สำรวจความจำเป็นที่จะต้องมีรัฐบาลแห่งชาติ แล้วย้อนกลับมาดูไทย

นิยามของรัฐบาลแห่งชาติ หรือ รัฐบาลเอกภาพแห่งชาติ (Government of national unity/GNU) คือ “รัฐบาลที่รวบรวมผู้นำและพรรคการเมืองคู่แข่งจำนวนมากเพื่อส่งเสริมเอกภาพของชาติและเสถียรภาพทางการเมือง รัฐบาลแห่งเอกภาพของชาติมักเกิดขึ้นหลังจากวิกฤตการณ์ทางการเมือง หลังจากช่วงเวลาแห่งความขัดแย้ง หรือระหว่างการเปลี่ยนผ่านจากระบอบการปกครองแบบหนึ่งไปสู่อีกแบบหนึ่ง” (นิยามจาก Oxford Dictionary of African Politics) 

ในประเทศไทยเคยมีการพูดถึงรัฐบาลแห่งชาติหลายครั้ง ส่วนใหญ่มักถูกเสนอในช่วงที่เกิดทางตันทางการเมือง เช่น พรรคที่ได้คะแนนเสียงมากกว่าพรรคอื่นไม่สามารถตั้งรัฐบาลได้ หรือเกิดความขัดแย้งขึ้นในชาติจึงต้องเสนอให้คู่ขัดแย้งมาร่วมตั้งรัฐบาลด้วยกัน เช่น ฝ่ายค้านกับฝ่ายรัฐบาล ฝ่ายสังคมนิยมกับฝ่ายอนุรักษ์นิยม เป็นต้น แต่จนถึงทุกวันนี้ ประเทศไทยก็ยังไม่มีรัฐบาลแห่งชาติเกิดขึ้น ในขณะที่ต่างประเทศ มีรัฐบาลแบบนี้เกิดขึ้นบ่อยครั้ง จากสถิติเราจะพบว่าทวีปยุโรปมีการฟอร์มรัฐบาลแห่งชาติบ่อยครั้งกว่าทวีปอื่นๆ

ประเทศ                 วิธีการ                        ประเภท 
เอเชีย
อัฟกานิสถาน    เพื่อประนีประนอมเรื่องแบ่งอำนาจ2พรรค        แบ่งอำนาจ     
เลบานอน          เพื่อแบ่งอำนาจระหว่างกลุ่มเชื้อชาติศาสนา      แบ่งอำนาจ 
เมียนมา             ตั้งรัฐบาลพลเรือนต่อสู้กับเผด็จการทหาร          รับมือสงคราม 
เนปาล                เพื่อฟื้นฟูประเทศหลังแผ่นดินไหวปี 2015        แก้วิกฤต 
ปาเลสไตน์         เพื่อตั้งรัฐบาลสมานฉันท์สองกลุ่มอำนาจ           แบ่งอำนาจ 
ศรีลังกา              เพื่อประนีประนอมเรื่องแบ่งอำนาจ2พรรค       แบ่งอำนาจ 

อเมริกา 
แคนาดา             รัฐบาลและฝ่ายค้านร่วมแก้วิกฤติชาติ               แก้วิกฤต 
สหรัฐฯ               ผู้นำสองพรรคร่วมยุติสงครามกลางเมือง           รับมือสงคราม 

ยุโรป 
โครเอเชีย              ตั้งขึ้นเพื่อรับมือสงครามเรียกร้องเอกราช        รับมือสงคราม 
เอสโทเนีย             ตั้งขึ้นเพื่อรับมือสงครามเรียกร้องเอกราช        รับมือสงคราม 
กรีซ                       รับมือกับวิกฤตหนี้ช่วงทศวรรษที่ 2010           แก้วิกฤต 
ฮังการี                   ตอบสนองกับการปฏิวัติต่อต้านรัฐบาล             แก้วิกฤต 
ไอร์แลนด์              ตั้งขึ้นเพื่อตอบรับการระบาดของโควิด-19       แก้วิกฤต 
อิสราเอล               ตั้งขึ้นเพื่อตอบรับการระบาดของโควิด-19       แก้วิกฤต 
อิตาลี                     ตั้งขึ้นเพื่อตอบรับการระบาดของโควิด-19       แก้วิกฤต 
ลักเซมเบิร์ก          รับมือกับวิกฤตการเมืองหลังสงครามโลก          รับมือสงคราม 
โปรตุเกส               รับมือกับวิกฤตการเมืองช่วงสงครามโลก          รับมือสงคราม 
สวีเดน                   รับมือกับวิกฤตการเมืองช่วงสงครามโลก          รับมือสงคราม 
สหราชอาณาจักร รับมือกับวิกฤตการเมืองช่วงสงครามโลก           รับมือสงคราม 

แอฟริกา 
เคนยา            เพื่อประนีประนอมเรื่องแบ่งอำนาจ2พรรค        แบ่งอำนาจ 
ลิเบีย              เพื่อประนีประนอมเรื่องแบ่งอำนาจ2พรรค        แบ่งอำนาจ 
นามิเบีย         รัฐบาลผสมสองชนชาติหลังได้รับเอกราช           ปรองดอง 
รวันดา           เพื่อฟื้นฟูประเทศหลังการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์           ปรองดอง 
แอฟริกาใต้    รัฐบาลสองชนชาติหลังยุติการเหยียดผิว             ปรองดอง 
ซิมบาบเว       เพื่อประนีประนอมเรื่องแบ่งอำนาจ2พรรค        แบ่งอำนาจ