เปิดวิธีรับมือแผ่นดินไหว ‘ญี่ปุ่น’ ต้นแบบเมืองแห่งภัยพิบัติ

จากกรณีที่กองเฝ้าระวัง #แผ่นดินไหว กรมอุตุนิยมวิทยา รายงานว่า เวลา 08.40 น. วันที่ 19 มิ.ย. เกิดเหตุแผ่นดินไหว ขนาด 6.0 ลึก 10 กิโลเมตร บริเวณนอกชายฝั่งทางตอนใต้ของประเทศเมียนมาห่างจากทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ของ อ.พบพระ จ.ตาก ประมาณ 289 กิโลเมตร  

แน่นอนว่าแรงสั่นสะเทือนนี้ รับรู้ได้ไกลถึง ‘กรุงเทพ’ สิ่งนี้ทำให้เราตระหนักได้ว่า หากเหตุการณ์แรงสั่นสะเทือนมันรุนแรงกว่านี้ขึ้นมา เราจะรับมืออย่างไร? ประเทศต้นแบบที่เรามองว่าเป็นสุดยอดแห่งการรับมือภัยพิบัติเลย คือ ‘ญี่ปุ่น’ ที่มีความพร้อมสูงสุด และทำให้เรื่องที่อาจจะเลวร้ายบรรเทาลงได้ 

ในฐานะที่เป็นประเทศที่คิดเป็น 1 ใน 5 ของแผ่นดินไหวที่รุนแรงที่สุดในโลก ญี่ปุ่นจึงเตรียมพร้อมอย่างต่อเนื่องสำหรับการมาถึงของแผ่นดินไหวครั้งใหญ่ 

‘รถไฟ’ เตือนแผ่นดินไหว 

เครื่องวัดแผ่นดินไหวติดตั้งอยู่บนรางรถไฟทุกขบวนเพื่อติดตามแผ่นดินไหว เมื่อมีการส่งสัญญาณ ระบบจะเข้าสู่ช่วงพักโดยอัตโนมัติ โดยรถไฟจะหยุดก่อนที่แผ่นดินไหวจะกระทบ 

มีการเพิ่มมาตรการความปลอดภัย เช่น ราวกันตกเพื่อป้องกันการตกรางทั้งหมด และรางส่วนใหญ่ถูกสร้างขึ้นเพื่อรักษาสมดุลรถไฟ แม้แต่รถไฟหัวกระสุนที่แล่นด้วยความเร็วสูงสุดก็สามารถหยุดลงได้และทำให้ผู้โดยสารปลอดภัย 

ผู้ใหญ่ - เด็กทุกคนรู้ว่าต้องทำอย่างไรเมื่อเกิดแผ่นดินไหว 

เด็กๆ จะได้รับการฝึกอบรมจากโรงเรียนให้รับมือกับแผ่นดินไหวตั้งแต่ชั้นอนุบาล พวกเขาทำการฝึกซ้อม เรียนรู้ที่จะไม่ตื่นตระหนก และได้รับประสบการณ์ในเครื่องจำลอง หลังจากเกิดแผ่นดินไหว ผู้ใหญ่จำเป็นต้องไปรับเด็กจากโรงเรียน เผื่อว่าจะเกิดความเสียหายขึ้นกับบ้านหรือครอบครัวของพวกเขา 

เมื่อเกิดเหตุแผ่นดินไหว เด็กๆ จะเริ่มสวมผ้าคลุมศรีษะ และมุดเข้าไปอยู่ใต้โต๊ะที่ใกล้ตัวที่สุด ผู้คนที่อยู่ที่บ้านเมื่อเกิดภัยพิบัติจะรู้โดยสัญชาตญาณว่าจะต้องเปิดประตูหน้า และจะต้องออกอย่างรวดเร็วเพื่อไปยังพื้นที่โล่ง ขณะที่ประชากรบางกลุ่มที่ติดอยู่บนชั้นบนของอาคารสำนักงาน หรืออพาร์ตเมนต์ จะรับรู้ได้ทันทีเมื่อเกิดเหตุแผ่นดินไหว  

นอกจากนี้ ทุกคนยังมีทัศนคติที่สงบ ‘ไม่ตื่นตระหนก’ ระหว่างเกิดแผ่นดินไหว แม้จะหวาดกลัว ผู้คนก็จะปฏิบัติตามระเบียบปฏิบัติ เพื่อให้มั่นใจว่าสภาพแวดล้อมปลอดภัยที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้

‘อาคารสมัยใหม่’  

เป็นสิ่งมหัศจรรย์ทางวิศวกรรมของญี่ปุ่นที่ตึกระฟ้ายังคงยืนอยู่ได้ในระหว่างเกิดแผ่นดินไหว หลายแห่งมีการติดตั้งระบบถ่วงน้ำหนักซึ่งจะแกว่งไปพร้อมกับการเคลื่อนไหวของอาคารเพื่อทำให้อาคารมีเสถียรภาพ 

