จับตาข้อตกลง ‘หยุดยิง’ อิสราเอล-ฮามาส สิ้นสุดพรุ่งนี้จะต่ออายุอีกไหม?

‘การหยุดยิง’ ระหว่างอิสราเอลและกลุ่มฮามาสเข้าสู่ช่วง 24 ชั่วโมงสุดท้าย มีตัวประกันและนักโทษหลายคนได้รับการปล่อยตัว รวมถึงเด็กหญิงชาวอเมริกันวัย 4 ขวบที่ได้รับการปล่อยตัวในรอบที่ 3 นี้ด้วย  

ข้อตกลงดังกล่าวเริ่มต้นขึ้นเมื่อวันศุกร์ที่ 24 พฤศจิกายน หลังจากนั้นจึงเริ่มแลกเปลี่ยนตัวนักโทษและตัวประกัน ทว่านอกจากการปล่อยตัวประกันแล้ว อีกประเด็นที่น่าในใจไม่แพ้กันคือ ‘การขยายเวลาหยุดยิง’ ว่าจะมีความเป็นไปได้ก่อนที่ข้อตกลงจะสิ้นสุดลงในเช้าวันอังคาร (28 พ.ย.) หรือไม่ โดยหลายฝ่ายคาดว่าการหยุดยิงชั่วคราวจะขยายออกไปอีก 2 – 3 วัน และข้อตกลงปัจจุบันอนุญาตให้มีการหยุดยิงเพิ่มเติมอีก 1 วันสำหรับตัวประกันทุกๆ 10 คนที่กลุ่มฮามาสยินดีปล่อยตัว 

สหรัฐฯ คิดยังไง?

ประธานาธิบดี โจ ไบเดน ของสหรัฐฯ กล่าวเมื่อวันอาทิตย์ (26 พ.ย.) ว่า การรักษาระยะเวลาการหยุดรบชั่วคราวนี้ให้ดำเนินต่อไปเป็นเป้าหมายของเรา เพื่อที่จะได้เห็นตัวประกันออกมามากขึ้น และระดมการช่วยเหลือด้านมนุษยธรรมให้กับผู้ที่ต้องการความช่วยเหลือในฉนวนกาซา 

“ผมรู้สึกได้ว่าทุกคนในภูมิภาคนี้กำลังมองหาวิธีที่จะยุติเรื่องนี้ และกลุ่มฮามาสก็จะไม่สามารถคุมฉนวนกาซาได้อีกต่อไป” ไบเดนกล่าว 

ฮามาส - ยินดีขยายเวลาพักรบ

ฮามาสส่งสัญญาณถึงความเต็มใจที่จะขยายเวลาข้อตกลงหยุดยิง โดยแหล่งข่าวบอกกับ AFP ว่า กลุ่มฮามาสบอกกับผู้ไกล่เกลี่ยว่า พวกเขาเปิดกว้างที่จะขยายเวลาการหยุดยิงออกไป 2-4 วัน โดยกลุ่มฮามาสเชื่อว่ามีความเป็นไปได้ที่จะปล่อยตัวตัวประกันชาวอิสราเอล 20 – 40 คนในช่วงเวลานั้น (ที่จะขยายเวลาเพิ่ม)  

ตัวประกัน 50 คน ที่กลุ่มฮามาสจับไว้ถูกปล่อยตัวออกมาในช่วงระยะเวลา 4 วัน เพื่อแลกกับนักโทษชาวปาเลสไตน์ 150 คน ทว่าปัจจัยหนึ่งที่ก่อให้เกิดความสับสนคือ ‘ข้อเท็จจริง’ ที่ว่าตัวประกันบางคนถูกกลุ่มอื่นที่ไม่ใช่กลุ่มฮามาสจับตัวไว้  

อิสราเอลเผชิญกับแรงกดดันมหาศาลจากครอบครัวตัวประกันและพันธมิตร ให้ขยายเวลาการพักรบเพื่อให้ได้รับการปล่อยตัวตัวประกันมากขึ้น 

“คงจะดี เป็นประโยชน์ และจำเป็นที่จะขยายเวลาการหยุดยิงจนกว่าตัวประกันทั้งหมด ซึ่งรวมถึงชาวฝรั่งเศส จะได้รับอิสรภาพ” แคทเธอรีน โคลอนนา รัฐมนตรีต่างประเทศฝรั่งเศส กล่าวกับ BFMTV เมื่อวันอาทิตย์ 

กลุ่มฮามาสได้แยกปล่อยตัวคนไทย 3 คน และรอน ครีวอย พลเมืองชาวรัสเซีย-อิสราเอล ซึ่งกลุ่มฮามาสกล่าวว่า เป็นการปล่อยตัวเพื่อตอบสนองต่อความพยายามของประธานาธิบดี วลาดิมีร์ ปูติน ของรัสเซีย และการสนับสนุนเป้าหมายของชาวปาเลสไตน์ของเขา 

อิสราเอล - เผชิญแรงกดดันมากขึ้น

อิสราเอลเผชิญกับแรงกดดันเพิ่มขึ้นให้ขยายเวลาหยุดยิง แม้ว่า เบนจามิน เนทันยาฮู ผู้นำอิสราเอลจะเพิกเฉยต่อข้อเสนอใดๆ ก็ตาม 

