ถ้าพูดถึงก๊าซหัวเราะ บางคนอาจนึกไม่ออกว่าคืออะไร แต่สำหรับวัยรุ่นกลุ่มหนึ่งรู้จัก และเรียกได้ว่าคลั่งไคล้กันถึงที่สุดเลยทีเดียว เปรียบเหมือนยาเสพติดชนิดใหม่ ที่กำลังคุกคามชีวิตวัยรุ่นไทยมากขึ้นเรื่อยๆ หลังนิยมกันมาสักพักในกลุ่มวัยรุ่นตะวันตก
ก๊าซหัวเราะ มีชื่อทางวิทยาศาสตร์คือ ไนตรัสออกไซด์ ( Nitrous Oxide ) หรือเรียกสั้นๆว่า Nitrous
เป็นก๊าซที่นำมาใช้ในทางการแพทย์มากกว่า 150 ปี เช่น การผ่าตัด และทันตกรรม เพื่อใช้เป็นยาดมสลบ ระงับความเจ็บปวดและทำให้ผ่อนคลาย
ส่วนที่เห็นได้โดยทั่วไป คือบรรจุอยู่ในกระป๋องวิปครีม ที่ใส่ในเครื่องดื่มและขนม ซึ่งนี่ก็เป็นช่องทางให้ร้านค้าบางรายนำก๊าซใส่ลูกโป่งขายให้วัยรุ่นที่ต้องการสูดดม
นอกจากนี้ยังใช้ในอุตสาหกรรมยานยนต์ โดยบรรจุในถุงลมนิรภัยในรถยนต์ และใช้เพิ่มกำลังของเครื่องยนต์ในจรวด และรถแข่ง เรียกกันว่า Nos ย่อมาจาก Nitrous Oxide Systems เหมือนเป็นแรงม้าอัดกระป๋องนั่นเอง
เพราะให้ความเคลิบเคลิ้ม ถึงอยากลอง
ก๊าซไนตรัส ออกไซด์ ถูกนำมาใช้ในทางที่ผิดในกลุ่มวัยรุ่น ช่วงเวลาปาร์ตี้ รวมตัวสังสรรค์ น้องๆจะถือลูกโป่งที่อัดก๊าซหัวเราะกันคนละลูก แล้วสูบเข้าทางปาก เพราะช่วยให้ความรู้สึกเคลิบเคลิ้ม สงบ เพลิดเพลิน ตื่นเต้น และหัวเราะแบบควบคุมไม่ได้ ไม่ต่างจากยาเสพติดที่เรารู้จักกันดี และแน่นอนความสุขชั่วคราวที่พวกเขาได้รับ ทำให้สูดดมกันบ่อยจนติดในที่สุด
สูดดมบ่อยและนาน อาจพิการถึงตาย
เมื่อสูดดมเข้าไป ก๊าซไนตรัสออกไซด์จะเข้าไปแทนที่ออกซิเจนในปอด และจะไปขัดขวางระบบเมตาบอลิซึมของวิตามินบี 12 ซึ่งมีส่วนในโครงสร้างและการทำงานของระบบประสาท
ทำให้เกิดอาการคลื่นไส้ อาเจียน มึนงง เวียนศีรษะ เสียงพูดแตกพร่า ผิดเพี้ยน ร่างกายไม่สามารถควบคุมระบบหายใจหรือประสานการทำงานของอวัยวะต่าง ๆ ได้ เหนื่อย หรืออ่อนเพลียกว่าปกติ และหมดสติ
ยิ่งถ้าสูดดมบ่อยครั้ง เป็นเวลานานจะทำให้เส้นประสาทส่วนปลายเสื่อม กล้ามเนื้ออ่อนแรง ชาบริเวณนิ้วมือนิ้วเท้า รับความรู้สึกไม่ได้ ไม่สามารถยืนหรือเดินทรงตัวได้ อาจทำให้หกล้ม ได้รับบาดเจ็บ
