‘ธัญพืช-อาหาร’ จากยูเครน ชนวนขัดแย้งเกษตรกรประเทศเพื่อนบ้าน

20 เมษายน 2566 - 08:01

Ukraine-grains-food-transit-ban-SPACEBAR-Thumbnail
  • โปแลนด์ระงับนำเข้าธัญพืชและอาหารอื่นๆ จากยูเครน เพื่อหนุนเกษตรกรในประเทศ

  • กฎระเบียบนี้ครอบคลุมถึงการนำเข้าน้ำตาล ไข่ เนื้อสัตว์ นมและผลิตภัณฑ์จากนมอื่นๆ รวมถึงผักและผลไม้ด้วย

ขณะที่สงครามระหว่างรัสเซียและยูเครนยังคงดำเนินอยู่ ก็เกิดปัญหาที่ส่งผลกระทบต่อปากท้องของประชาชน โดยเฉพาะกลุ่มเกษตรกรที่ปลูกธัญพืชประเภทต่างๆ ทั้งในยูเครนและประเทศบ้านใกล้เรือนเคียง ล่าสุดรัฐบาลโปแลนด์สั่งระงับนำเข้าธัญพืชและอาหารอื่นๆ จากยูเครน เพื่อหนุนเกษตรกรในประเทศ หลังจากสูญเสียรายได้อย่างมหาศาลในท้องตลาด 

สำนักข่าวอัลจาซีราห์ รายงานว่า รัฐบาลโปแลนด์ตัดสินใจระงับการนำเข้าธัญพืช และอาหารอื่นๆ จากยูเครน เพื่อแก้ปัญหาความไม่พอใจของเกษตรกรในประเทศที่ร้องโอดครวญว่าสูญเสียรายได้อย่างมหาศาลให้กับธัญพืชของยูเครนที่มีอยู่อย่างมากมายในท้องตลาด 

ยาโรสลาฟ คัชชินสกี ผู้นำพรรครัฐบาลโปแลนด์ กล่าวว่า พื้นที่ชนบทของโปแลนด์กำลังเผชิญกับช่วงเวลาแห่งวิกฤตและแม้ว่าโปแลนด์จะสนับสนุนยูเครน แต่ก็ต้องถูกสถานการณ์บีบบังคับให้ปกป้องเกษตรกรในประเทศด้วย 

คัชชินสกี บอกว่า ในการประชุมพรรคในภาคตะวันออกของโปแลนด์เมื่อวันที่ 15 เม.ย.ที่ผ่านมา  รัฐบาลตัดสินใจที่จะดำเนินมาตรการระงับการนำเข้าธัญพืช รวมถึงผลิตภัณฑ์อาหารอีกหลายสิบชนิดเข้ามายังโปแลนด์ และคำประกาศระงับการนำเข้านี้จะมีผลบังคับใช้ไปถึงวันที่ 30 มิ.ย.นี้ ซึ่งกฎระเบียบนี้ ครอบคลุมถึงการนำเข้าน้ำตาล ไข่ เนื้อสัตว์ นมและและผลิตภัณฑ์จากนมอื่นๆ รวมถึงผักและผลไม้ด้วย 

กระทรวงนโยบายการเกษตรและอาหารของยูเครน ระบุว่า “รู้สึกเสียใจต่อการตัดสินใจดังกล่าวของคู่ค้าคนสำคัญอย่างโปแลนด์ แม้เกษตรกรโปแลนด์กำลังเผชิญกับสถานการณ์ที่ยากลำบาก แต่ยูเครนขอเน้นย้ำว่า เกษตรกรของยูเครนคือผู้ที่กำลังเผชิญกับความยากลำบากมากที่สุดในสถานการณ์ตอนนี้” 

นอกจากนี้ กระทรวงฯ ยังเสนอให้ทั้งสองประเทศร่วมกันทำข้อตกลงใหม่ที่จะสร้างความพึงพอใจให้กับทั้งสองฝ่ายในอีกไม่กี่วันข้างหน้า 

แต่ไม่ได้มีแค่โปแลนด์เท่านั้นที่ระงับการนำเข้าธัญพืชจากยูเครน สโลวะเกีย และฮังการี เพื่อบ้านรั้วติดกันกับยูเครน ก็ออกมาตรการลักษณะเดียวกัน 

ฐานข้อมูลจากคอมเทรดของยูเอ็น ระบุว่า ในปี 2022 ยูเครนส่งออกธัญพืชไปโรมาเนีย โปแลนด์ ฮังการี และสโลวะเกียเพิ่มขึ้นมากคิดเป็นมูลค่ารวม 2.4 พันล้านดอลลาร์สหรัฐจากมูลค่ารวม 24 ล้านดอลลาร์สหรัฐในปี 2021
 
https://images.ctfassets.net/i3o8p9lzd06f/3imQkh4CL3ONpOQNOenlD8/df4aa17c4ad7117ab9b494eeba134d14/Ukraine-grains-food-transit-ban
ในส่วนของรัสเซียโดยกระทรวงการต่างประเทศ บอกว่า ได้เริ่มกลับมาตรวจสอบเรือขนส่งธัญพืชจากยูเครนอีกครั้ง หลังจากหยุดชะงักไป ซึ่งอาจนำไปสู่การปิดเส้นทางเดินเรือในทะเลดำ 

ปิออตร์ อิลยิชยอฟ หัวหน้าแผนกองค์กรระหว่างประเทศของกระทรวงต่างประเทศรัสเซียให้สัมภาษณ์สำนักข่าวอาร์ไอเอว่า การขนส่งธัญพืชของเรือยูเครนขึ้นอยู่กับสภาพอากาศและการปฏิบัติตามขั้นตอนอย่างเคร่งครัด 