“เราดำเนินต่อไปจนถึงที่สุด จนกว่าจะได้รับชัยชนะ ไม่มีอะไรหยุดเราได้ และเราเชื่อมั่นว่าเรามีพลัง เข้มแข็ง และตั้งใจที่จะบรรลุเป้าหมายทั้งหมดของสงคราม” เนทันยาฮูกล่าวในฉนวนกาซาเมื่อวันอาทิตย์ที่ผ่านมา ในการเยือนครั้งแรกของนายกรัฐมนตรีอิสราเอลนับตั้งแต่การเยือนครั้งแรกในปี 2005 

ในเขตชานเมืองของเมืองกาซา ครอบครัวต่างๆ เดินไปตามถนนเพื่อมุ่งหน้าลงใต้ โดยเข็นกระเป๋าเดินทางและอุ้มเด็กๆ ไว้ในอ้อมแขน ขณะที่อิสราเอลได้แจ้งให้ชาวปาเลสไตน์ออกจากพื้นที่ แต่ตอนนี้อิสราเอลได้ส่งข้อความไปยังผู้ที่อยู่ในเมืองทางตอนใต้ เพื่อเตือนว่า อิสราเอลรู้แล้วว่ามีคนจับตัวประกันไว้ที่นั่น  

“กองทัพจะต่อต้านใครก็ตามที่ลักพาตัวตัวประกัน” ข้อความระบุ 

สหประชาชาติประมาณการว่า 1.7 ล้านคนจาก 2.4 ล้านคนในฉนวนกาซาต้องพลัดถิ่นเนื่องจากการสู้รบ การหยุดสู้รบชั่วคราวทำให้ได้รับความช่วยเหลือมากขึ้นในการเข้าถึงชาวปาเลสไตน์ที่กำลังดิ้นรนเพื่อเอาชีวิตรอดด้วยการขาดแคลนน้ำและสิ่งจำเป็นอื่นๆ 

ด้านกองกำลังป้องกันประเทศอิสราเอล (IDF) กล่าวว่า ‘การหยุดปฏิบัติการ’ จะมีกำหนดสิ้นสุดในเวลา 07.00 น. ของวันอังคาร (28 พ.ย.) โดยเพิ่มแรงกดดันให้เริ่มโจมตีทางอากาศและภาคพื้นดินอีกครั้ง 

เฮอร์ซี ฮาเลวี หัวหน้าฝ่ายของ IDF ส่งสัญญาณอย่างชัดเจนถึงความปรารถนาที่จะเริ่มการรณรงค์ทางทหารอีกครั้ง ส่งข้อความที่แน่วแน่ถึงทหารทั้งหมดของอิสราเอลในเช้าวันอาทิตย์ แน่นอนว่าการเริ่มสงครามใดๆ ก็ตามจะส่งผลร้ายต่อพลเรือนในฉนวนกาซา ซึ่งกำลังประสบกับวิกฤตด้านมนุษยธรรมขั้นรุนแรงอยู่แล้ว พวกเขาเป็นตัวแทนของผู้เสียชีวิตในสงครามที่ยืดเยื้อยาวนาน 7 สัปดาห์  

ผู้เชี่ยวชาญ - นักวิเคราะห์

“ฉันไม่เห็นว่าการหยุดยิงจะกินเวลานานกว่าหนึ่งสัปดาห์” มิริ เอซิน อดีตผู้เชี่ยวชาญด้านข่าวกรองทางทหารของอิสราเอล ผู้บริหารสถาบันระหว่างประเทศเพื่อการต่อต้านการก่อการร้ายกล่าว พร้อมเสริมว่า IDF ต้องการรื้อความสามารถด้านการก่อการร้ายและความสามารถทางทหารของฮามาส และวิธีเดียวที่จะทำได้คือผ่านการปฏิบัติการภาคพื้นดินที่เป็นระบบและระมัดระวัง 

กองทัพอิสราเอลประเมินว่า อิสราเอลได้สังหารกองกำลังฮามาสไปแล้วประมาณ 1,000 - 2,000 คน จากกองกำลังที่เชื่อว่ามีผู้แข็งแกร่งประมาณ 30,000 คน 

The Guardian ระบุว่า การตัดสินใจใดๆ ที่จะเริ่มสงครามอีกครั้งขึ้นอยู่กับคณะรัฐมนตรีสงครามของอิสราเอลที่นำโดยเนทันยาฮู ซึ่งให้คำมั่นว่าจะร่วมมือกับพันธมิตรเมื่อสัปดาห์ที่แล้วว่าจะกลับมาดำเนินการอีกครั้งเมื่อตัวประกัน 50 คนได้รับการปล่อยตัวแล้วตามข้อตกลงดังกล่าว  

จากมุมมองนี้ ประเด็นสำคัญคือการหารือของอิสราเอลกับสหรัฐฯ เกี่ยวกับวิธีการโจมตีเมืองข่านยูนิส ที่อิสราเอลเชื่อว่าเป็นเรื่องจำเป็น 

Photo by FADEL SENNA / AFP