มหากาพย์ปัญหาตัว ‘X’ ที่ อีลอน มัสก์ ต้องเผชิญ
ดูเหมือนว่าจะเป็นปัญหาใหญ่ซะแล้วสำหรับการรีแบรนด์โลโก้ทวิตเตอร์ครั้งใหญ่จาก ‘นกฟ้า’ ไปเป็นตัวอักษร ‘X’ ที่เพิ่งเปลี่ยนเมื่อไม่กี่วันมานี้ เพราะความคลั่งไคล้ตัว X ของตัวตึงอย่าง อีลอน มัสก์ เป็นเหตุ! เพราะโลโก้ตัว X ดันไปซ้ำกับแบรนด์ของประเทศอื่นจนเกิดปัญหาขึ้นถึงขั้นที่อาจถูกฟ้อง 100% กันเลยทีเดียวและต่อไปนี้เป็นประเด็นปัญหาตัว ‘X’ ที่ทำให้มัสก์เสี่ยงเผชิญหน้ากับการถูกฟ้องร้อง
ทวิตเตอร์ในอินโดฯ ถูกบล็อกเพราะไปซ้ำเว็บลามก
ทวิตเตอร์ กังลังประสบปัญหาถูกบล็อคและถูกควบคุม เพราะชื่อโดเมนดันไปซ้ำกับเว็บไซต์ X.com ซึ่งเป็นเว็บลามกอนาจรและพนันออนไลน์ของอินโดฯ ภายหลังจากการรีแบรนด์โลโกทวิตเตอร์ครั้งใหญ่เป็นตัว ‘X’
ด้านกระทรวงการสื่อสารและสารสนเทศของอินโดฯ กล่าวว่า เว็บไซต์ดังกล่าวถูกจำกัดเนื่องจากโดเมนนี้เคยถูกใช้โดยงานเว็บไซต์ที่ไม่ปฏิบัติตามกฎหมายอย่างเข้มงวดของประเทศเพื่อต่อต้านเนื้อหา ‘เชิงลบ’ เช่น ภาพอนาจารและการพนัน
“รัฐบาลได้ติดต่อกับทาง X หรือทวิตเตอร์ เพื่อชี้แจงลักษณะของเว็บไซต์ ก่อนหน้านี้เราได้พูดคุยกับตัวแทนจาก ทวิตเตอร์ และพวกเขาจะส่งจดหมายถึงเราเพื่อบอกว่าทวิตเตอร์จะใช้โดเมน X.com” อุสมาน กานสง ผู้อำนวยการทั่วไปด้านข้อมูลและการสื่อสารสาธารณะของกระทรวงกล่าว
นั่นหมายความว่าชาวอินโดฯ จะไม่สามารถเข้าทวิตเตอร์ได้ในขณะนี้ ซึ่งมีผู้ใช้ประมาณ 24 ล้านคนจากประชากรทั้งหมด 270 ล้านคน
อย่างไรก็ดี อินโดนีเซียซึ่งเป็นประเทศที่มีประชากรส่วนใหญ่เป็นชาวมุสลิมมากที่สุดในโลกได้เคยขู่ไว้ว่าพวกเขาจะบล็อกเว็บไซต์ยอดนิยม เช่น รวมถึงเน็ตฟลิกซ์, กูเกิล, เฟซบุ๊ก, อินสตาแกรม และทวิตเตอร์
ขณะที่เน็ตฟลิกซ์ที่เปิดตัวเมื่อปี 2016 ก็ถูกแบนไปจนถึงกลางปี 2020 เนื่องจากความกลัวว่าจะมี ‘เนื้อหาที่ไม่เหมาะสม’ รวมถึง ‘ภาพอนาจาร’ ส่วนแอปฯ ติ๊กต็อก ก็ถูกทางการบล็อกในช่วงเวลาสั้นๆ เช่นเดียวกันเมื่อปี 2018
“โดยทั่วไปแล้ว กระทรวงจะบล็อกเว็บไซต์ที่ถือว่าเป็นการล่วงละเมิด อาชญากร หรือเป็นอันตรายต่อความสามัคคีในสังคม…สิ่งเหล่านี้อาจรวมถึงเนื้อหาลามกอนาจาร เว็บไซต์ที่ละเมิดกฎหมายทรัพย์สินทางปัญญา หรือเว็บไซต์ที่ยุยงให้เกิดความเกลียดชังหรือเต็มไปด้วยข้อมูลที่เป็นเท็จ”