ในระยะยาวอาจถึงขั้นอัมพฤกษ์หรือเป็นอัมพาตได้ และเกิดความเสียหายต่อปลอกประสาทในสมองจะทำให้มีอาการคิดช้า พูดช้า หรือถ้าเป็นมากอาจจะทำให้ความจำหรือสมองเสื่อมได้ ส่วนผลข้างเคียงทางจิตใจ อาจทำให้เกิดภาวะซึมเศร้า ปัญหาสุขภาพจิตรุนแรง
และร้ายแรงสุดอาจเสียชีวิตได้ เพราะบางครั้งอาจได้รับออกซิเจนไม่พอเพียงในขณะสูดดม ซึ่งเรียกว่าภาวะพร่องออกซิเจน (Hypoxia) หรือภาวะที่ร่างกายมีระดับออกซิเจนในเนื้อเยื่อต่ำกว่าเกณฑ์มาตรฐาน
นายแพทย์มนูญ ลีเชวงวงศ์ แพทย์เฉพาะทางด้านโรคระบบการหายใจ โรงพยาบาลวิชัยยุทธ ได้ออกมาโพสต์ข้อความระบุว่า “ขณะนี้คาดว่าวัยรุ่นไทยจำนวนมากทั้งชายและหญิงเป็นหลักแสนคน ดูดก๊าซหัวเราะนานหลายปีแล้ว คนไข้ของผมเริ่มใช้ก๊าซหัวเราะครั้งแรกเมื่ออายุ 17 ปี ปีแรกดูดประมาณวันละ 10-20 หลอดโลหะ
ปีที่ 2 เพิ่มขึ้นเป็นวันละ 100-200 หลอดโลหะ
ปีที่ 3 บางวันดูดมากถึงวันละ 400 หลอดโลหะ
หลอดก๊าซไนตรัสออกไซด์ N2O 1 หลอดราคาประมาณ 13 บาท เดือนก่อนจะเริ่มมีอาการทางระบบประสาท เสียเงินซื้อก๊าซหัวเราะถึงเดือนละ 1 แสนบาท
หลังดูดก๊าซหัวเราะนาน 3 ปีครึ่ง ผู้ป่วยรายนี้เริ่มมีอาการทางระบบประสาท โดยเริ่มที่เท้าก่อน กระดกเท้าไม่ขึ้น เดินขึ้นบันไดไม่ได้ ต่อมามือหยิบของไม่ได้ มือเท้าชาทั้ง 2 ข้าง”
ปัญหาคือดูเหมือนว่าการหาซื้อก๊าซหัวเราะง่ายมาก ใครๆก็เข้าถึงได้ ทั้งที่ผู้ขายมีความผิด โดยผู้ที่นำก๊าซไนตรัสออกไซด์มาบรรจุแล้วขาย มีความผิดตามพระราชบัญญัติยา ในข้อหาจำหน่ายยาโดยไม่ได้รับอนุญาต มีโทษจำคุกไม่เกิน 5 ปี และปรับไม่เกิน 10,000 บาท และหากก๊าซไนตรัสออกไซด์ที่นำมาใช้เป็นยา ไม่ได้ขึ้นทะเบียนตำรับยา จะมีโทษจำคุกไม่เกิน 3 ปี หรือปรับไม่เกิน 5,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ ซึ่งที่ผ่านมา อย. เคยจับกุมผู้ขายลูกโป่งก๊าซหัวเราะไปแล้วหลายครั้ง และประชาสัมพันธ์ถ้าพบเห็น สามารถแจ้งเบาะแสที่ สายด่วน อย. 1556
เราเห็นสื่อออกมาเตือนการสูดดมก๊าซหัวเราะเป็นระยะ แต่จำนวนผู้ป่วยที่ได้รับผลกระทบจากก๊าซนี้มีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้น โดยเฉพาะในกลุ่มวัยรุ่น ส่วนหนึ่งเป็นเพราะยังไม่รู้และไม่ตระหนักถึงอันตราย หรือโรคอุบัติใหม่นี้มากพอ พ่อแม่ ผู้ปกครองและคนในสังคมคงต้องช่วยกันเป็นหูเป็นตา ไม่มองข้ามก๊าซหัวเราะเพราะอาจทำให้วัยรุ่นไทยพิการ ช่วยเหลือตัวเองไม่ได้ ร้ายแรงจนถึงขั้นเสียชีวิต และกลายเป็นก๊าซร้องไห้ได้ในที่สุด
