อาหารแปรรูปที่เรากินอยู่ทุกวันนี้แม้เพียงเล็กน้อย แต่อาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพมากมาย ไม่ใช่แค่เพิ่มความเสี่ยงการเป็นโรคหัวใจและหลอดเลือดเท่านั้น แต่งานวิจัยล่าสุดพบว่ามีความสัมพันธ์กับการเพิ่มความเสี่ยง ‘ภาวะรู้คิดบกพร่อง’ และ ‘โรคหลอดเลือดสมอง’ อีกด้วย แม้ว่าจะพยายามกินอาหารที่เน้นผักผลไม้ ธัญพืชและเลี่ยงเนื้อสัตว์เป็นหลักก็ตาม
งานวิจัยใหม่ที่เผยแพร่ในวารสาร Neurology พบว่าการกินอาหารแปรรูปสูง 10% อาจเพิ่มความเสี่ยง ‘ภาวะรู้คิดบกพร่อง’ 16% ซึ่งก็คือภาวะที่มีปัญหากับการจำสิ่งต่างๆ การเรียนรู้สิ่งใหม่ การจดจ่อ หรือการตัดสินใจ ซึ่งส่งผลกระทบต่อชีวิตประจำวัน ถ้าเป็นรุนแรงนำไปสู่โรคสมองเสื่อมได้ และในทางกลับกันถ้ากินอาหารที่ไม่แปรรูป หรือแปรรูปต่ำ ลดความเสี่ยงภาวะรู้คิดบกพร่องลง 12%
“คุณสามารถเอามาใช้คิดคำนวณได้ตลอด และจะบอกได้ว่า ถ้าใครสักคนกินอาหารแปรรูปสูงเพิ่มไปเป็น 100% พวกเขาเหล่านั้นก็จะเพิ่มโอกาสภาวะรู้คิดบกพร่องไป 160%
แต่งานวิจัยนี้เพียงแค่แสดงถึงความสัมพันธ์กันเท่านั้น ไม่ใช่การบอกสาเหตุและผลกระทบโดยตรง” กล่าวโดย แอนดริว ฟรีแมน แพทย์โรคหัวใจ แห่งโรงพยาบาล National Jewish Health ในเมืองเดนเวอร์ สหรัฐฯ ซึ่งไม่ได้เกี่ยวข้องในงานวิจัยนี้
เพิ่มความเสี่ยงโรคหลอดเลือดสมอง
การศึกษานี้วิเคราะห์ข้อมูลของคนอเมริกัน 30,000 คน โดย 50% เป็นคนขาว และอีก 50% เป็นคนผิวสี ซึ่งถูกติดตามผลเป็นเวลา 20 ปี โดยมีการคำนวณประเภทอาหารที่ผู้เข้าร่วมกินเป็นประจำรวมเข้าไปด้วย ได้แก่
- อาหารสไตล์เมดิเตอเรเนียน ซึ่งเน้นผัก ผลไม้ ธัญพืชเต็มเมล็ด ถั่วฝัก ถั่วเมล็ด มีถั่วเปลือกแข็งเล็กน้อย และเน้นน้ำมันมะกอกบริสุทธิ์ ใช้น้ำตาลและอาหารแปรรูปเฉพาะโอกาสพิเศษเท่านั้น ส่วนเนื้อสัตว์จะใส่น้อยมาก มักใช้เพื่อเพิ่มรสชาติ
- DASH เน้นผัก ผลไม้และธัญพืชเหมือนกัน แต่มีผลิตภัณฑ์นมไขมันต่ำ ควบคุมอาหารที่เติมน้ำตาลและไขมันสูง และที่สำคัญคือควบคุมโซเดียมไม่เกิน 2,300 มิลลิกรัมต่อวัน หรือประมาณหนึ่งช้อนชา
- MIND เหมือนอาหารสไตล์เมดิเตอเรเนียน แต่เน้นอาหารที่ดีต่อสุขภาพสมองมากขึ้น ควรกินผักใบเขียวสีเข้มทุกวัน กินผลไม้ตระกูลเบอร์รี่ อย่างน้อยห้าวันต่อสัปดาห์
นอกจากนี้ยังพบว่าการกินอาหารแปรรูปสูงเพิ่มความเสี่ยงเป็นโรคหลอดเลือดสมอง 8% เมื่อเทียบกับคนที่กินอาหารแปรรูปต่ำ และเขาพบว่าคนผิวสีเพิ่มความเสี่ยงถึง 15% อย่างไรก็ตามถ้ากินอาหารไม่แปรรูปหรือแปรรูปต่ำมากขึ้น ความเสี่ยงโรคหลอดเลือดสมองก็จะลดลง 9%
อาหารแปรรูปสูงภัยร้ายต่อร่างกาย
- อาหารไม่แปรรูป ประกอบด้วย ผลไม้ และผักสด ไข่ และนม
- อาหารแปรรูปต่ำ ประกอบด้วย อาหารที่เติมส่วนผสมจากครัว เช่น เกลือ สมุนไพร และน้ำมัน และอาหาร เช่น ผลิตภัณฑ์กระป๋อง และผักแช่แข็ง ที่มีส่วนผสมจากครัวกับอาหารไม่แปรรูป
