หากอิสราเอลทลายกลุ่มฮามาสได้ แล้วใครจะขึ้นมามีอำนาจในฉนวนกาซาแทน?

สงครามอิสราเอล-ฮามาสดำเนินมานานถึง 1 เดือนแล้ว แต่ดูทีท่าแล้วจะไม่จบลงง่ายๆ เสียด้วย แม้นานาประเทศและสหประประชาชาติจะเรียกร้องให้มีการหยุดยิงเพื่อมนุษยธรรมของพลเมืองผู้บริสุทธิ์ ทว่าอิสราเอลกลับปฏิเสธที่จะทำเช่นนั้นและยืนหยัดจะสงครามต่อไปโดยมีสหรัฐฯ ให้การสนับสนุน 

หลังจากอิสราเอลบุกโจมตีทางอากาศอยู่เรื่อยๆ และปฏิบัติการภาคพื้นดินเข้าไปในฉนวนกาซา รวมถึงทยอยทำลายอุโมงค์ลับของฮามาสที่ซ่อนอยู่ตามบ้านและโรงเรียนของพลเมืองแล้ว จนเป็นเหตุให้ประชาชนเสียชีวิตรวมทั้ง 2 ฝ่ายไปแล้วกว่า 10,000 ราย ผู้เชี่ยวชาญบอกว่า “ความขัดแย้งกำลังเข้าสู่ระยะทำลายล้างมากขึ้นและผลสงครามยังไม่แน่นอน”

ทั้งนี้ก็มีข้อกังวลว่าหากว่าอิสราเอลสามารถเอาชนะฮามาสได้ แน่นอนว่าต้องเกิดสุญญากาศทางอำนาจขึ้น แล้วใครกันล่ะที่จะเข้ามาเข้าควบคุมดินแดนแห่งความขัดแย้งนี้แทน?

อิสราเอลคุมเอง?

โยอาฟ แกลลันต์ รัฐมนตรีกลาโหมอิสราเอลเผยว่า ปฏิบัติการของอิสราเอลในฉนวนกาซาจะมี 3 ระยะ 

• ระยะที่ 1 อิสราเอลจะดำเนินการยุทธศาสตร์ทางทหาร (military campaign) รวมถึงการซ้อมรบ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อต่อต้านผู้ก่อการร้ายและทำลายโครงสร้างพื้นฐานของกลุ่มฮามาส 
• ระยะที่ 2 จะมุ่งเน้นไปที่การขจัดกลุ่มต่อต้านในฉนวนกาซา 
• ระยะที่ 3 จะต้องยกเลิกความรับผิดชอบของอิสราเอลต่อชีวิตในฉนวนกาซา และต้องสร้างความความมั่นคงใหม่สำหรับพลเมืองอิสราเอล

แต่ยังไม่ชัดเจนว่าสิ่งนี้มีความหมายต่อชาวกาซาอย่างไร ขณะที่ประธานาธิบดีโจ ไบเดนบอกว่า “หากอิสราเอลยึดครองฉนวนกาซาจะเป็น ‘ความผิดพลาดครั้งใหญ่’ ” 

หรืออาจเป็นพรรคการเมือง ‘ฟาตาห์’ ขั้วอำนาจของฮามาส

บางคนบอกว่าพรรคการเมืองฟาตาห์ (Fatah) ของปาเลสไตน์ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากตะวันตกอาจเข้ารับช่วงต่อได้ แต่เจ้าหน้าที่อาวุโสของฟาตาห์บอกกับสำนักข่าว CBS News ว่า “มันจะไม่เกิดขึ้นหากไม่มีการเลือกตั้ง” 

“เราจะไม่ใช้รถถังของอิสราเอลเพื่อปกครองฉนวนกาซา เราจะไปที่ฉนวนกาซาด้วยความหวังว่าผู้คนในฉนวนกาซาอยากเห็นองค์การบริหารแห่งชาติปาเลสไตน์ (Palestinian Authority / PA) ผ่านการเลือกตั้ง และอยากจะสร้างชีวิตของพวกเขาและเริ่มต้นใหม่ตั้งแต่ต้น…ยังเร็วเกินไปที่จะคิดล่วงหน้าไปไกล เนื่องจากภัยพิบัติด้านมนุษยธรรมยังคงเกิดขึ้นในฉนวนกาซา” ซาบรี ซีดัม รองเลขาธิการคณะกรรมการกลางฟาตาห์กล่าว 