ก๊าซหัวเราะ มีชื่อทางวิทยาศาสตร์คือ ไนตรัสออกไซด์ ( Nitrous Oxide ) หรือเรียกสั้นๆว่า Nitrous
เป็นก๊าซที่นำมาใช้ในทางการแพทย์มากกว่า 150 ปี เช่น การผ่าตัด และทันตกรรม เพื่อใช้เป็นยาดมสลบ ระงับความเจ็บปวดและทำให้ผ่อนคลาย
ส่วนที่เห็นได้โดยทั่วไป คือบรรจุอยู่ในกระป๋องวิปครีม ที่ใส่ในเครื่องดื่มและขนม ซึ่งนี่ก็เป็นช่องทางให้ร้านค้าบางรายนำก๊าซใส่ลูกโป่งขายให้วัยรุ่นที่ต้องการสูดดม
นอกจากนี้ยังใช้ในอุตสาหกรรมยานยนต์ โดยบรรจุในถุงลมนิรภัยในรถยนต์ และใช้เพิ่มกำลังของเครื่องยนต์ในจรวด และรถแข่ง เรียกกันว่า Nos ย่อมาจาก Nitrous Oxide Systems เหมือนเป็นแรงม้าอัดกระป๋องนั่นเอง
เพราะให้ความเคลิบเคลิ้ม ถึงอยากลอง
ก๊าซไนตรัส ออกไซด์ ถูกนำมาใช้ในทางที่ผิดในกลุ่มวัยรุ่น ช่วงเวลาปาร์ตี้ รวมตัวสังสรรค์ น้องๆจะถือลูกโป่งที่อัดก๊าซหัวเราะกันคนละลูก แล้วสูบเข้าทางปาก เพราะช่วยให้ความรู้สึกเคลิบเคลิ้ม สงบ เพลิดเพลิน ตื่นเต้น และหัวเราะแบบควบคุมไม่ได้ ไม่ต่างจากยาเสพติดที่เรารู้จักกันดี และแน่นอนความสุขชั่วคราวที่พวกเขาได้รับ ทำให้สูดดมกันบ่อยจนติดในที่สุด
สูดดมบ่อยและนาน อาจพิการถึงตาย
เมื่อสูดดมเข้าไป ก๊าซไนตรัสออกไซด์จะเข้าไปแทนที่ออกซิเจนในปอด และจะไปขัดขวางระบบเมตาบอลิซึมของวิตามินบี 12 ซึ่งมีส่วนในโครงสร้างและการทำงานของระบบประสาท
ทำให้เกิดอาการคลื่นไส้ อาเจียน มึนงง เวียนศีรษะ เสียงพูดแตกพร่า ผิดเพี้ยน ร่างกายไม่สามารถควบคุมระบบหายใจหรือประสานการทำงานของอวัยวะต่าง ๆ ได้ เหนื่อย หรืออ่อนเพลียกว่าปกติ และหมดสติ
ยิ่งถ้าสูดดมบ่อยครั้ง เป็นเวลานานจะทำให้เส้นประสาทส่วนปลายเสื่อม กล้ามเนื้ออ่อนแรง ชาบริเวณนิ้วมือนิ้วเท้า รับความรู้สึกไม่ได้ ไม่สามารถยืนหรือเดินทรงตัวได้ อาจทำให้หกล้ม ได้รับบาดเจ็บ
ในระยะยาวอาจถึงขั้นอัมพฤกษ์หรือเป็นอัมพาตได้ และเกิดความเสียหายต่อปลอกประสาทในสมองจะทำให้มีอาการคิดช้า พูดช้า หรือถ้าเป็นมากอาจจะทำให้ความจำหรือสมองเสื่อมได้ ส่วนผลข้างเคียงทางจิตใจ อาจทำให้เกิดภาวะซึมเศร้า ปัญหาสุขภาพจิตรุนแรง
