านการฟอกเงินจะอ่อนแอลง
การเป็นเครือข่ายอาชญากรรมต้องการบุคคล 3 คนขึ้นไป ขณะที่อั้งยี่ 2 คนขึ้นไป เอาเข้าจริง การออกกฎหมายฉบับดังกล่าวเอาเข้าจริงอาจทำให้ ปปง. ทำงานยากและต้องพิสูจน์เพิ่มมากขึ้น เช่น กรณี สว. 100 คน ที่จะดำเนินคดีฐานอั้งยี่ หากไม่สามารถพิสูจน์ได้ในแง่ของการเป็นเครือข่ายอาชญากรรม มาตรการต่อต้านการฟอกเงินจะใช้บังคับกับกรณีของ สว.ได้ ทำไมกฎหมายใหม่ที่แก้ไขการฟอกเงินทำให้หน่วยงานยของรัฐทำงานยาก
— รังสิมันต์ โรม
รังสิมันต์ ยังอภิปรายต่อว่า มาตรา 16 กำหนดให้ภาคธุรกิจต้องรายงานธุรกรรม แต่พบว่ามีจำนวนน้อยลง และไม่มีการปรับปรุงรายชื่อภาคธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับการฟอกเงินให้ทันสมัย ทั้งที่ปัจจุบันการฟอกเงินมีหลายมิติ เช่น คริปโตและการจำหน่ายไฟฟ้า ตนเข้าใจว่ากระบวนการปรับปรุงกฎหมายใช้เวลานาน แต่เมื่อถึงปัจจุบัน ประชาชนก็คาดหวังให้กฎหมายสอดรับกับสถานการณ์ เช่น การกำหนดให้แพลตฟอร์มออนไลน์หรือกระดานเทรดคริปโตต้องรายงานธุรกรรม ซึ่งจำเป็นต่อการแก้ปัญหาแก๊งคอลเซ็นเตอร์ที่แม้ว่าจะมีมาตรการปราบปรามได้ผลดี แต่ยังขาดความยั่งยืน
รังสิมันต์ กล่าวเพิ่มเติมว่า ในการแก้ไขกฎหมายดังกล่าว คาดหวังว่าจะเป็นกฎหมายที่รองรับนโยบายรัฐบาลในการผลักดันเอ็นเตอร์เทนเมนต์คอมเพล็กซ์ (Entertainment Complex) ซึ่งเป็นที่ทราบกันทั่วโลกว่า ธุรกิจกาสิโนเชื่อมโยงกับการฟอกเงินและอาชญากรรมข้ามชาติ รัฐบาลควรใช้โอกาสนี้ในการปรับปรุงกฎหมายให้พร้อมรองรับมาตรการที่เข้มแข็ง แต่กลับไม่มีส่วนใดในร่างกฎหมายที่สะท้อนถึงเรื่องนี้
ดังนั้น การผลักดันธุรกิจกาสิโน-เอ็นเตอร์เทนเมนต์คอมเพล็กซ์ รวมถึงการพนันออนไลน์ อาจทำให้การฟอกเงินทำได้ง่ายขึ้น
ร่างกฎหมายนี้ แทนที่จะแก้ไขเพื่อให้มีประสิทธิภาพ ทำให้การฟอกเงินทำได้ไม่ง่าย แต่กลายเป็นว่าสิ่งที่เห็น คือ ความอ่อนแอ มีขั้นตอนยุ่งยาก สิ่งที่ทำได้ผ่านกฎหมายคือ ต่อต้านการฟอกเงินที่คล่องตัว ผมฐานะ สส. เป็นห่วงเรื่องนี้ที่ไม่มีความพร้อมของกฎหมาย นโยบายที่ประเทศไทยเป็นศูนย์กลางธุรกิจการฟอกเงิน ปัญหาหลายปัญหาที่แก้ไม่จบ ดังนั้น ฝาก ครม.และ กมธ.หลังจากนี้ต้องพิจารณาเพื่อให้มีมาตรการรองรับการเปลี่ยนแลงที่เกิดขึ้น
— รังสิมันต์ โรม
ทางด้าน อดิศร เพียงเกษ สส.บัญชีรายชื่อ พรรคเพื่อไทย กล่าวว่า ตนอับอายที่จะพิจารณาร่างกฎหมายดังกล่าวโดยเปิดเผย เพราะในขั้นตอนการรับฟังความเห็นของประชาชนตามรัฐธรรมนูญ มาตรา 77 ไม่พบว่ามีผู้แสดงความเห็นแม้แต่รายเดียว จึงขอสอบถามคณะกรรมการกฤษฎีกา รวมถึง ปปง. ว่าหากไม่มีการรับฟังความคิดเห็น จะทำให้ร่างกฎหมายสมบูรณ์หรือไม่ และจะเป็นโมฆะหรือไม่
