ฮุนเซน ประธานวุฒิสภากัมพูชาโต้กลับข้อกล่าวอ้างว่า โครงการคลองเดินเรือทางตอนใต้ของประเทศที่กำลังจะมีขึ้น อาจอำนวยความสะดวกให้กองเรือจีนเข้ามาในแม่น้ำโขงได้
“ทำไมกัมพูชาถึงนำกองทหารจีนเข้ามาในประเทศซึ่งขัดต่อรัฐธรรมนูญ? แล้วทำไมจีนถึงนำกองทหารมากัมพูชาซึ่งขัดกับหลักการเคารพเอกราชของกัมพูชา” ฮุนเซนโพสต์บนแพลตฟอร์ม X
กัมพูชาคาดว่าคลองฟูนันเตโช มูลค่า 1.7 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ (ราว 6.1 หมื่นล้านบาท) ยาว 180 กม. ซึ่งเชื่อมท่าเรือแม่น้ำพนมเปญเข้ากับชายฝั่ง จะเป็นเส้นทางสำคัญสำหรับการเติบโตทางเศรษฐกิจที่อนุญาตให้สินค้าของกัมพูชาเลี่ยงท่าเรือของเวียดนาม และยังสร้างงานให้กับผู้คนที่อาศัยอยู่ระหว่างทาง 1.6 ล้านคนอีกด้วย
โครงการก่อสร้างซึ่งเชื่อมต่อจังหวัดกันดาล ตาแกว กัมปอต และแกบ คาดว่าจะดำเนินการโดยบริษัทจีนภายใต้ข้อตกลงการสร้าง-ดำเนินการ-โอน โครงการนี้จะช่วยให้บริษัทจีนสามารถจัดการและได้รับผลกำไรจากการดำเนินงานเป็นเวลาประมาณ 50 ปีเพื่อแลกกับเงินทุนโครงการ
ตามเอกสารที่กัมพูชายื่นต่อคณะกรรมาธิการแม่น้ำโขงระหว่างรัฐบาลเมื่อเดือนสิงหาคม 2023 คาดว่าคลองดังกล่าวจะเปิดดำเนินการได้ภายในปี 2028
อย่างไรก็ตาม บทความในวารสารเวียดนามเมื่อเดือนมีนาคม 2024 เตือนว่าคลองดังกล่าวเป็นโครงการ ‘การใช้สองทาง’ (dual-use project) ที่สามารถอำนวยความสะดวกแก่ทหารจีนที่อยู่ลึกเข้าไปในดินแดนกัมพูชาใกล้ชายแดนเวียดนาม
บทความนี้เขียนโดย ดินห์ เทียนและ ธาน มินห์ นักวิจัย 2 คนจากสถาบันพัฒนาการวิจัยตะวันออกของสมาคมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีเวียดนาม และเผยแพร่บนเว็บไซต์ของสถาบันการเมืองความมั่นคงสาธารณะของประชาชนเมื่อวันที่ 18 มีนาคมที่ผ่านมา
“ประตูกั้นบนคลองฟูนันเตโชสามารถสร้างความลึกของน้ำที่จำเป็นสำหรับเรือทหารเพื่อเข้ามาจากอ่าวไทย หรือจากฐานทัพเรือเรียม และเดินทางลึกเข้าไปในกัมพูชาและเข้าใกล้ชายแดน (กัมพูชา-เวียดนาม)” คำแถลงระบุ
กัมพูชา ซึ่งกำลังปรับปรุงฐานทัพเรือเรียมด้วยความช่วยเหลือของปักกิ่ง ได้ปฏิเสธข้อกล่าวหาที่อนุญาตให้กองทัพเรือจีนใช้เป็นฐานทัพดังกล่าว
แต่บทความของเวียดนามอ้างว่า
“คลองฟูนันเตโชไม่ได้เป็นเพียงโครงการทางเศรษฐกิจและสังคมเท่านั้น แต่ยังมีคุณค่าทางการทหารที่สำคัญด้วย ซึ่งจะมีผลกระทบอย่างมากต่อสถานการณ์การป้องกันและความมั่นคงของทั้งภูมิภาค”
ความกังวลนี้เป็นหนึ่งในข้อกังวลอื่นๆ ที่เพิ่งปรากฏขึ้นเมื่อเร็วๆ นี้เกี่ยวกับข้อเสนอคลองกัมพูชา ซึ่งก่อนหน้านี้ได้จุดประกายความกังวลเกี่ยวกับผลกระทบต่อระบบนิเวศที่ละเอียดอ่อนของสามเหลี่ยมปากแม่น้ำโขง
ทศวรรษของการสร้างเขื่อนและการพัฒนาอื่นๆ ที่ไม่สามารถควบคุมได้ในแม่น้ำโขง ได้เร่งให้เกิดการรุกล้ำของน้ำเค็ม (saline intrusion / การเคลื่อนตัวของน้ำเกลือไปสู่ชั้นหินอุ้มน้ำน้ำจืด) ในพื้นที่ผลิตข้าวที่อยู่ปลายน้ำ
ทั้งนี้ เวียดนามได้อ้างสิทธิ์เหนือดินแดนทับซ้อนกับจีนในทะเลจีนใต้ที่อยู่ใกล้เคียง
ส่วนใหญ่แล้วเวียดนามจะหลีกเลี่ยงการแสดงความคิดเห็นโดยตรงเกี่ยวกับโครงการคลองกัมพูชา แม้ว่าสื่อของกัมพูชาจะรายงานว่านายกฯ ฮุนมาเนต ของกัมพูชาพยายามบรรเทาความกังวลของเวียดนามเกี่ยวกับเรื่องนี้เมื่อเขาไปเยือนฮานอยในเดือนธันวาคม 2023
ในการกล่าวสุนทรพจน์เมื่อวันที่ 9 เมษายน ฮุนเซน อดีตนายกฯ เน้นย้ำว่า “กัมพูชาและเวียดนามเป็นเพื่อนบ้านที่ดีและมีความร่วมมือที่ดีในทุกด้าน คลองให้ผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจและสังคมอย่างแท้จริง เนื่องจากทำให้มีทางน้ำไปยังกัมพูชาตะวันตกเฉียงใต้มากขึ้น และไปยังเส้นทางการคมนาคมที่มีอยู่ตามแม่น้ำโขง”
“โครงสร้างพื้นฐานที่สำคัญนี้อำนวยความสะดวกในกิจกรรมการเกษตรโดยการจัดหาน้ำสำหรับการเพาะปลูก เป็นผลดีต่อการจัดการน้ำในช่วงฤดูฝน และเพิ่มการผลิตปลาน้ำจืด รวมถึงประโยชน์อื่นๆ…คลองดังกล่าวจะไม่ส่งผลกระทบต่อการไหลของน้ำในแม่น้ำโขง”
— ฮุนเซนโพสต์บน X
Photo by TANG CHHIN Sothy / AFP
