จากรายงานข่าวที่ทางการจีนสั่งสายการบินในประเทศให้ระงับแผนการรับมอบเครื่องบิน รวมทั้งหยุดซื้ออุปกรณ์และชิ้นส่วนเครื่องบินจากโบอิ้ง (Boeing) บริษัทยักษ์ใหญ่ด้านการบินของอเมริกา เพื่อตอบโต้การขึ้นภาษีของสหรัฐฯ ท่ามกลางสงครามการค้าระหว่างจีนและสหรัฐฯ ที่ยังคงทวีความรุนแรงมากขึ้น
สำหรับผลกระทบต่อ Boeing ครั้งนี้ในระยะสั้นจะสร้างความเสียหายเพียงเล็กน้อย เนื่องจากบริษัทไม่สามารถดำเนินการตามคำสั่งซื้อที่มีอยู่ได้ทัน ขณะที่บริษัทกำลังดำเนินการปรับปรุงมาตรฐานการผลิตและเร่งการผลิตเครื่องบินรุ่น ‘737 Max’ ซึ่งเป็นเครื่องบินที่ขายดีที่สุด
ส่วนผลกระทบในระยะยาวอาจมีมาก เนื่องจากจีนมีความต้องการเครื่องบินจำนวนมาก ซึ่งคาดว่าจะคิดเป็น 1 ใน 5 ของความต้องการเครื่องบินโดยสารทั่วโลกในอีก 20 ปีข้างหน้า และคิดเป็น 1 ใน 4 ของผลผลิตเครื่องบินของ Boeing ในปี 2018
ในขณะที่จีนเองก็มีเครื่องบินโดยสาร ‘Comac C919’ ของบริษัทรัฐ ‘Commercial Aircraft Corporation of China’ (COMAC) ที่เพิ่งให้บริการเชิงพาณิชย์เมื่อปี 2023 ซึ่งเครื่องบินถูกออกแบบให้ลำตัวเครื่องแคบเพื่อเป็นคู่แข่งกับ ‘Airbus A320’ และ ‘Boeing 737 Max’
SPACEBAR จะพาไปทำความรู้จักกับ ‘Comac C919’ ว่าจะสามารถสู้ ‘Boeing 737 Max’ ของสหรัฐฯ ได้หรือไม่
‘Comac C919’ เครื่องบินโดยสารลำแรกของจีน
‘C919’ เป็นเครื่องบินโดยสารสายหลักลำแรกของจีนที่ผลิตในประเทศโดยบริษัท ‘COMAC’ ของรัฐบาลจีนที่มีฐานการผลิตอยู่ในเมืองเซี่ยงไฮ้ ได้รับการยกย่องมายาวนานว่าเป็นเครื่องบินที่จะเข้ามาเปลี่ยนแปลงเกมการบินพาณิชย์ระดับโลก และเข้ามาเป็นคู่แข่งของ Boeing 737 รวมถึง Airbus A320 ซึ่งเป็นเครื่องบิน 2 รุ่นที่ขายดีที่สุดในโลก
โปรเจกต์นี้เปิดตัวในปี 2008 และเริ่มผลิตเครื่องบินในปี 2011 จนกระทั่งทำการบินครั้งแรกในปี 2017 แต่หลังจากใช้เวลาหลายปีในการพัฒนาและประสบกับความล่าช้าเป็นเวลานาน C919 ก็ถูกนำมาให้บริการเชิงพาณิชย์ในเที่ยวบิน ‘MU9191’ ของสายการบินไชนาอีสเทิร์นแอร์ไลน์ (China Eastern Airlines) เมื่อปี 2023