ขณะที่บรรดาเทรดเดอร์ทั่วโลกวิตกกังวลว่า โลกกำลังเจอปัญหาความไม่มั่นคงด้านอาหาร หลังจากรัสเซียตัดสินใจระงับการมีส่วนร่วมในข้อตกลงการส่งออกธัญพืช ซึ่งส่งผลให้ยูเครนไม่สามารถลำเลียงขนส่งธัญพืชจากภูมิภาคทะเลดำไปยังประเทศต่างๆ ทั่วโลกได้ 

การตัดสินใจอย่างกะทันหันของรัสเซียส่งผลให้ผู้นำในหลายประเทศประสบความยากลำบากในการฟื้นฟูข้อตกลงการส่งออกธัญพืชซึ่งมีสหประชาชาติ (ยูเอ็น) และตุรกีเป็นคนกลาง โดยหลายฝ่ายต่างก็คาดหวังว่าข้อตกลงดังกล่าวจะช่วยเหลือประชากรในพื้นที่เปราะบางให้รอดพ้นจากความเสี่ยงในการขาดแคลนอาหาร 

ที่ผ่านมาข้อตกลงว่าด้วยความร่วมมือในการส่งออกธัญพืช ซึ่งบรรลุฉันทามติเมื่อเดือนก.ค. ช่วยสกัดการพุ่งขึ้นของราคาข้าวสาลีที่ซื้อขายในตลาดล่วงหน้า หลังจากราคาพุ่งแตะระดับสูงสุดเป็นประวัติการณ์ เนื่องมาจากการที่รัสเซียบุกทำสงครามในยูเครนเมื่อช่วงปลายเดือนก.พ. 

ผู้เชี่ยวชาญแสดงความกังวลว่า การที่รัสเซียยกเลิกข้อตกลงดังกล่าวมีความเสี่ยงที่จะทำให้อัตราเงินเฟ้อพุ่งขึ้นอย่างรุนแรง รวมถึงทำให้วิกฤตอาหารโลกเลวร้ายลงไปอีก โดยคาดว่าผลกระทบจะเห็นได้ชัดขึ้นในช่วงที่การซื้อขายธัญพืชในตลาดเอเชียเริ่มต้นขึ้น 

เดวิด ลาบอร์ด จากสถาบันวิจัยด้านนโยบายทางอาหารระหว่างประเทศในกรุงวอชิงตัน มีความเห็นว่า “กลุ่มผู้ผลิตจำเป็นต้องเริ่มปรับตัว เราคาดว่าราคาธัญพืชอาจจะพุ่งขึ้นประมาณ 5%-10% เนื่องจากข่าวนี้” 

เมื่อเดือนส.ค.ปีที่แล้ว รัฐบาลยูเครนระบุว่าจะสามารถส่งออกธัญพืชได้ 3 ล้านตันในเดือน ก.ย. และ 4 ล้านตันในเดือน ต.ค.แต่ตัวเลขการส่งออกจริงๆ ในเดือนก.ย. มีปริมาณมากกว่า 4 ล้านตัน เพราะอัตราการขนส่งตามข้อตกลงเพิ่มขึ้น แต่ก็ยังคงต่ำกว่าในช่วงก่อนเกิดสงคราม 

เมื่อครั้งที่มีการลงนามในเส้นทางการขนส่งในเดือนก.ค. ราคาอาหารทั่วโลกปรับตัวลดลง โดยดัชนีราคาอาหารขององค์การอาหารและเกษตรแห่งสหประชาชาติ (เอฟเอโอ) ลดลงเกือบ 9% ในเดือนนั้น และลดลงต่อเนื่องในเดือนส.ค. และก.ย. แต่เป็นผลมาจากการปรับตัวลดลงของราคาอาหารประเภทอื่นๆ ทั่วโลกด้วย เช่น น้ำตาล เนื้อสัตว์ และผลิตภัณฑ์จากนม 

ยูเอ็นระบุในเดือน ก.ย. ว่า มีอาหารไม่ถึง 30% ถูกส่งไปยังประเทศที่มีรายได้ต่ำ ขณะที่ 44% ถูกส่งไปยังประเทศที่มีรายได้สูง 

หลังจากรัสเซียประกาศระงับการเข้าร่วมข้อตกลงส่งออกธัญพืชยูเครน ราคาข้าวสาลีสัญญาซื้อขายล่วงหน้าของชิคาโก (CBOT) ก็ปรับตัวขึ้น 5.8% ขณะที่ราคาสัญญาณข้าวโพดพุ่ง 2.3% และราคาสัญญาถั่วเหลืองบวก 1.1% 

ยูเครนส่งออกข้าวโพด ข้าวสาลี ผลิตภัณฑ์ดอกทานตะวัน บาเลย์ เรพซีด และถั่วเหลืองปริมาณกว่า 9.5 ล้านตันนับตั้งแต่เดือนก.ค. ซึ่งภายใต้ข้อตกลงส่งออกธัญพืชยูเครน ศูนย์ประสานงานร่วม (เจซีซี) ที่ประกอบด้วยเจ้าหน้าที่ยูเอ็น ตุรกี รัสเซีย และยูเครน เห็นพ้องที่จะให้เรือส่งออกสินค้าเกษตรยูเครน พร้อมดูแลเรื่องการตรวจสอบเรือ

เรื่องเด่นประจำสัปดาห์