“เนื่องจากทวิตเตอร์สามารถใช้ได้อย่างอิสระในอินโดนีเซีย ผมสงสัยว่าการลบ X.com ออกจากรายชื่อไซต์ที่ถูกแบนจะเป็นความท้าทายที่ยิ่งใหญ่ ตราบใดที่ทวิตเตอร์สามารถแสดงให้เห็นว่าชื่อโดเมนนั้นโยงถึงทวิตเตอร์อย่างแท้จริง” กาเตรีย ปรียานดิตา นักวิเคราะห์นโยบายไซเบอร์ของสถาบัน Australian Strategic Policy Institute กล่าว
อาริโบโว ซัสมิโต ผู้ร่วมก่อตั้ง MAFINDO ซึ่งเป็นกลุ่มตรวจสอบข้อเท็จจริง กล่าวว่า เขาเชื่อว่า X.com ถูกบล็อกเนื่องจากชื่อมีความหมายเชิงลบ “ผมเดาว่าชื่อนี้คงไม่ห่างไกลจาก XXX มากนัก…การเซ็นเซอร์ออนไลน์ไม่ได้ประสบความสำเร็จตามเป้าหมายเสมอไป เนื่องจากผู้ใช้สามารถหลีกเลี่ยงสิ่งการเซ็นเซอร์เหล่านี้ได้อย่างง่ายดาย”
“สิ่งนี้มาพร้อมกับความท้าทายของมันเอง ตัวอย่างเช่น หากโดเมนหรือ URL ถูกบล็อก เจ้าของเว็บไซต์จะเปลี่ยนที่อยู่ หากพวกเขาถูกบล็อกอีกครั้ง พวกเขาก็จะเปลี่ยนชื่อใหม่อีกครั้ง” ซัสมิโต กล่าวทิ้งท้าย
ด้านกระทรวงการสื่อสารและสารสนเทศของอินโดฯ กล่าวว่า เว็บไซต์ดังกล่าวถูกจำกัดเนื่องจากโดเมนนี้เคยถูกใช้โดยงานเว็บไซต์ที่ไม่ปฏิบัติตามกฎหมายอย่างเข้มงวดของประเทศเพื่อต่อต้านเนื้อหา ‘เชิงลบ’ เช่น ภาพอนาจารและการพนัน
“รัฐบาลได้ติดต่อกับทาง X หรือทวิตเตอร์ เพื่อชี้แจงลักษณะของเว็บไซต์ ก่อนหน้านี้เราได้พูดคุยกับตัวแทนจาก ทวิตเตอร์ และพวกเขาจะส่งจดหมายถึงเราเพื่อบอกว่าทวิตเตอร์จะใช้โดเมน X.com” อุสมาน กานสง ผู้อำนวยการทั่วไปด้านข้อมูลและการสื่อสารสาธารณะของกระทรวงกล่าว
นั่นหมายความว่าชาวอินโดฯ จะไม่สามารถเข้าทวิตเตอร์ได้ในขณะนี้ ซึ่งมีผู้ใช้ประมาณ 24 ล้านคนจากประชากรทั้งหมด 270 ล้านคน
อย่างไรก็ดี อินโดนีเซียซึ่งเป็นประเทศที่มีประชากรส่วนใหญ่เป็นชาวมุสลิมมากที่สุดในโลกได้เคยขู่ไว้ว่าพวกเขาจะบล็อกเว็บไซต์ยอดนิยม เช่น รวมถึงเน็ตฟลิกซ์, กูเกิล, เฟซบุ๊ก, อินสตาแกรม และทวิตเตอร์
ขณะที่เน็ตฟลิกซ์ที่เปิดตัวเมื่อปี 2016 ก็ถูกแบนไปจนถึงกลางปี 2020 เนื่องจากความกลัวว่าจะมี ‘เนื้อหาที่ไม่เหมาะสม’ รวมถึง ‘ภาพอนาจาร’ ส่วนแอปฯ ติ๊กต็อก ก็ถูกทางการบล็อกในช่วงเวลาสั้นๆ เช่นเดียวกันเมื่อปี 2018