แม้ว่าจีนจะบอกว่าเครื่องบินรุ่นนี้ ‘ผลิตในประเทศ’ และมียอดสั่งซื้อ C919 กว่า 1,000 ลำ แต่หนังสือพิมพ์ Global Times ของจีนเคยระบุก่อนหน้านี้ว่าส่วนประกอบของเครื่องบินอย่างน้อย 40% มาจากต่างประเทศ
ดูเหมือนว่า C919 จะถูกตั้งคำถามถึงความเป็น ‘จีน’ ของเครื่องบินรุ่นนี้ โดยเฉพาะเรื่องชิ้นส่วนสำคัญๆ เช่น เครื่องยนต์และระบบควบคุมการบินที่นำเข้าจากสหรัฐฯ และยุโรป และความสามารถในการทำกำไรเชิงพาณิชย์เนื่องจากการผูกขาดตลาดระหว่าง Airbus และ Boeing
แต่สิ่งที่น่าสนใจก็คือ ซัพพลายเออร์ต่างประเทศส่วนใหญ่ของ C919 มาจากสหรัฐฯ ที่จัดหาส่วนประกอบสำคัญ รวมถึงเครื่องยนต์ ‘CFM Leap’ ซึ่งผลิตโดยบริษัทร่วมทุนระหว่าง ‘GE Aerospace’ และ ‘Safran’ ของฝรั่งเศส ขณะที่บริษัท ‘Honeywell International’ นั้นทำหน้าที่จัดหาระบบห้องนักบิน ล้อ เบรก สำหรับส่วนประกอบอื่นๆ นั้น เป็นความร่วมมือของบริษัท RTX Corp., Crane Co., Parker Hannifin Corp. และบริษัทอื่นๆ
C919 ถูกสร้างขึ้นโดยใช้โลหะผสมอะลูมิเนียมเป็นหลัก ขับเคลื่อนด้วยเครื่องยนต์เทอร์โบแฟน (เครื่องยนต์ไอพ่น) ของบริษัท CFM International ในส่วนของจมูกและลำตัวเครื่องนั้นมองดูเผินๆ อาจคล้ายกับ A320 แต่เมื่อเทียบกับเครื่องบิน B737 ลำตัวและจมูกเครื่องจะดูโค้งมนกว่า สามารถรองรับผู้โดยสารได้ 158-192 ที่นั่ง และบินได้ไกลถึง 5,550 กิโลเมตร (ประมาณ 3,500 ไมล์)
ห้องรับรองผู้โดยสารดูกว้างขวางเมื่อเทียบกับเครื่องบินรุ่นใหม่ของ Airbus และ Boeing สำหรับที่นั่งในชั้นประหยัดเป็นแบบ 3x3 ส่วนพื้นที่วางขาของเที่ยวบินชั้นประหยัดนั้นค่อนข้างกว้าง “พื้นที่วางขาชั้นประหยัดมีพื้นที่มากกว่าชั้นเฟิร์สคลาสในประเทศเสียอีก ผมสูง 180 ซม. (หรือ 5 ฟุต 11 นิ้ว) เลยยืดขาได้สุดโดยแทบไม่ต้องแตะเบาะนั่งด้านหน้าเลย” ผู้โดยสารรายหนึ่งบอก
นอกจากนี้ ระหว่างที่นั่งก็ยังมีปลั๊กไฟที่มีทั้งปลั๊ก USB-A และ USB-C และหากผู้โดยสารนั่งไม่สบาย ก็สามารถขอหมอนจากพนักงานได้ แต่ข้อเสียที่พบก็คือ เสียงเครื่องยนต์ และพื้นที่ช่องเก็บสัมภาระเหนือศีรษะที่เล็กเกินไป
เกมการเมืองของเครื่องบินพาณิชย์ : C919 จะแทนที่ Boeing และ Airbus ได้ไหม...
