เผยภาพช่วงชีวิตสุดท้ายของ ‘ดวงอาทิตย์’ อีก 5 พันล้านปี
องค์การอวกาศ NASA เผยภาพสุดน่าเกรงขาม ‘ช่วงสุดท้ายของชีวิตของดาวฤกษ์ที่อยู่ไกลออกไป’ ซึ่งถ่ายโดยกล้องโทรทรรศน์อวกาศเจมส์ เวบบ์ (JWST) เผยให้เห็นคุณสมบัติใหม่ของโครงสร้างก๊าซเรืองแสงที่มีลักษณะคล้ายโดนัทอันน่าทึ่งที่เรียกว่า ‘เนบิวลาวงแหวน’ (Ring Nebula) พร้อมทั้งบอกถึงสิ่งที่จะเกิดขึ้นกับดวงอาทิตย์ของเราในอีกประมาณ 5 พันล้านปีเนบิวลาที่น่าหลงใหลนี้เป็นที่รู้จักในชื่อ ‘Messier 57’ (เมสซิเออร์ 57) เนบิวลาดาวเคราะห์ในกลุ่มดาวพิณที่อยู่ห่างจากโลกประมาณ 2,600 ปีแสง โดยเกิดจากดาวฤกษ์ที่กำลังจะตายซึ่งได้ผลักชั้นนอกของมันออกสู่อวกาศ
“ภาพที่โดดเด่นจากเครื่องมือพิเศษ MIRI (Mid-InfraRed Instrument) ของเจมส์ เวบบ์เผยให้เห็นรายละเอียดใหม่ๆ ที่เราไม่สามารถสังเกตได้ด้วย NIRCam โดยเฉพาะส่วนโค้งที่อยู่เลยวงแหวนหลัก…สิ่งเหล่านี้ก่อตัวขึ้นในใจกลางดาวยักษ์แดง ก่อนที่มันจะเหวี่ยงสสารส่วนใหญ่ออกไปจนกลายเป็นดาวแคระขาว (วิวัฒนาการดาวฤกษ์ระยะสุดท้าย) ในปัจจุบัน”
“การวิเคราะห์ในช่วงแรกโดยทีมงานของเราชี้ให้เห็นว่าดาวคู่มวลต่ำที่มีวงโคจรประหลาดได้กระตุ้นให้มีการปล่อยวัตถุออกจากดาวที่กำลังจะตายมากขึ้นเมื่อมันเคลื่อนผ่านไปทุกๆ 280 ปี จนทำให้เกิดส่วนโค้งเหล่านี้” ศาสตราจารย์ไมค์ บาโลว์ แห่งมาวิทยาลัยคอลเลจลอนดอน และหัวหน้านักวิทยาศาสตร์โครงการเนบิวลาวงแหวน JWST กล่าว
ภาพของเวบบ์เผยให้เห็นโครงสร้างที่ซับซ้อนของเนบิวลาวงแหวน ทั้งวงแหวน ฟองอากาศ และเมฆเล็กๆ ในรายละเอียดที่ไม่เคยมีมาก่อน โดยวงแหวนหลักของเนบิวลาประกอบด้วยกลุ่มก๊าซไฮโดรเจนโมเลกุลหนาแน่น 20,000 กลุ่ม ซึ่งแต่ละกลุ่มมีมวลประมาณมวลโลก
แต่นอกเหนือจากขอบด้านนอกของวงแหวนหลักนี้ ภาพจาก MIRI ของเวบบ์ได้เผยให้เห็นเป็นครั้งแรกว่ามีส่วนโค้งที่มีศูนย์กลางประมาณ 10 ส่วน ซึ่งนักดาราศาสตร์กล่าวว่า “สิ่งเหล่านี้ต้องก่อตัวขึ้นทุกๆ 280 ปีหรือราวๆ นั้น”
ดร.โรเจอร์ เวสสัน จากมหาวิทยาลัยคาร์ดิฟฟ์เผยว่า “ภาพ MIRI ของเราช่วยให้เรามองเห็นรัศมีโมเลกุลจางๆ ที่อยู่นอกวงแหวนสว่างได้คมชัดที่สุดและชัดเจนที่สุด"
“สิ่งที่น่าประหลาดใจก็คือ การมีอยู่ของวัตถุที่มีศูนย์กลางศูนย์กลางมากถึง 10 จุดภายในรัศมีจางๆ นี้ ยังไม่มีกล้องโทรทรรศน์รุ่นใดก่อนหน้านี้ที่มีความไวและความละเอียดเชิงพื้นที่ในการเปิดเผยผลกระทบอันละเอียดอ่อนนี้” เวสสันกล่าวเสริม
ทั้งนี้ สิ่งที่ทำให้เนบิวลาดาวเคราะห์มีลักษณะที่น่าหลงใหลก็คือ รูปร่างและลวดลายที่หลากหลาย รวมถึงวงแหวนที่ละเอียดอ่อนและส่องแสง ตลอดจนฟองอากาศที่ขยายตัว นอกจากนี้ องค์ประกอบทางเคมีต่างๆ ในเนบิวลาจะเปล่งแสงสีเฉพาะเจาะจงออกมา ส่งผลให้เกิดวัตถุที่สวยงามและมีสีสัน ทำให้นักดาราศาสตร์สามารถศึกษาวิวัฒนาการทางเคมีของวัตถุเหล่านี้ได้อย่างละเอียด
แล้วจะเกิดอะไรขึ้นในอีก 5 พันล้านปีต่อจากนี้
นักวิทยาศาสตร์คิดว่าดวงอาทิตย์ของเราจะเติบโตเป็น ‘ดาวยักษ์แดง’ ซึ่งจะใหญ่กว่าขนาดในปัจจุบันมากกว่า 100 เท่า
ในท้ายที่สุดมันจะปล่อยก๊าซและฝุ่นออกมาเพื่อสร้าง ‘สิ่งห่อหุ้ม’ ซึ่งมีมวลมากถึงครึ่งหนึ่ง โดยแกนกลางจะกลายเป็นดาวแคระขาวดวงเล็กๆ ที่จะส่องแสงเป็นเวลานับพันปี และส่องสว่างไปยังสิ่งห่อหุ้มจนเกิดเป็นเนบิวลาดาวเคราะห์รูปวงแหวนเช่นเดียวกับเนบิวลาวงแหวนข้างบน
สิ่งนี้อาจจะทำลายสิ่งมีชีวิตทุกรูปแบบบนโลกของเรา แต่แกนกลางที่เป็นหินของโลกจะอยู่รอดได้หรือไม่นั้นก็เป็นเรื่องที่ไม่แน่นอน
ในท้ายที่สุดมันจะปล่อยก๊าซและฝุ่นออกมาเพื่อสร้าง ‘สิ่งห่อหุ้ม’ ซึ่งมีมวลมากถึงครึ่งหนึ่ง โดยแกนกลางจะกลายเป็นดาวแคระขาวดวงเล็กๆ ที่จะส่องแสงเป็นเวลานับพันปี และส่องสว่างไปยังสิ่งห่อหุ้มจนเกิดเป็นเนบิวลาดาวเคราะห์รูปวงแหวนเช่นเดียวกับเนบิวลาวงแหวนข้างบน
สิ่งนี้อาจจะทำลายสิ่งมีชีวิตทุกรูปแบบบนโลกของเรา แต่แกนกลางที่เป็นหินของโลกจะอยู่รอดได้หรือไม่นั้นก็เป็นเรื่องที่ไม่แน่นอน