“โดยทั่วไปแล้ว กระทรวงจะบล็อกเว็บไซต์ที่ถือว่าเป็นการล่วงละเมิด อาชญากร หรือเป็นอันตรายต่อความสามัคคีในสังคม…สิ่งเหล่านี้อาจรวมถึงเนื้อหาลามกอนาจาร เว็บไซต์ที่ละเมิดกฎหมายทรัพย์สินทางปัญญา หรือเว็บไซต์ที่ยุยงให้เกิดความเกลียดชังหรือเต็มไปด้วยข้อมูลที่เป็นเท็จ”
“เนื่องจากทวิตเตอร์สามารถใช้ได้อย่างอิสระในอินโดนีเซีย ผมสงสัยว่าการลบ X.com ออกจากรายชื่อไซต์ที่ถูกแบนจะเป็นความท้าทายที่ยิ่งใหญ่ ตราบใดที่ทวิตเตอร์สามารถแสดงให้เห็นว่าชื่อโดเมนนั้นโยงถึงทวิตเตอร์อย่างแท้จริง” กาเตรีย ปรียานดิตา นักวิเคราะห์นโยบายไซเบอร์ของสถาบัน Australian Strategic Policy Institute กล่าว
อาริโบโว ซัสมิโต ผู้ร่วมก่อตั้ง MAFINDO ซึ่งเป็นกลุ่มตรวจสอบข้อเท็จจริง กล่าวว่า เขาเชื่อว่า X.com ถูกบล็อกเนื่องจากชื่อมีความหมายเชิงลบ “ผมเดาว่าชื่อนี้คงไม่ห่างไกลจาก XXX มากนัก…การเซ็นเซอร์ออนไลน์ไม่ได้ประสบความสำเร็จตามเป้าหมายเสมอไป เนื่องจากผู้ใช้สามารถหลีกเลี่ยงสิ่งการเซ็นเซอร์เหล่านี้ได้อย่างง่ายดาย”
“สิ่งนี้มาพร้อมกับความท้าทายของมันเอง ตัวอย่างเช่น หากโดเมนหรือ URL ถูกบล็อก เจ้าของเว็บไซต์จะเปลี่ยนที่อยู่ หากพวกเขาถูกบล็อกอีกครั้ง พวกเขาก็จะเปลี่ยนชื่อใหม่อีกครั้ง” ซัสมิโต กล่าวทิ้งท้าย
‘X’ ไปซ้ำกับวงร็อคในตำนานของญี่ปุ่น ‘X Japan’
ไม่เพียงแต่ประเทศอื่นๆ ในโลกเท่านั้นที่งุนงงกับการรีแบรนด์ทวิตเตอร์ครั้งล่าสุด แต่ในญี่ปุ่นนั้นนับเป็นความเคลื่อนไหวที่น่าฉงนใจอย่างยิ่ง
เนื่องจากที่ผ่านๆ มา คนญี่ปุ่นมักจะเรียกชื่อบริษัทแม่ร่วมกับคำว่า ‘Japan’ เช่น Starbucks Japan, McDonald’s Japan และ Twitter Japan ที่ตอนนี้ต้องเปลี่ยนไปเรียกว่า ‘X Japan’ แล้ว และนั่นแหละเป็นประเด็นที่ยิ่งสร้างความประหลาดใจให้พวกเขา เพราะชื่อดันไปซ้ำไปวงดนตรีร็อคในตำนานอย่างวง ‘X Japan’ ของญี่ปุ่น
แฟนๆ หลายคนของวง X Japan จึงเริ่มสงสัยว่าตอนนี้ทวิตเตอร์จะทำการอ้างสิทธิความเป็นเจ้าของชื่อนี้หรือไม่? ทำให้มีการถกเถียงกันบนโลกออนไลน์ขึ้น ขณะที่ โยชิกิ ฮายาชิ หนึ่งในสมาชิกวงก็ออกมาแสดงความคิดเห็นว่า
“ผมคิดว่า X Japan มีเครื่องหมายการค้าอยู่แล้ว” แม้ว่าเขาจะไม่ได้ระบุว่าเครื่องหมายการค้านั้นจดทะเบียนนอกประเทศญี่ปุ่นหรือไม่ แต่ดูเหมือนว่าอย่างน้อยก็เพียงพอที่จะป้องกันไม่ให้ทวิตเตอร์ หรือ X เรียกตัวเองว่า ‘X Japan’ ในญี่ปุ่น