- อาหารแปรรูปสูง ประกอบด้วย ซุปในบรรจุภัณฑ์ ซอส พิซซ่าแช่แข็ง อาหารพร้อมกิน อาหารที่น่ากิน เช่น ฮอทด็อก ไส้กรอก เฟรนช์ฟราย น้ำอัดลม คุกกี้จากร้าน เค้ก ลูกอม โดนัท ไอศกรีม และอีกมากมาย
อาหารเหล่านี้มักมีแคลอรี่สูง เติมน้ำตาลและเกลือ มีกากใยอาหารต่ำ ซึ่งทั้งหมดล้วนสามารถทำให้เป็นปัญหาต่อสุขภาพในระบบคาร์ดิโอเมตาบอลิก ทั้งน้ำหนักขึ้น โรคอ้วน โรคเบาหวานชนิดที่สอง และความดันโลหิตสูง กล่าวโดยผู้เชี่ยวชาญ
อะไรที่ทำให้อาหารแปรรูปสูงอาจเป็นตัวบ่อยทำลายอาหารเพื่อสุขภาพ อาจเป็นเพราะส่วนประกอบของสารอาหารที่แย่และมีแนวโน้มที่ทำให้น้ำตาลในเลือดพุ่งสูง ซึ่งอาจนำไปสู่การเป็นโรคเบาหวานชนิดที่สอง โรคอ้วน ความดันโลหิตสูง และคอเลสเตอรอลสูง กล่าวในบทความเกี่ยวกับงานวิจัยนี้โดย เพ่ยเพ่ย เกา นักศึกษาด้านโภชนาการแห่งวิทยาลัยสาธารณสุขชาน มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด และ เชนดง เมย แห่งโรงพยาบาลบริกแฮมและสตรี ในบอสตัน ซึ่งไม่เกี่ยวข้องกับงานวิจัย
โรคเบาหวานชนิดที่สอง โรคอ้วน ความดันโลหิตสูง และคอเลสเตอรอลสูง ล้วนเป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญของโรคเกี่ยวกับหลอดเลือดทั้งในหัวใจและสมอง
“ผลกระทบกับหลอดเลือดที่นำไปสู่โรคหลอดเลือดสมองและภาวะรู้คิดบกพร่อง ยังอาจมาจาก สารแต่งเติมในอาหาร ประกอบด้วย สารป้องกันการแยกตัวของน้ำและน้ำมัน สี สารให้ความหวาน และไนเตรต หรือกรดดินประสิว ซึ่งมีความสัมพันธ์กับการขัดขวางระบบนิเวศของไมโครไบโอมหรือจุลชีพในลำไส้และก่อให้เกิดการอักเสบ”
เพ่ยเพ่ย เกา และเชนดง เมย กล่าว
ก่อนหน้านี้เคยมีงานวิจัยเผยว่าการกินอาหารแปรรูปวันละ 20% ยิ่งเพิ่มอัตราความเร็วในการลดความสามารถของสมองด้านบริหารจัดการลง 25% และภาวะรู้คิดบกพร่องโดยรวม 28% เมื่อเทียบกับคนที่กินอาหารแปรรูปน้อยที่สุด
และการศึกษาครั้งใหญ่ที่เป็นการทบทวน วิเคราะห์งานวิจัย 45 ฉบับ ของคนเกือบ 10 ล้านคน พบว่าการกินอาหารแปรรูปสูง 10% เพิ่มความเสี่ยงการเป็นหรือเสียชีวิตจากโรคต่างๆ มากมาย
มีหลักฐานที่ชัดเจนว่าการกินอาหารแปรรูปสูงที่มากขึ้นมีความสัมพันธ์กับความเสี่ยงที่เพิ่มขึ้นประมาณ 50% ในการเป็นโรคหัวใจและหลอดเลือดและเสียชีวิตจากโรคนี้และภาวะผิดปกติของสุขภาพจิต
นักวิจัยยังพบหลักฐานว่าการกินอาหารแปรรูปสูงมากขึ้นยิ่งเพิ่มความเสี่ยงเป็นโรคอ้วน 55% ความผิดปกติในการนอน 41% การเป็นโรคเบาหวานชนิดที่สอง 40% และความเสี่ยงโรคซึมเศร้า 20%
“เราจำเป็นที่จะต้องวางป้ายเตือนในโซนอาหารแปรรูปสูง หรือบนฉลากบรรจุภัณฑ์เหมือนกับบนซองบุหรี่ เขียนว่า ‘คำเตือน อาหารนี้อาจก่อให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพของคุณ’”
ฟรีแมน กล่าว
