กรณีศาลปกครองชี้แจงข้อกฎหมายคดี ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร อดีตนายกรัฐมนตรี ฟ้องขอเพิกถอนคำสั่งกระทรวงการคลังให้ชดใช้ค่าสินไหมโครงการจำนำข้าว 3.5 หมื่นล้านบาท ซึ่งศาลปกครองไม่ได้สั่งให้ ยิ่งลักษณ์จ่าย แต่เป็นการเพิกถอนคำสั่งกระทรวงการคลัง ส่วนที่ให้จ่ายเกิน 10,028 ล้านบาทนั้น
เรื่องนี้ ภูมิธรรม เวชยชัย รองนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม ย้ำกับผู้สื่อข่าวว่า ถูกต้อง ซึ่งเรื่องนี้ ยิ่งลักษณ์เป็นโจทก์ในการยื่นเรื่องเสนอศาลปกครอง เพราะเห็นว่า การกำหนดรายละเอียดงบประมาณต่าง ๆ ไม่มีความชัดเจน และเมื่อศาลฯ ได้ดูรายละเอียดและมีคำตัดสินออกมา จากต้องชดใช้ค่าสินไหมโครงการรับจำนำข้าวที่ 3.5 หมื่นล้านบาท เหลือเพียงหมื่นกว่าล้านบาท เนื่องจากคิดไม่ตรงและเกิดความผิดพลาด แต่ศาลฯ ไม่ได้สั่งบังคับว่า จะต้องไปจ่ายอะไร
สิ่งนี้แสดงให้เห็นว่า การคำนวณตัวเลขค่าใช้จ่ายมีความผิดพลาดตั้งแต่แรกที่กำหนดมา แสดงให้เห็นว่ามีปัญหา จึงมีช่องให้พิจารณา
นอกจากนี้ สิ่งที่เป็นหลักฐานในยุคที่เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ และมีการตรวจสอบข้าว 10 ปี ซึ่งชี้ให้เห็นว่า ผมสามารถขายข้าวได้กิโลกรัมละ 18 บาท จึงเป็นคำถามว่า ในช่วงก่อนหน้านี้ที่มีการขายข้าวในราคา 3–5 บาทต่อกิโลกรัม ก็ต้องไปพิสูจน์กันว่า ข้าวเสียได้อย่างไร ในเมื่อข้าว 10 ปียังขายได้ จึงสะท้อนให้เห็นว่า มีความคลาดเคลื่อนพอสมควรในวิธีบริหารจัดการ
เพราะฉะนั้น สิ่งที่ทำได้สำหรับคดีของยิ่งลักษณ์ตอนนี้ ทนายความกำลังยื่นข้อมูล ซึ่งอาจจะนำหลักฐานจากที่ตนได้ดำเนินการไปประกอบให้ศาลฯ พิจารณาว่า เป็นข้อมูลใหม่ เพื่อพิจารณาหักลบค่าใช้จ่าย ซึ่งต้องว่าไปตามกระบวนการ ในขณะที่กระทรวงการคลังก็มีหน้าที่ในการกำหนดข้อมูลและฟ้อง ส่วนนายกรัฐมนตรีโดยตำแหน่งในฐานะที่มีปัญหาเกิดขึ้นภายในประเทศ ก็ต้องกำกับดูแล แต่ศาลฯ ไม่ได้สั่งให้นายกรัฐมนตรีหรือกระทรวงการคลังดูแล
เมื่อถามว่า การที่รัฐบาลขายข้าวไปก่อนหน้านี้สามารถนำไปชดเชยกับค่าสินไหมทดแทนได้หรือไม่? ภูมิธรรม ระบุว่า หากคิดตัวเลขผิด ยอดเรียกค่าเสียหายก็ไม่ถึง และช่วงหลังที่ขายข้าวได้ราคาดีกว่า ค่าเสียหายก็ต้องลดลงไปอีก ซึ่งจะเห็นได้ว่า ที่ศาลปกครองสูงสุดพิจารณาตัวเลขหายไปกว่าสองหมื่นกว่าล้านบาท
