การสำรวจความคิดเห็นของสำนักข่าว Kyodo News เมื่อเร็วๆ นี้ พบว่า ผู้ตอบแบบสอบถามทั้งหมด 90% จะสนับสนุนแนวคิด ‘เรื่องจักรพรรดินีขึ้นครองราชย์’ ในขณะที่ราชวงศ์ญี่ปุ่นกำลังเผชิญกับจำนวนรัชทายาทชายที่ลดลง
ผลการสำรวจทางอีเมลซึ่งดำเนินการในเดือนมีนาคมและเมษายนก่อนวันครบรอบปีที่ 5 ของการขึ้นครองราชย์ของจักรพรรดินารูฮิโตะ แสดงให้เห็นว่าประชาชนส่วนใหญ่เห็นชอบกับการขยายสิทธิในการปกครองต่อ ‘สตรี’ อย่างไร เนื่องจากปัจจุบันการสืบราชสันตติวงศ์ยังจำกัดอยู่เฉพาะ ‘ผู้ชาย’ จากเชื้อสายฝั่งบิดาเท่านั้น
ผู้ตอบแบบสำรวจ 72% กล่าวว่าพวกเขารู้สึกถึง ‘ภาวะวิกฤต’ เกี่ยวกับเสถียรภาพของการสืบราชบัลลังก์
กฎหมายราชวงศ์ (Imperial House Law) 1947 จำกัดให้รัชทายาทเป็นผู้ชายซึ่งมีจักรพรรดิอยู่ฝ่ายบิดา และกำหนดให้ราชวงศ์หญิงออกจากราชวงศ์เมื่อแต่งงานกับสามัญชน
แต่สมเด็จพระจักรพรรดินารูฮิโตะวัย 64 พรรษา ทรงมีรัชทายาทเพียง 3 คน ได้แก่
- มกุฎราชกุมารฟูมิฮิโตะวัย 58 พรรษา พระอนุชา (น้องชาย)
- เจ้าชายฮิซาฮิโตะวัย 17 พรรษา หลานชาย
- เจ้าชายฮิตาจิวัย 88 พรรษา ลุงของพระองค์
- สำหรับจักรพรรดิและจักรพรรดินีมาซาโกะมีพระธิดา 1 คน คือ เจ้าหญิงไอโกะวัย 22 พรรษา
ในปี 2021 คณะผู้พิจารณาของรัฐบาลได้รับมอบหมายให้ศึกษาแนวทางต่างๆ เพื่อให้แน่ใจว่าการสืบราชสันตติวงศ์จะมีเสถียรภาพ โดยมีการตัดสินใจว่าจะทำให้สตรีหรือรัชทายาทฝ่ายมารดามีสิทธิ์ขึ้นครองบัลลังก์หรือไม่
ขณะเดียวกันผู้ตอบแบบสอบถามทั้งหมด 52% กล่าวว่าพวกเขาเห็นด้วยกับการเลื่อนออกไป ในขณะที่ 46% กล่าวว่าพวกเขาไม่เห็นด้วย
ในส่วนของการอภิปรายเกี่ยวกับการสืบทอดตำแหน่งนั้น 35% กล่าวว่าการสนทนาควรเริ่มต้นโดยเร็วที่สุด 26% กล่าวว่าประเด็นนี้ควรได้รับการพิจารณาอย่างรอบคอบในอนาคต และ 19% เชื่อว่าควรเกิดขึ้นพร้อมกับติดตามสถานการณ์รอบตัวเจ้าชายฮิซาฮิโตะ
ครึ่งหนึ่งของผู้ตอบแบบสอบถามที่สนับสนุนแนวคิดเรื่องจักรพรรดินีขึ้นครองราชย์ระบุว่า
ความแตกต่างทางเพศ ‘ไม่สำคัญ’ เกี่ยวกับบทบาทนี้ ในขณะเดียวกัน สาเหตุที่พบบ่อยที่สุดสำหรับการไม่เห็นด้วยกับแนวคิดนี้พบว่า 45% ของผู้ที่ไม่เห็นด้วยกับแนวคิดนี้ก็คือความเชื่อที่ว่าการสืบทอดรัชทายาทชายมีความเหมาะสมทางวัฒนธรรม
และ 84% กล่าวว่าพวกเขาสนับสนุนหรือค่อนข้างสนับสนุนแนวคิดเรื่องจักรพรรดิที่สืบเชื้อสายมาจากฝั่งมารดา
แม้ว่าญี่ปุ่นจะมีจักรพรรดินีที่ครองราชย์อยู่ 8 พระองค์จากเชื้อสายบิดา โดยองค์สุดท้ายครองบัลลังก์ในศตวรรษที่ 18 ทั้งนี้ไม่เคยมีจักรพรรดิองค์ใดจากเชื้อสายฝ่ายมารดาเลยในบรรดาจักรพรรดิทั้ง 126 พระองค์ในประวัติศาสตร์
แต่ 74% กล่าวว่าพวกเขาต่อต้านหรือค่อนข้างต่อต้านการนำราชวงศ์ชายจากราชวงศ์เดิมของราชวงศ์ญี่ปุ่นกลับมาอีกครั้ง
ทั้งนี้ รัฐบาลได้จัดตั้งคณะที่ปรึกษาเพื่อขอความเห็นจากผู้เชี่ยวชาญในช่วงหลายปีที่ผ่านมาเกี่ยวกับประเด็นการสืบราชสันตติวงศ์ อย่างไรก็ตาม การพูดคุยถึงองค์จักรพรรดินีต้องหยุดชะงักลง แม้จะได้รับการเห็นชอบจากสาธารณชนอย่างกว้างขวาง เนื่องจากรัฐบาลและสังคมญี่ปุ่นถือผู้ชายเป็นศูนย์กลาง
อดีตผู้พิพากษาศาลฎีกา อิตสึโอะ โซโนเบะ อ้างถึงการที่ผู้คนไม่สนใจระบบจักรวรรดิว่าเป็นเหตุผลที่ทำให้การอภิปรายขาดแรงผลักดัน โดยกล่าวว่า “แม้แต่ในหมู่ผู้คนที่แสดงความสนใจ ก็ยากที่จะคาดเดาว่าพวกเขาคิดเกี่ยวกับราชวงศ์อย่างลึกซึ้งเพียงใด…”
นอกจากนี้ การสำรวจยังพบว่า 67% ของผู้ตอบแบบสอบถามค่อนข้างสนใจหรือสนใจราชวงศ์จักพรรดิมาก ซึ่งลดลงไป 8% จากการสำรวจครั้งก่อนในปี 2020 แต่ 86% วิพากษ์วิจารณ์ราชวงศ์และแสดงความคิดเห็นเชิงหมิ่นประมาท
