‘หลวงพระบาง’ กำลังเปลี่ยนไป…
เมื่อความสงบของ ‘เมืองหลวงพระบาง’ ไม่เหมือนเดิมอีกต่อไป พระภิกษุที่เดินบิณฑบาตตามถนนยามเช้าและผู้คนที่รอใส่บาตร ทว่าเวลานี้ทุกอย่างกลับเปลี่ยนไปและเต็มไปด้วยเสียงรัวชัตเตอร์จากกล้องของนักท่องเที่ยวที่หลั่งไหลเข้ามาทำลายความสงบสุขของเมืองลาวโบราณแห่งนี้
แหล่งมรดกโลกของยูเนสโกแห่งนี้ต้อนรับนักท่องเที่ยวเกือบ 800,000 คนในช่วง 9 เดือนแรกของปีที่แล้ว โดยสื่อของรัฐรายงานว่า หลวงพระบางคาดหวังว่าจะดึงดูดนักท่องเที่ยวให้ได้เกือบ 3 ล้านคนภายในสิ้นปี 2024
แม้ช่วงเวลาที่ผ่านมานักท่องเที่ยวจะเข้ามาสร้างเม็ดเงินในยามที่เศรษฐกิจของลาวกำลังอยู่ในภาวะถดถอย แต่แทนที่จะสร้างความสุขให้กับคนท้องถิ่นที่นักท่องเที่ยวมาเยือน มันกลับกลายเป็นว่าพวกเขาเข้าไปทำให้คนในพื้นที่ประสบปัญหาเสียอย่างงั้น เนื่องจากกลุ่มทัวร์ต่างชาติเข้ามาครอบงำและเปลี่ยนแปลงกิจกรรมทางวัฒนธรรม รวมถึงทำลายความเงียบสงบของเมืองนี้
และแน่นอนว่าไฮไลท์ที่ดึงดูดนักท่องเที่ยวจากทั่วทุกมุมโลกให้มาที่นี่คือ ‘การตักบาตรข้าวเหนียวยามเช้า’ ซึ่งเป็นวัฒนธรรมระหว่างชาวพุทธและพระภิกษุสงฆ์ที่มีมาอย่างยาวนานหลายทศวรรษ จากแต่ก่อนที่มีแต่คนท้องถิ่น จนตอนนี้เต็มไปด้วยผู้มาเยือนจากหลายประเทศที่รอร่วมตักบาตรและถ่ายรูปทำคอนเทนต์เป็นจำนวนมาก
ในตอนนี้ บรรยากาศตักบาตรยามเช้าเต็มไปด้วยผู้มาเยือนมากมายหลายภาษา มีทั้งเสียงพูดคุยของภาษาจีน เกาหลี ญี่ปุ่น และภาษายุโรปอีกหลายภาษา ผู้มาเยือนชาวจีนรายหนึ่งเล่าว่า ‘เธอมาถึงที่นี่แต่เช้าและรู้สึกประหลาดใจที่กิจกรรมตักบาตรดูวุ่นวายขนาดนี้’ “ตอนที่เราตื่นไม่มีใครอยู่บนถนน แต่ทันใดนั้นถนนก็เต็มไปด้วยผู้คน” เธอกล่าว
หญิงสาวชาวลาวคนหนึ่งเล่าว่า ‘เธอต้องคอยไล่นักท่องเที่ยวที่กำลังกดกล้องโทรศัพท์ไปที่หน้าของสามเณรชาวพุทธ “ฉันต้องบอกนักท่องเที่ยวตลอดเวลาว่า ‘อย่าเข้าใกล้พระสงฆ์จนเกินไป’ ฉันชอบที่นักท่องเที่ยวมากันเยอะๆ แต่ฉันไม่ชอบเวลาที่นักท่องเที่ยวถ่ายรูปและตะโกนโหวกเหวกเสียงดัง” เธอบอกกับ AFP
สถานการณ์ตอนนี้เหมือนตกอยู่ใน ‘ภาวะกลืนไม่เข้าคลายไม่ออก’ ไม่มีนักท่องเที่ยวก็อยู่ไม่ได้ แต่พอมีก็ ‘ทำลายความสงบสุขของเมือง’
“ตอนนี้กิจกรรมนี้มันคล้ายกับการถ่ายภาพ” คนในท้องถิ่นบอก