ชวน หลีกภัย สส.บัญชีรายชื่อ พรรคประชาธิปัตย์ อภิปรายสนับสนุนการแก้ไข โดยระบุว่ากฎหมายเป็นประโยชน์ แต่หากผู้บังคับใช้ขาดจริยธรรมและนำไปกลั่นแกล้งทางการเมือง จะก่อให้เกิดปัญหา ซึ่งตนเคยเผชิญปัญหานี้มาก่อน เมื่อฝ่ายการเมืองพยายามตรวจสอบ ‘ถ้วน หลีกภัย’ มารดาของตนเอง เพราะเข้าใจว่าตนเองเป็นนายกฯ แล้วต้องเอาเงินไปฝากไว้ที่มารดา แต่สุดท้ายก็ไม่มีอะไร
ส่วนที่แก้ไขเพิ่มเติมจะเป็นประโยชน์ หากไม่มีการนำไปกลั่นแกล้ง โดยเฉพาะฝ่ายการเมือง หากเจ้าหน้าที่เป็นคนดี เป็นคนมีศักดิ์ศรี มีเกียรติ ดังนั้น เจ้าหน้าที่ทุกระดับยึดความถูกต้องชอบธรรมเพื่อให้เป็นกฎหมายที่เป็นประโยชน์กับบ้านเมือง
— ชวน หลีกภัย
จากนั้น วิทยา นีติธรรม ผู้ช่วยเลขาธิการสำนักงานป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน (ปปง.) ชี้แจงต่อประเด็นซักถามว่า การรับฟังที่ถูกตั้งข้อสังเกตว่าไม่มีผู้แสดงความเห็นทางออนไลน์นั้น จะรับไปปรับปรุงในอนาคต ทั้งนี้ ในขั้นตอนการรับฟังความเห็น ทางสำนักงานฯ ได้ทำออนไซต์เชิญหน่วยงานมาให้ความเห็นและมีหน่วยงานที่ทำหนังสือเป็นข้อสังเกตมายัง ปปง.ด้วย ขณะที่ประเด็นการตรวจสอบการฟอกเงินปัจจุบัน ได้ทำผ่านกรรมการธุรกรรม หากไม่มอบหมายเจ้าหน้าที่ ปปง.จะไปตรวจค้นไม่ได้ ซึ่งได้ปรับปรุงในปี 2551 ที่ ชวน หลีกภัย ทักท้วง
ผู้สื่อข่าวรายงานว่า ในช่วงหนึ่ง วิทยา แก้วภราดัย สส.บัญชีรายชื่อ พรรครวมไทยสร้างชาติ ตั้งคำถามถึงอำนาจของ ปปง. ในการสอบสวนคดีที่เกี่ยวข้องกับการเลือกตั้ง สส. และการได้มาซึ่ง สว. โดยกฎหมายประกอบรัฐธรรมนูญให้อำนาจ ปปง. ดำเนินการแทน กกต. ซึ่งอาจขัดต่อรัฐธรรมนูญ
อย่างไรก็ตาม เห็นด้วยกับการให้อำนาจ ปปง. ดำเนินการแทน กกต. เนื่องจาก กกต. ไม่สามารถกำกับการเลือกตั้งได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทั้งนี้ ต้องมีการหารือเพื่อไม่ให้ขัดต่อรัฐธรรมนูญและเสี่ยงต่อการถูกฟ้องร้อง
จากนั้น ที่ประชุมได้ลงมติรับหลักการร่าง พ.ร.บ.ป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน (ฉบับที่...) พ.ศ.... ด้วยมติเอกฉันท์ 409 เสียง และตั้งกรรมาธิการวิสามัญ 31 คน
ขณะที่ร่าง พ.ร.บ.ยกเลิกบทบัญญัติแห่งกฎหมายที่กำหนดความผิดมูลฐานฯ สภาฯ มีมติรับหลักการด้วยเสียงข้างมาก และใช้กรรมาธิการวิสามัญชุดเดียวกันพิจารณา