เนื่องจากที่ผ่านๆ มา คนญี่ปุ่นมักจะเรียกชื่อบริษัทแม่ร่วมกับคำว่า ‘Japan’ เช่น Starbucks Japan, McDonald’s Japan และ Twitter Japan ที่ตอนนี้ต้องเปลี่ยนไปเรียกว่า ‘X Japan’ แล้ว และนั่นแหละเป็นประเด็นที่ยิ่งสร้างความประหลาดใจให้พวกเขา เพราะชื่อดันไปซ้ำไปวงดนตรีร็อคในตำนานอย่างวง ‘X Japan’ ของญี่ปุ่น
แฟนๆ หลายคนของวง X Japan จึงเริ่มสงสัยว่าตอนนี้ทวิตเตอร์จะทำการอ้างสิทธิความเป็นเจ้าของชื่อนี้หรือไม่? ทำให้มีการถกเถียงกันบนโลกออนไลน์ขึ้น ขณะที่ โยชิกิ ฮายาชิ หนึ่งในสมาชิกวงก็ออกมาแสดงความคิดเห็นว่า
“ผมคิดว่า X Japan มีเครื่องหมายการค้าอยู่แล้ว” แม้ว่าเขาจะไม่ได้ระบุว่าเครื่องหมายการค้านั้นจดทะเบียนนอกประเทศญี่ปุ่นหรือไม่ แต่ดูเหมือนว่าอย่างน้อยก็เพียงพอที่จะป้องกันไม่ให้ทวิตเตอร์ หรือ X เรียกตัวเองว่า ‘X Japan’ ในญี่ปุ่น
ส่วนแฟนๆ ของ X Japan ต่างก็ออกมาทวีตตอบกลับว่า
“เมื่อฉันได้ยิน X Japan ฉันนึกถึง X Japan ของโยชิกิเท่านั้น!”
“โยชิกิเป็นสิ่งที่ดีที่สุด”
“สิ่งนี้ทำให้คุณสงสัยว่ามัสก์และทนายความของเขาแค่ไม่ใส่ใจที่จะตรวจสอบว่า ‘X Japan’ มีชื่ออยู่แล้วหรือไม่”
“บางทีพวกเขาอาจจะลองเรียกมันว่า 'X with Japan'”
“หรือ ‘เอ็กซ์ นิปปอน’ (X Nippon)”
แต่ยังไม่ชัดเจนว่าลิขสิทธิ์ของวงจะเพียงพอที่จะป้องกันไม่ให้ทวิตเตอร์เรียกตัวเองว่า ‘X’ ในญี่ปุ่นหรือเปล่า และดูเหมือนว่าจะไม่มีตัวเลือกอื่นด้วยนะ
“เมื่อฉันได้ยิน X Japan ฉันนึกถึง X Japan ของโยชิกิเท่านั้น!”
“โยชิกิเป็นสิ่งที่ดีที่สุด”
“สิ่งนี้ทำให้คุณสงสัยว่ามัสก์และทนายความของเขาแค่ไม่ใส่ใจที่จะตรวจสอบว่า ‘X Japan’ มีชื่ออยู่แล้วหรือไม่”
“บางทีพวกเขาอาจจะลองเรียกมันว่า 'X with Japan'”
“หรือ ‘เอ็กซ์ นิปปอน’ (X Nippon)”
แต่ยังไม่ชัดเจนว่าลิขสิทธิ์ของวงจะเพียงพอที่จะป้องกันไม่ให้ทวิตเตอร์เรียกตัวเองว่า ‘X’ ในญี่ปุ่นหรือเปล่า และดูเหมือนว่าจะไม่มีตัวเลือกอื่นด้วยนะ
ซ้ำกับ ‘เมตา’ และ ‘ไมโครซอฟต์’ และอีกหลายบริษัท
การตัดสินใจของมัสก์ ในการรีแบรนด์เป็นตัว X นั้นอาจมีความซับซ้อนทางกฎหมายเมื่อโลโก้ดังกล่าวดันไปซ้ำกับบริษัทต่างๆ รวมถึงเมตาและ ไมโครซอฟต์ ซึ่งถือว่ามีสิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาในจดหมายฉบับเดียวกันแล้ว
อาจถูกฟ้อง 100%!