ซีดัมยังบอกอีกว่า “เรากำลังปฏิเสธที่จะหารือเกี่ยวกับอนาคต ขณะนี้เรากำลังหารือเกี่ยวกับข้อตกลงยุติความเป็นปรปักษ์ นั่นคือสิ่งสำคัญอันดับหนึ่ง…การต่อสู้และความรุนแรงเป็นผลที่ตามมาอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ของความล้มเหลวในการสร้างทางออกสองรัฐ (two-state solution) โดยมีรัฐเอกราชสำหรับทั้งชาวอิสราเอลและปาเลสไตน์” 

“เรามักจะพูดกับฝ่ายบริหารของอเมริกาและเพื่อนคนอื่นๆ บ่อยครั้งว่าสิ่งต่างๆ อยู่เหนือการควบคุม คุณไม่สามารถหันหลังให้กับชาวปาเลสไตน์และคาดหวังว่าพวกเขาจะเงียบ…ดังนั้น สถานการณ์นี้ หากต้องรับผิดชอบต่อเรื่องนี้ มันก็เป็นความล้มเหลวในการแก้ไขความขัดแย้งระหว่างอาหรับ-อิสราเอลตลอดหลายทศวรรษ” 

“ตอนนี้มันขึ้นอยู่กับประชาคมระหว่างประเทศที่จะหยุดยั้งความบ้าคลั่งนี้ ทั้งเด็กและผู้หญิงถูกฆ่า ทำไมต้องฆ่าพวกเขา? นี่จะเป็นสูตรสำหรับการยอมรับหรือสูตรสำหรับการอยู่ร่วมกันได้อย่างไร มันจะนำความสงบสุขมาสู่อิสราเอลได้อย่างไร ไม่มีอะไรเลย” ซีดัมกล่าว

แต่ชาวปาเลสไตน์ (อาจ) ไม่ชอบใจฟาตาห์ก็เป็นได้?

ฮานี อัล-มาสรี ผู้อำนวยการทั่วไปของมาซารัต (Masarat) ศูนย์วิจัยนโยบายและยุทธศาสตร์ศึกษาปาเลสไตน์เผยว่า “ฟาตาห์กำลังเผชิญกับช่วงเวลาที่จะกำหนดอนาคต หากพวกเขาไม่เปลี่ยนแนวทางก่อนหน้านี้ ผมคิดว่าฟาตาห์จะหายไป บางทีนี่อาจเป็นโอกาสสุดท้ายของฟาตาห์”  

ทั้งนี้ การทิ้งระเบิดในฉนวนกาซาได้จุดชนวนการประท้วงในเขตเวสต์แบงก์ โดยชาวปาเลสไตน์หลายร้อยคนแสดงความโกรธต่อรัฐบาลอิสราเอลและสหรัฐฯ รวมถึงผู้นำฟาตาห์ของพวกเขาอีกด้วย 

อัล-มาสรี เผยอีกว่า “จุดยืนของฟาตาห์ต่อสงครามว่า ‘เป็นกลาง’ คุณไม่สามารถมีจุดยืนที่เป็นกลางได้ในขณะที่คนของคุณกำลังตกอยู่ภายใต้การสังหารหมู่…มาห์มูด อับบาส ประธานาธิบดีปาเลสไตน์ไม่ต้องการเลือกตั้งเพราะเขาคิดว่าผลลัพธ์ดังกล่าวจะไม่ช่วยเขา นี่คือปัญหาหลัก เพราะตอนนี้ชาวปาเลสไตน์ต้องการลงคะแนนให้ขบวนการต่อต้านมากกว่าเมื่อก่อน”

“แม้ว่ากลุ่มฮามาสจะถูกทำลายไปแล้ว แต่ก็จะมีอีกพรรคหนึ่งที่ต้องสู้ต่อไป เพราะปัญหาหลักคือ ‘ชาวปาเลสไตน์ ไม่ใช่พรรค’ ชาวปาเลสไตน์ต้องการเสรีภาพ หากคุณให้เสรีภาพแก่พวกเขา คุณก็จะสื่อสารกับพวกเขาได้ และคุณก็สามารถบรรลุสันติภาพได้ หากปราศจากสิ่งนั้น คุณจะโน้มน้าวชาวปาเลสไตน์เกี่ยวกับสิ่งใดๆ ในขณะที่พวกเขายังคงเผชิญกับการสังหารได้อย่างไร?”

“ผมเชื่อว่าเส้นทางที่ดีที่สุดสำหรับชาวปาเลสไตน์คือ การที่เวสต์แบงก์และฉนวนกาซาจะกลับมารวมตัวกันอีกครั้ง…ชาวปาเลสไตน์ส่วนใหญ่คิดว่าสิ่งสำคัญอันดับแรกคือ ‘การรวมกันเป็นหนึ่ง’ ผมคิดว่าสิ่งที่เกิดขึ้น จะผลักดันชาวปาเลสไตน์ไปสู่หนทางนั้น” อัล-มาสรีกล่าว