COMAC ต้องการให้ C919 เข้ามาแข่งขันในสนามนี้ แถมยังสามารถส่งมอบเครื่องบินได้ทันเวลาและราคาที่เหมาะสม ปัจจุบันบริษัทมีคำสั่งซื้อเครื่องบินมากกว่า 1,000 ลำ โดยส่วนใหญ่มาจากบริษัทให้เช่าและผู้ประกอบการในจีน
แม้ว่าจะฟังดูมีแนวโน้มดี แต่ C919 ยังต้องพัฒนาอีกมากก่อนที่สายการบินที่ไม่ใช่ของจีนจะพิจารณาให้เป็นทางเลือกที่น่าเชื่อถือ นอกจากอุปสรรคด้านกฎระเบียบแล้ว ยังต้องปรับปรุงพิสัยการบินอีกด้วย
ในรูปแบบปัจจุบัน เครื่องบินเจ็ท C919 สามารถบินได้สูงสุดประมาณ 3,500 กิโลเมตร (2,200 ไมล์ทะเล) สำหรับรุ่นพื้นฐาน เมื่อเปรียบเทียบกันแล้ว ทั้ง A320neo และ 737 Max 8 สามารถบินได้สูงสุด 5,600 กิโลเมตร (3,500 ไมล์ทะเล)
ระยะทางเป็นสิ่งสำคัญในธุรกิจสายการบิน เนื่องจากช่วยให้เส้นทางการบินมีความยืดหยุ่นมากขึ้น นอกจากนี้ การผลิตยังต้องเพิ่มขึ้นด้วย ซึ่งอาจเป็นเรื่องท้าทายเมื่อ COMAC จัดตั้งห่วงโซ่อุปทานและกระบวนการต่างๆ ขึ้น
แม้ว่า COMAC จะสามารถเอาชนะใจผู้บริหารสายการบินและปรับปรุงการผลิตได้ แต่เกมการเมืองก็อาจเป็นอุปสรรคขัดขวางความสำเร็จในระยะใกล้ของบริษัทได้ ตัวอย่างเช่น เครื่องบิน 737 Max ของบริษัท Boeing ต้องหยุดบินในประเทศจีนเป็นเวลานานหลังจากที่กลับมาให้บริการในส่วนอื่นๆ ของโลกอีกครั้ง
ในตอนนี้ ทั้ง Boeing และ Airbus ต่างก็เฝ้าติดตามโครงการนี้อยู่ แต่ดูเหมือนว่าพวกเขาจะไม่วิตกกังวลมากนัก
การที่ COMAC รุกเข้าสู่เอเชียตะวันออกเฉียงใต้นั้นไม่ได้เป็นเพียงแค่การตัดสินใจทางธุรกิจเท่านั้น แต่ยังสะท้อนถึงการแข่งขันทางภูมิรัฐศาสตร์ระหว่างสหรัฐฯ และจีน ในวงกว้างอีกด้วย การบินเป็นภาคส่วนเชิงยุทธศาสตร์ที่เชื่อมโยงกับความมั่นคงของชาติ อิทธิพลทางเศรษฐกิจ และความเป็นผู้นำด้านเทคโนโลยี ขณะที่จีนเสริมความแข็งแกร่งให้กับอุตสาหกรรมการบิน สหรัฐฯ ได้กำหนดข้อจำกัดด้านเทคโนโลยีเพื่อชะลอความก้าวหน้า ซึ่งอาจทวีความรุนแรงขึ้นหาก COMAC ได้รับความสนใจจากทั่วโลกมากขึ้น
อย่างไรก็ดี แม้ COMAC จะได้รับการอนุมัติจากสำนักงานบริหารการบินพลเรือนแห่งประเทศจีน (CAAC) แต่ถึงกระนั้นก็ยังต้องการการรับรองจากหน่วยงานสำคัญๆ เช่น สำนักงานบริหารการบินแห่งสหรัฐอเมริกา (FAA) และสำนักงานความปลอดภัยการบินแห่งสหภาพยุโรป (EASA) เนื่องจากการรับรองเหล่านี้มีความสำคัญต่อมาตรฐานความปลอดภัยและความน่าเชื่อถือระดับโลก
นอกจากนี้ สายการบินต่างๆ ยังมีข้อกังวลอย่างมากเกี่ยวกับความปลอดภัยและความน่าเชื่อถือเมื่อนำเครื่องบินประเภทใหม่มาใช้ เพราะทั้ง Airbus และ Boeing ต่างก็มีเครือข่ายการซ่อมบำรุงที่ครอบคลุม และมีประวัติความปลอดภัยที่แข็งแกร่ง ในขณะที่ C919 นั้นเป็นรุ่นใหม่ที่มีข้อมูลการบินจำกัด ซึ่งทำให้การประเมินประสิทธิภาพในระยะยาวมีความซับซ้อน
(Photo by Roslan RAHMAN / AFP)