“มีโอกาส 100% ที่มัสก์จะถูกฟ้องร้องโดยใครบางคน” จอชช์ แกร์เบน ทนายความด้านเครื่องหมายการค้ากล่าว ซึ่งเป็นที่เลื่องลือว่าแกร์เบนนับการจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าในสหรัฐฯ ที่ใช้งานอยู่เกือบ 900 รายการ โดยครอบคลุมตัวอักษร X แล้วในอุตสาหกรรมต่างๆ
ทั้งนี้ ไมโครซอฟต์เองก็เป็นเจ้าของเครื่องหมายการค้า X เช่น Xbox ที่เกี่ยวกับวิดีโอเกมตั้งแต่ปี 2003 เป็นต้น ขณะที่เมตามีแพลตฟอร์มเธรดส์ (Threads) ซึ่งเป็นคู่แข่งรายใหม่ของทวิตเตอร์ และเคยจดเครื่องหมายการค้าของรัฐบาลกลางไปเมื่อปี 2019 โดยครอบคลุมตัวอักษร ‘X’ สีน้ำเงินและสีขาว
“ทว่ามีแนวโน้มว่า เมตาและ ไมโครซอฟต์ จะไม่ฟ้องร้องมัสก์ เว้นแต่พวกเขาจะรู้สึกว่าถูกคุกคามว่า ‘X’ ของทวิตเตอร์รุกล้ำในส่วนของแบรนด์ที่พวกเขาเคยจดในเครื่องหมายการค้า” แกร์เบน กล่าว
“เนื่องจากความยากลำบากในการปกป้องตัวอักษรตัวเดียว โดยเฉพาะอย่างยิ่งตัวอักษรที่ได้รับความนิยมในเชิงพาณิชย์อย่างเช่นตัว ‘X’…โลโก้ไม่มีความโดดเด่นมากนัก ดังนั้นการป้องกันไม่ให้ซ้ำกันจะแคบมาก” ดักลาส มาสเตอร์ ทนายความด้านเครื่องหมายการค้าของสำนักงานกฎหมาย Loeb & Loeb กล่าว
อาจถูกฟ้อง 100%!
“มีโอกาส 100% ที่มัสก์จะถูกฟ้องร้องโดยใครบางคน” จอชช์ แกร์เบน ทนายความด้านเครื่องหมายการค้ากล่าว ซึ่งเป็นที่เลื่องลือว่าแกร์เบนนับการจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าในสหรัฐฯ ที่ใช้งานอยู่เกือบ 900 รายการ โดยครอบคลุมตัวอักษร X แล้วในอุตสาหกรรมต่างๆ
ทั้งนี้ ไมโครซอฟต์เองก็เป็นเจ้าของเครื่องหมายการค้า X เช่น Xbox ที่เกี่ยวกับวิดีโอเกมตั้งแต่ปี 2003 เป็นต้น ขณะที่เมตามีแพลตฟอร์มเธรดส์ (Threads) ซึ่งเป็นคู่แข่งรายใหม่ของทวิตเตอร์ และเคยจดเครื่องหมายการค้าของรัฐบาลกลางไปเมื่อปี 2019 โดยครอบคลุมตัวอักษร ‘X’ สีน้ำเงินและสีขาว
“ทว่ามีแนวโน้มว่า เมตาและ ไมโครซอฟต์ จะไม่ฟ้องร้องมัสก์ เว้นแต่พวกเขาจะรู้สึกว่าถูกคุกคามว่า ‘X’ ของทวิตเตอร์รุกล้ำในส่วนของแบรนด์ที่พวกเขาเคยจดในเครื่องหมายการค้า” แกร์เบน กล่าว
“เนื่องจากความยากลำบากในการปกป้องตัวอักษรตัวเดียว โดยเฉพาะอย่างยิ่งตัวอักษรที่ได้รับความนิยมในเชิงพาณิชย์อย่างเช่นตัว ‘X’…โลโก้ไม่มีความโดดเด่นมากนัก ดังนั้นการป้องกันไม่ให้ซ้ำกันจะแคบมาก” ดักลาส มาสเตอร์ ทนายความด้านเครื่องหมายการค้าของสำนักงานกฎหมาย Loeb & Loeb กล่าว