“พวกเขากำลังถ่ายรูปมากกว่าที่จะซื้อของซะอีก…ยิ่งนักท่องเที่ยวมามากขึ้น วิถีชีวิตของเราก็ยิ่งเปลี่ยนไป ตอนนี้มันวุ่นวายมากขึ้น” พ่อค้าวัย 30 ปีคนหนึ่งบ่น
“หากไม่มีนักท่องเที่ยวเพียงพอ เราก็จะสูญเสีย” ชาวบ้านอีกคนบอก
เมื่อนายทุนใหญ่อย่าง ‘จีน’ เข้ามา…
หลวงพระบางกำลังเปลี่ยนแปลงไป เมื่อมีการลงทุนจากต่างประเทศเข้ามาควบคู่ไปกับการท่องเที่ยวที่พุ่งสูงขึ้น ซึ่งได้รับแรงหนุนจากการเปิดรถไฟความเร็วสูงสายใหม่ที่ได้รับทุนสนับสนุนจากจีน การมาถึงของรถไฟจากชายแดนจีนทำให้เกิดความคึกคักที่สถานีรถไฟแห่งใหม่ขนาดใหญ่ของเมือง
นักท่องเที่ยวชาวจีนคนหนึ่งที่มาพร้อมกลุ่มทัวร์บอกกับสำนักข่าว AFP ว่า ‘เธออยากมาเที่ยวที่นี่โดยตลอด’
“ประเทศนี้เป็นดาวรุ่งพุ่งแรง และอาจจะพัฒนาได้ดีในอนาคต โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อโครงการ ‘เส้นทางสายใหม่แห่งศตวรรษที่ 21’ ของ สีจิ้นผิง ช่วยยกระดับเศรษฐกิจของพวกเขา” ชายคนหนึ่งวัย 70 ปีกล่าวถึงโครงการลงทุนโครงสร้างพื้นฐานในต่างประเทศจำนวนมหาศาลของประธานาธิบดีจีน
แม้ว่าผู้นำของลาวให้คำมั่นว่ารถไฟจะเป็นประโยชน์ต่อประเทศ แต่คนในพื้นที่บอกกับ AFP ว่า ‘พวกเขาไม่เห็นรายได้ที่สัญญาไว้จากโครงการรถไฟแม้แต่น้อย’ ทว่ารายได้ที่ว่านั้นกลับไปอยู่ที่กลุ่มทัวร์จีน พักก็พักแต่ในโรงแรมที่ชาวจีนเป็นเจ้าของและรับประทานอาหารแต่ในร้านที่ดำเนินกิจการโดยชาวจีน ทั้งยังเดินทางโดยรถยนต์ส่วนตัวด้วย
คนขับรถแท็กซี่ วาทอง วัย 37 ปีบอกว่า “นักท่องเที่ยวประเภทที่มานั้นเปลี่ยนไปจากตอนที่เขายังเป็นเด็ก ชาวยุโรปถูกนักท่องเที่ยวชาวเอเชียแซงหน้าไปแล้ว”
นอกจากนี้ กลุ่มทัวร์ยังได้ผลักดันการเปลี่ยนแปลงอีกอย่างหนึ่งนั่นก็คือ ‘การล่องเรือชมพระอาทิตย์ตกดินในแม่น้ำโขง’ ที่เคยเงียบสงบให้กลายเป็นปาร์ตี้ครึกครื้นร้องคาราโอเกะในตอนกลางคืน
ชายคนหนึ่งซึ่งเป็นเจ้าของเรือ 3 ลำบอกว่า “ตามทฤษฎีแล้ว พวกเขาอนุญาตให้เล่นดนตรีได้เพียงหนึ่งชั่วโมง แต่ลูกค้ามักต้องการมากกว่านี้ มันเปลี่ยนสไตล์ มันทำลายความสงบสุข”
ในมุมมองของคุณล่ะ? คุณคิดว่าไง? การมีนักท่องเที่ยวมาเยือนบ้านเมืองเราดีแค่ไหนกัน? คุณชอบไหมที่ไปไหนมาไหนก็เห็นกรุ๊ปทัวร์ต่างชาติ? หรือคุณก็มองว่าบางครั้งพวกเขาก็เข้ามาทำลายวัฒนธรรมความเป็นอยู่เดิม?