และร้ายแรงสุดอาจเสียชีวิตได้ เพราะบางครั้งอาจได้รับออกซิเจนไม่พอเพียงในขณะสูดดม ซึ่งเรียกว่าภาวะพร่องออกซิเจน (Hypoxia) หรือภาวะที่ร่างกายมีระดับออกซิเจนในเนื้อเยื่อต่ำกว่าเกณฑ์มาตรฐาน
นายแพทย์มนูญ ลีเชวงวงศ์ แพทย์เฉพาะทางด้านโรคระบบการหายใจ โรงพยาบาลวิชัยยุทธ ได้ออกมาโพสต์ข้อความระบุว่า “ขณะนี้คาดว่าวัยรุ่นไทยจำนวนมากทั้งชายและหญิงเป็นหลักแสนคน ดูดก๊าซหัวเราะนานหลายปีแล้ว คนไข้ของผมเริ่มใช้ก๊าซหัวเราะครั้งแรกเมื่ออายุ 17 ปี ปีแรกดูดประมาณวันละ 10-20 หลอดโลหะ
ปีที่ 2 เพิ่มขึ้นเป็นวันละ 100-200 หลอดโลหะ
ปีที่ 3 บางวันดูดมากถึงวันละ 400 หลอดโลหะ
หลอดก๊าซไนตรัสออกไซด์ N2O 1 หลอดราคาประมาณ 13 บาท เดือนก่อนจะเริ่มมีอาการทางระบบประสาท เสียเงินซื้อก๊าซหัวเราะถึงเดือนละ 1 แสนบาท
หลังดูดก๊าซหัวเราะนาน 3 ปีครึ่ง ผู้ป่วยรายนี้เริ่มมีอาการทางระบบประสาท โดยเริ่มที่เท้าก่อน กระดกเท้าไม่ขึ้น เดินขึ้นบันไดไม่ได้ ต่อมามือหยิบของไม่ได้ มือเท้าชาทั้ง 2 ข้าง”
ปัญหาคือดูเหมือนว่าการหาซื้อก๊าซหัวเราะง่ายมาก ใครๆก็เข้าถึงได้ ทั้งที่ผู้ขายมีความผิด โดยผู้ที่นำก๊าซไนตรัสออกไซด์มาบรรจุแล้วขาย มีความผิดตามพระราชบัญญัติยา ในข้อหาจำหน่ายยาโดยไม่ได้รับอนุญาต มีโทษจำคุกไม่เกิน 5 ปี และปรับไม่เกิน 10,000 บาท และหากก๊าซไนตรัสออกไซด์ที่นำมาใช้เป็นยา ไม่ได้ขึ้นทะเบียนตำรับยา จะมีโทษจำคุกไม่เกิน 3 ปี หรือปรับไม่เกิน 5,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ ซึ่งที่ผ่านมา อย. เคยจับกุมผู้ขายลูกโป่งก๊าซหัวเราะไปแล้วหลายครั้ง และประชาสัมพันธ์ถ้าพบเห็น สามารถแจ้งเบาะแสที่ สายด่วน อย. 1556
เราเห็นสื่อออกมาเตือนการสูดดมก๊าซหัวเราะเป็นระยะ แต่จำนวนผู้ป่วยที่ได้รับผลกระทบจากก๊าซนี้มีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้น โดยเฉพาะในกลุ่มวัยรุ่น ส่วนหนึ่งเป็นเพราะยังไม่รู้และไม่ตระหนักถึงอันตราย หรือโรคอุบัติใหม่นี้มากพอ พ่อแม่ ผู้ปกครองและคนในสังคมคงต้องช่วยกันเป็นหูเป็นตา ไม่มองข้ามก๊าซหัวเราะเพราะอาจทำให้วัยรุ่นไทยพิการ ช่วยเหลือตัวเองไม่ได้ ร้ายแรงจนถึงขั้นเสียชีวิต และกลายเป็นก๊าซร้องไห้ได้ในที่สุด