เมื่อถามว่า การขายข้าวที่อยู่ในราคา 3–5 บาท จะพิสูจน์ได้อย่างไรว่าขายต่ำกว่าราคา? ภูมิธรรม ระบุว่า อยู่ในดุลพินิจของศาลฯ ที่จะมองประเด็นนี้อย่างไร หากถามว่า พิสูจน์ได้หรือไม่ว่า ขายในราคาต่ำกว่า ก็ต้องดูว่า ในอดีตสื่อฯ พยายามขอเข้าไปดูโกดังข้าว แต่ไม่ได้รับอนุญาต จึงต้องดูว่า ทนายความไปยื่นเรื่องในเงื่อนไขประเด็นใด
เมื่อถามว่า ตามหลักการแล้ว เมื่อทนายความไปยื่นเรื่องร้องต่อศาลฯ ใหม่ ในฐานะนายกรัฐมนตรีและกระทรวงการคลัง ต้องรอให้ทุกอย่างจบกระบวนความก่อนดำเนินการใด ๆ หรือไม่? ภูมิธรรม ระบุว่า ต้องเห็นรายละเอียดทั้งหมดก่อน และมีเรื่องที่ต้องดำเนินการอยู่หรือไม่ ซึ่งตนมองว่า ต้องรอให้ครบกระบวนการทั้งหมดจะดีกว่า
อย่างไรก็ตาม ภูมิธรรม ระบุว่า จำไม่ได้ว่าตัวเลขขายข้าวจำนวน 18 ล้านตันเป็นจำนวนเงินเท่าใด
เมื่อผู้สื่อข่าวถามว่า เพราะเหตุใดผู้กระทำความผิดเรื่องเหมืองทองอัครา และเรือดำน้ำขาดเครื่องยนต์ถึงไม่ต้องดำเนินการอะไร? ภูมิธรรม ระบุว่า แม้จะเป็นหน้าที่ผม ก็ต้องดูก่อน ขณะนี้ผมยังไม่ตัดสินใจอะไร และต้องมีการชี้แจง ซึ่งผิดหรือไม่ก็ยังไม่รู้ เพราะศาลฯ ยังไม่ได้ตัดสิน แต่หากมองประเด็นเรื่องยิ่งลักษณ์เป็นมาตรฐาน ก็เป็นเรื่องที่น่าเป็นห่วง เพราะเป็นเรื่องเชิงนโยบาย หากผู้ที่ทำนโยบายตามที่ได้รับเลือกจากการเลือกตั้งมา และไปเอาผิดกับผู้คุมนโยบาย ก็มีหลายเรื่องที่สะท้อนให้เห็น เช่น คดีของตึกสำนักงานตรวจเงินแผ่นดิน หรือ สตง. ก็มีความเกี่ยวข้อง
เมื่อถามว่า หลังจากนี้พรรคเพื่อไทยจะกล้าผลักดันนโยบายหรือไม่? ภูมิธรรม กล่าวว่า เรามีความมั่นใจว่า นโยบายทุกอย่างผ่านการคิดและกลั่นกรอง และจะผลักดันอย่างเต็มที่ ในแต่ละเงื่อนไขและสถานการณ์ที่มีความจำเป็นจะต้องปรับ แต่สิ่งที่เราแถลงนโยบายต่อรัฐสภา จะเป็นแนวในการปฏิบัติ หากจะติดขัดอะไรก็ต้องแสดงให้เห็นว่า เรามีความตั้งใจและมีเหตุผลในการเปลี่ยน
เมื่อถามว่า ตามหลักการในฐานะเป็นผู้คุมนโยบาย หากทำให้เกิดความเสียหาย จะต้องมีส่วนในการชดใช้หรือไม่ต้องรับผิดชอบ? ภูมิธรรม กล่าวว่า อยู่ที่ศาลฯ หากระบุว่า ควรกำหนดนโยบาย มีความไม่ชอบมาพากล หรือเจตนาแฝง อาจจะต้องรับผิดชอบ แต่กรณีของยิ่งลักษณ์ เป็นความเสียหายในกระบวนการบังคับใช้ หรือการปฏิบัติเรื่องการระบายข้าว ก็ไม่ควรจะเกี่ยวกับผู้บริหารหรือผู้คุมนโยบาย แต่ยอมรับว่า มันเกี่ยวพันกัน และมีกระบวนการคิดที่ไม่เหมือนกัน แต่เมื่อศาลฯ พิจารณาแล้วก็ต้องเคารพดุลพินิจ ยกเว้นว่า มีข้อมูลใหม่ว่า การตัดสินนั้นอาจมีความคลาดเคลื่อน
