อาวุธอิสราเอลสร้างความเสียหายให้โครงการนิวเคลียร์อิหร่านแค่ไหน

การโจมตีของอิสราเอลต่ออิหร่านมีเป้าหมายไปที่โรงงานนิวเคลียร์ของอิหร่าน ท่ามกลางความกังวลว่าอิหร่านกำลังพยายามพัฒนาอาวุธนิวเคลียร์ ซึ่งเตหะรานปฏิเสธข้อกล่าวหาดังกล่าว

ผู้เชี่ยวชาญเผยกับสำนักข่าว AFP ว่า แม้การโจมตีอาจสร้างความเสียหายให้กับโครงการนิวเคลียร์ของอิหร่านบ้าง แต่ไม่น่าจะส่งผลกระทบร้ายแรง

-เสียหายระดับไหน-

รายงานของสำนักงานพลังงานปรมาณูระหว่างประเทศ (IAEA) ของสหประชาชาติ โดยอ้างข้อมูลจากเจ้าหน้าที่อิหร่านระบุว่า ปฏิบัติการของอิสราเอลรวมถึงการโจมตีโรงงานเสริมสมรรถนะยูเรเนียมใต้ดินของอิหร่านที่เมืองนาทันซ์และฟอร์โดว์ และโรงงานแปรรูปยูเรเนียมที่อิสฟาฮาน

IAEA เผยโดยอ้างคำพูดของเจ้าหน้าที่อิหร่านด้วยเมื่อวันศุกร์ (13 มิ.ย.) ว่า องค์ประกอบเหนือพื้นดินที่สำคัญของโรงงานนิวเคลียร์นาทันซ์ของอิหร่านถูกทำลาย

รายงานจากสถาบันวิทยาศาสตร์และความมั่นคงระหว่างประเทศ (ISIS) ที่ตั้งอยู่ในสหรัฐฯ ซึ่งเชี่ยวชาญด้านการแพร่กระจายอาวุธนิวเคลียร์ ระบุว่า จากการวิเคราะห์ภาพถ่ายดาวเทียม แหล่งจ่ายไฟของโรงงานได้รับความเสียหาย “อย่างกว้างขวาง”

และการที่โรงงานนิวเคลียร์ใต้ดินไม่มีไฟฟ้าอาจสร้างความเสียหายรุนแรงให้เครื่องหมุนเหวี่ยง ซึ่งเป็นเครื่องจักรที่ใช้ในการเสริมสมรรถนะยูเรเนียม สถาบัน ISIS กล่าว และว่า “หากไม่มีไฟฟ้าสำรอง โรงงานเสริมสมรรถนะจะไม่สามารถทำงานได้ชั่วคราว”

อิหร่านระบุว่า ความเสียหายที่ฟอร์โดว์ทางตอนใต้ของกรุงเตหะรานมีเพียงเล็กน้อยเท่านั้น

แต่ผู้เชี่ยวชาญกล่าวว่า ยังไม่สามารถระบุได้ว่าการโจมตีครั้งนี้ส่งผลกระทบต่อคลังเก็บแร่ยูเรเนียมที่เชื่อว่าถูกเก็บไว้บริเวณรอบๆ โรงงานที่อิสฟาฮานอย่างไร

อาลี วาเอซ ผู้อำนวยการโครงการอิหร่านของ International Crisis Group บอกกับ AFP ว่า หากอิหร่านสามารถเคลื่อนย้ายแร่ยูเรเนียมจำนวนมากไปยัง “สถานที่ลับ” ได้ “อิสราเอลก็พ่ายแพ้ในเกมนี้"

-ทำลายโครงการนิวเคลียร์อิหร่านได้ไหม-

แม้ว่า “อิสราเอลจะสร้างความเสียหายต่อโครงการนิวเคลียร์ของอิหร่านได้...แต่ไม่น่าจะสามารถทำลายมันได้” วาเอซกล่าว โดยแย้งว่า อิสราเอลไม่มีระเบิดทรงพลังมหาศาลที่จำเป็น “เพื่อทำลายโรงงานที่ได้รับการเสริมกำลังและมีบังเกอร์ในนาทันซ์และฟอร์โดว์”

เคลซี ดาเวนพอร์ต ผู้เชี่ยวชาญจากสมาคม Arms Control Association มองว่า การทำลายสิ่งเหล่านั้นต้องอาศัยความช่วยเหลือจากกองทัพสหรัฐฯ เธอยังเน้นย้ำด้วยว่า การโจมตีที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อนของอิสราเอลไม่สามารถลบล้างความเชี่ยวชาญเกี่ยวกับอาวุธนิวเคลียร์ที่อิหร่านสั่งสมมาได้ แม้ว่าจะสังหารนักวิทยาศาสตร์นิวเคลียร์ชาวอิหร่านไปถึง 9 คนก็ตาม

-อิหร่านเข้าใกล้การพัฒนาอาวุธนิวเคลียร์แค่ไหน-

หลังจากสหรัฐฯ ถอนตัวฝ่ายเดียวในปี 2018 จากข้อตกลงที่มุ่งยับยั้งกิจกรรมนิวเคลียร์ของอิหร่าน อิหร่านก็ค่อยๆ ถอยห่างจากพันธกรณีบางประการ โดยเฉพาะเรื่องการเสริมสมรรถนะยูเรเนียม

ณ กลางเดือนพฤษภาคม อิหร่านมีแร่ประมาณ 408.6 กิโลกรัมที่ได้รับการเสริมสมรรถนะถึง 60% ขณะที่การผลิตหัวรบนิวเคลียร์ต้องแสริมสมรรถนะจนถึง 90%

ในทางทฤษฎีแล้ว หากปรับปรุงเพิ่มเติม อิหร่านจะมีวัตถุดิบที่ใกล้เคียงกับเกรดที่ใช้ในการผลิตอาวุธสำหรับทำระเบิดนิวเคลียร์ได้ประมาณ 10 ลูก ตามคำจำกัดความของ IAEA ซึ่งมีสำนักงานใหญ่อยู่ที่กรุงเวียนนา

รายงานขององค์กรเฝ้าระวังนิวเคลียร์ของสหประชาชาติระบุว่า อิหร่านเป็นรัฐที่ปราศจากอาวุธนิวเคลียร์เพียงรัฐเดียวที่เสริมสมรรถนะยูเรเนียมได้ถึงระดับนี้

แม้ว่า IAEA จะวิพากษ์วิจารณ์ถึงการขาดความร่วมมือของอิหร่านกับหน่วยงานของสหประชาชาติ แต่ IAEA ระบุว่า “ไม่มีข้อบ่งชี้ที่น่าเชื่อถือว่ามีโครงการนิวเคลียร์ที่มีสิ่งก่อสร้างที่ไม่เปิดเผยดำเนินการอยู่"

อิหร่านปฏิเสธว่าไม่มีความพยายามในการพัฒนาหัวรบนิวเคลียร์มาตลอด

แต่ดาเวนพอร์ตเตือนว่า การโจมตีครั้งนี้อาจทำให้กลุ่มต่างๆ ในอิหร่านที่สนับสนุนคลังอาวุธนิวเคลียร์แข็งแกร่งขึ้น

“การโจมตีของอิสราเอลทำให้อิหร่านถอยหลังในทางเทคนิค แต่ในทางการเมืองแล้ว การโจมตีกำลังผลักดันให้อิหร่านเข้าใกล้อาวุธนิวเคลียร์มากขึ้น” ดาเวนพอร์ตระบุ

Photo by Handout / Satellite image ©2025 Maxar Technologies / AFP