‘แพลนต์เบส’ อาหารทางเลือกที่กำลังทำร้ายโลก?

แม้ว่าการรับประทานอาหารที่มีพืชเป็นหลักนั้นดีต่อสิ่งแวดล้อมโดยรวมมากกว่าการรับประทานอาหารที่มีเนื้อสัตว์เป็นหลัก แต่การกินพืชเยอะๆ นั้นก็ไม่ได้เป็นทางเลือกที่ดีที่สุดเลยซะทีเดียว 

ทำไมการกินเนื้อสัตว์ถึงไม่ดีต่อสิ่งแวดล้อม? 

แม้จะมีการวิพากษ์วิจารณ์เกี่ยวกับการเป็นวีแกน (Vegan - มังสวิรัติ) บ้าง แต่ก็เป็นที่ยอมรับกันโดยทั่วไปว่า ‘เนื้อสัตว์’ เป็นหนึ่งในตัวการที่สร้างคาร์บอนฟุตพริ้นท์ (Carbon footprints - ปริมาณการปล่อยและดูดกลับก๊าซเรือนกระจก) ในโลกของเรา 

อุตสาหกรรมเนื้อสัตว์ก่อให้เกิดก๊าซเรือนกระจกที่เป็นอันตรายในระดับสูง ตั้งแต่ก๊าซมีเทนที่เกิดจากการปศุสัตว์ไปจนถึงก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ที่ปล่อยออกมาระหว่างการตัดไม้ทำลายป่าเพื่อทำฟาร์ม  

เนื้อวัวก่อให้เกิดก๊าซเรือนกระจกมากที่สุด โดยค่าเฉลี่ยทั่วโลกของสหประชาชาติยังประเมินว่าประมาณ 14% ของการปล่อยก๊าซเรือนกระจกที่มนุษย์สร้างขึ้นทั้งหมดมาจากอุตสาหกรรมปศุสัตว์ เช่นเดียวกับก๊าซมีเทนจากปศุสัตว์ โรงงานที่ผลิตผลิตภัณฑ์จากนมก็ปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์และไนตรัสออกไซด์เช่นกัน ด้วยจำนวนโคนมมากกว่า 270 ล้านตัวทั่วโลก ความต้องการนมจึงเพิ่มขึ้นเนื่องจากการเติบโตของประชากรส่วนหนึ่งและอาหารตะวันตกซึ่งโดยทั่วไปมีผลิตภัณฑ์จากนมมากขึ้น

การเป็นวีแกนจะช่วยโลกได้จริงเหรอ? 

หลักฐานแสดงให้เห็นว่าผู้คนเริ่มเข้าใจผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมมากขึ้น โดยการบริโภคเนื้อสัตว์ในสหราชอาณาจักรลดลง 17% ในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา 

การรับประทานผักช่วยลดการปล่อยคาร์บอนให้น้อยลงกว่าการรับประทานเนื้อสัตว์ถึง 2.5 เท่า ขณะที่การรับประทานอาหารมังสวิรัติเป็นเวลา 1 ปีสามารถช่วยลดการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ได้เท่ากับการขับรถยนต์ขนาดเล็กบนท้องถนนเป็นเวลา 6 เดือน นอกจากนี้ อาหารมังสวิรัติต้องการพื้นที่น้อยกว่า 2.5 เท่าในการเพาะปลูก 

แน่นอนว่ามันยังส่งผลถึงท้องทะเลด้วย เนื่องจากการไม่จับปลาสามารถช่วยฟื้นฟูมหาสมุทรของเราให้กลับคืนสู่สมดุลตามธรรมชาติได้เช่นกัน 

อย่างไรก็ตาม แม้ว่าจะมีประโยชน์มากมายต่อสิ่งแวดล้อม แต่สิ่งสำคัญคือต้องจำไว้ว่า ‘ไม่ใช่อาหารจากพืชทุกชนิดที่ดีต่อโลก’ 

มันไม่ง่ายอย่างที่เราพูดกันว่าเนื้อสัตว์ไม่ดี ผักผลไม้ต่างหากเป็นสิ่งที่ดี เพื่อลดการปล่อยก๊าซคาร์บอนอย่างแท้จริงและมีความสุขกับการใช้ชีวิตที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมมากขึ้น อาหารทุกรายการจะต้องได้รับการพิจารณาอย่างถี่ถ้วน

แพลนต์เบส (Plant-based) อาหารทางเลือกที่ไม่ดีต่อโลก? 

เนื่องจากผู้คนจำนวนมากเลิกรับประทานเนื้อสัตว์ด้วยเหตุผลด้านจริยธรรมหรือสิ่งแวดล้อม ผลิตภัณฑ์จากเนื้อสัตว์เทียมจึงมีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้น อาหารทดแทนเนื้อสัตว์เหล่านี้มักใช้เห็ดหรือไมโคโปรตีน (ทำจากเชื้อรา) เพื่อให้ความรู้สึกเหมือนเนื้อจริงๆ ขณะที่กระบวนการผลิตนั้นใช้พื้นที่เพียงเศษเสี้ยวเมื่อเทียบกับเนื้อวัว เนื้อแกะ หรือเนื้อไก่ แต่การปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ยังคงสูงถึง 6.15 กิโลกรัมต่อกิโลกรัม 

ในทำนองเดียวกัน นมถั่วก็ได้รับความนิยมมากขึ้นในหมู่ผู้ที่ต้องการลดปริมาณการบริโภคนม อย่างไรก็ตาม อัลมอนด์และเม็ดมะม่วงหิมพานต์ (ถั่ว 2 ชนิดที่ใช้กันทั่วไปในนมจากพืช) เป็นพืชผลขนาดใหญ่ที่ใช้น้ำมากที่สุดในโลก ประมาณว่าถั่วเปลือกแข็งใช้น้ำ 4,134 ลิตรต่อเปลือกถั่ว 1 กิโลกรัม  

แล้วต้องกินอะไร ถึงจะช่วยโลกได้? 

ต้องบอกก่อนว่า ‘เป็นไปไม่ได้’ ที่จะสามารถหลีกเลี่ยงผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อมได้ 100% ทุกสิ่งที่เรากินมาพร้อมกับคาร์บอนฟุตพริ้นท์ ไม่ว่าจะมากหรือน้อยก็ตาม อย่างไรก็ตาม สิ่งสำคัญคือเราต้องเลือกอย่างมีสติมากขึ้นด้วยทางเลือกจากพืชและพิจารณาระดับความเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม 

ซึ่งขั้นตอนนั้นก็สามารถทำได้ง่ายๆ เพียงแค่ให้ความสนใจกับวิธีปลูกและขนส่งอาหารจากพืช เลือกใช้ผลิตภัณฑ์ที่ปลูกในท้องถิ่นและตามฤดูกาล มองหาร้านค้าที่ขายอาหารที่มาจากท้องถิ่น แม้สิ่งนี้จะเป็นเรื่องเล็กน้อย แต่การทำสิ่งนี้ก็เพื่อสิ่งแวดล้อมและสนับสนุนธุรกิจขนาดเล็กในท้องถิ่นไปพร้อมกัน 

เพียงแค่นี้เราก็สามารถช่วยลดการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ในอาหาร และมั่นใจได้ว่าอาหารแพลนต์เบสของเรานั้นเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมมากที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้