บ้านหลังเล็กๆ สร้างขึ้นบนฐานที่ยืดหยุ่นซึ่งสามารถดูดซับการเคลื่อนไหวใน 6 ทิศทางและลดผลกระทบจากแผ่นดินไหว ลิฟต์จะปิดโดยอัตโนมัติและต้องได้รับการตรวจสอบก่อนที่จะเปิดใช้งานอีกครั้ง ท่อแก๊ส ไฟฟ้า และน้ำประปาจะปิดโดยอัตโนมัติเมื่อถูกกระตุ้น เพื่อป้องกันไฟไหม้ น้ำท่วม และการระเบิด 

คาโน โคยานางิ นักธรณีฟิสิกส์จากศูนย์เตือนภัยสึนามิแปซิฟิกในฮาวายกล่าวว่า ถึงกระนั้น หากแผ่นดินไหวไม่ได้เกิดขึ้นไกลจากชายฝั่งของญี่ปุ่นมากนัก ความเสียหายต่อประเทศอาจรุนแรงกว่านี้ เขาบอกด้วยว่า จะโชคดีมากที่มัน (แผ่นดินไหว) อยู่ห่างจากชายฝั่งออกไปพอสมควร หากสิ่งนั้นเกิดขึ้นใต้เมือง มันจะเป็นปัญหาใหญ่ อะไรก็ตามที่มีขนาดเกิน 8 ริกเตอร์ภายใต้เมืองใหญ่จะเป็นปัญหาใหญ่   

ระดับการเตรียมพร้อมของแต่ละบุคคลมีความแตกต่างกัน แต่หลายครัวเรือนมีชุดอุปกรณ์ช่วยชีวิตขั้นพื้นฐานจากแผ่นดินไหวซึ่งประกอบด้วยน้ำดื่มบรรจุขวด อาหารแห้ง ชุดปฐมพยาบาล และไฟฉายพร้อมวิทยุที่ออกอากาศข้อมูลอัปเดตเป็นประจำ 

ช่องโทรทัศน์จะเปลี่ยนจากรายการปกติเป็นการถ่ายทอดสดสถานการณ์แผ่นดินไหวครั้งใหญ่ทันที ชื่อของพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบจะแสดงบนหน้าจอพร้อมกับรายละเอียดความรุนแรงของแผ่นดินไหวในแต่ละพื้นที่ แผนที่ประเทศญี่ปุ่นซึ่งแสดงพื้นที่ชายฝั่งที่มีการเตือนภัยสึนามิจะอยู่ที่มุมของหน้าจอตลอดเวลา 

ไฟ 

ญี่ปุ่นเป็นหนึ่งในสถานที่ที่ปลอดภัยที่สุดในโลก (ด้านอาชญากรรม) แต่พวกเขาไม่เคยลืมว่าภัยพิบัติทางธรรมชาตินั้นร้ายแรงเพียงใด เมื่อเราปั่นจักรยานไปทำงานหรือที่ใดๆ ก็แล้วแต่ จะเห็นได้ว่าเจ้าหน้าที่หน่วยดับเพลิงจะฝึกซ้อมอย่างไม่ลดละ 

การฝึกซ้อมทั้งหมดนั้นมีประโยชน์เมื่อเกิดแผ่นดินไหว ที่อาจทำให้เกิดไฟไหม้แก๊ส รถดับเพลิงและพนักงานรีบออกไปจัดการกับปัญหาอย่างใจเย็นและได้รับการฝึกฝนมาอย่างดี 

หากเกิดภัยพิบัติในวงกว้าง… 

ครอบครัวชาวญี่ปุ่นจะเก็บเป้ที่เต็มไปด้วยอุปกรณ์ฉุกเฉินสำหรับสมาชิกทุกคนในครอบครัว ภายในกระเป๋าจะประกอบไปด้วย อาหาร ยารักษาโรค ธนาคารพลังงานแสงอาทิตย์ และสิ่งอื่นๆ  

ในบริเวณที่พักพิงของผู้ประสบภัยมีกำแพงทั้ง 4 ด้านเพื่อปกป้องผู้พลัดถิ่นจากสภาพอากาศและเป็นฐาน มีป้ายบอกทางอย่างดี (บางครั้งเป็นภาษาอังกฤษ) ดังนั้นจึงหาได้ง่ายหากคุณอยู่ในพื้นที่ที่ไม่คุ้นเคย 

แต่จงจดจำไว้เสมอ:  

1. คนญี่ปุ่นใจดีและห่วงใยอย่างเหลือเชื่อ และมีคนคอยช่วยเหลือเสมอหากต้องการความช่วยเหลือ 
2. พกแบตเตอรีสำรองที่ชาร์จแล้ว และโทรศัพท์มือถือไว้เสมอ เพราะการสื่อสารมีความสำคัญ 

ที่สำคัญที่สุดคือเชื่อใจคนรอบข้าง วางใจในระบบ หลายประเทศในวงแหวนแห่งไฟพยายามปกป้องพลเมืองของตนจากแผ่นดินไหว แน่นอนว่า ‘ญี่ปุ่น’ ทำได้ดีเป็นพิเศษ