หน่วยงานด้านมะเร็งขององค์การอนามัยโลก (WHO) เผยข้อมูลสัดส่วนของผู้ที่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็น ‘มะเร็งปอด’ ทั้งที่ไม่เคยสูบบุหรี่กำลังเพิ่มขึ้น โดยพบว่า ‘มลพิษทางอากาศเป็นปัจจัยสำคัญ’
ตามรายงานของสำนักงานวิจัยมะเร็งนานาชาติ (IARC) ระบุว่า ปัจจุบัน มะเร็งปอดในผู้ที่ไม่เคยสูบบุหรี่ หรือยาสูบ ถือเป็นสาเหตุการเสียชีวิตด้วยโรคมะเร็งอันดับ 5 ของโลก โดยมะเร็งปอดในผู้ที่ไม่เคยสูบบุหรี่ส่วนใหญ่มักเป็นชนิดอะดีโนคาร์ซิโนมา (มะเร็งชนิดต่อม / adenocarcinoma) ซึ่งกลายเป็นชนิดย่อยหลัก 4 ชนิดของโรคนี้ในทั้งผู้ชายและผู้หญิงทั่วโลก
จากการศึกษาวิจัยของ IARC ที่ตีพิมพ์ในวารสาร ‘Lancet Respiratory Medicine’ พบว่า ในปี 2022 มีผู้ป่วยอะดีโนคาร์ซิโนมาประมาณ 200,000 รายที่เชื่อมโยงกับการสัมผัสกับมลพิษทางอากาศ
ผลการศึกษาพบว่าภาวะอะดีโนคาร์ซิโนมาที่เกิดจากมลพิษทางอากาศส่วนใหญ่อยู่ในเอเชียตะวันออก โดยเฉพาะอย่างยิ่งประเทศจีน
“ผลการศึกษาดังกล่าวเน้นย้ำถึงความจำเป็นในการเฝ้าระวังความเสี่ยงที่เปลี่ยนแปลงไปของมะเร็งปอดอย่างเร่งด่วน...จำเป็นต้องมีการศึกษาเพิ่มเติมเพื่อระบุปัจจัยสาเหตุที่เป็นไปได้ เช่น มลพิษทางอากาศ ในกลุ่มประชากรที่การสูบบุหรี่ไม่ได้ถือเป็นสาเหตุหลักของมะเร็งปอด...จากการที่อัตราการสูบบุหรี่ลดลงดังที่เห็นในสหราชอาณาจักรและสหรัฐฯ...สัดส่วนของมะเร็งปอดที่ได้รับการวินิจฉัยในกลุ่มคนที่ไม่เคยสูบบุหรี่มีแนวโน้มเพิ่มขึ้น” ดร.เฟรดดี้ เบรย์ หัวหน้าคณะผู้จัดทำผลการศึกษาวิจัยและหัวหน้าฝ่ายเฝ้าระวังมะเร็งของ IARC สัมภาษณ์กับสำนักข่าว The Guardian
เบรย์ เสริมว่า “สัดส่วนของอะดีโนคาร์ซิโนมาที่เกิดจากมลพิษทางอากาศในบรรยากาศทั่วโลกจะเพิ่มขึ้นหรือไม่นั้น ขึ้นอยู่กับความสำเร็จของกลยุทธ์ในอนาคตในการลดการใช้ยาสูบ และมลพิษทางอากาศทั่วโลก”
อย่างไรก็ดี มะเร็งปอดยังคงเป็นสาเหตุหลักของการเกิดและการเสียชีวิตจากมะเร็งทั่วโลก ในปี 2022 มีผู้ป่วยโรคนี้ประมาณ 2.5 ล้านคน แต่ชนิดของการเกิดโรคตามประเภทย่อยนั้นเปลี่ยนแปลงไปอย่างมากในช่วงไม่กี่ทศวรรษที่ผ่านมา
IARC พบว่า ‘อะดีโนคาร์ซิโนมา’ กลายมาเป็นมะเร็งชนิดย่อยที่พบบ่อยทั้งในผู้ชายและผู้หญิงคิดเป็น 70% ของผู้ป่วยมะเร็งปอดทั้งหมดในผู้ที่ไม่เคยสูบบุหรี่ ในปี 2022 อะดีโนคาร์ซิโนมาคิดเป็น 45.6% ของผู้ป่วยมะเร็งปอดทั่วโลกในผู้ชาย และ 59.7% ของผู้ป่วยมะเร็งปอดทั่วโลกในผู้หญิง โดยตัวเลขในปี 2020 อยู่ที่ 39.0% และ 57.1% ตามลำดับ
แม้ว่าอัตราการเกิดมะเร็งปอดในผู้ชายจะลดลงในประเทศส่วนใหญ่ในช่วง 40 ปีที่ผ่านมา แต่ในกลุ่มผู้หญิง อัตราการเกิดมะเร็งปอดกลับมีแนวโน้มที่จะเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง
แนวโน้มปัจจุบันบ่งชี้ว่าแม้ว่าผู้ชายจะยังคงเป็นผู้ป่วยมะเร็งปอดส่วนใหญ่ (ประมาณ 1.6 ล้านรายในปี 2565) แต่ช่องว่างระหว่างผู้ป่วยมะเร็งปอดในผู้ชายและผู้หญิงกำลังแคบลง โดยมีผู้หญิงประมาณ 900,000 รายที่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นมะเร็งปอดในปี 2022
ในปี 2023 The Guardian เปิดเผยว่า จำนวนผู้หญิงที่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นมะเร็งปอดในสหราชอาณาจักรแซงหน้าผู้ชายเป็นครั้งแรก ซึ่งกระตุ้นให้มีการเรียกร้องให้ผู้หญิงเฝ้าระวังเรื่องนี้ในระดับเดียวกับมะเร็งเต้านม
ผู้เชี่ยวชาญด้านมะเร็งกล่าวว่าตัวเลขดังกล่าวสะท้อนถึงความแตกต่างของอัตราการสูบบุหรี่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งอัตราการสูบบุหรี่ในผู้ชายพุ่งสูงสุดเร็วกว่าในผู้หญิงมาก ผู้หญิงควรตื่นตัวต่อสัญญาณมะเร็งปอดที่อาจเกิดขึ้นเช่นเดียวกับการตรวจหาก้อนเนื้อในเต้านม
การเปลี่ยนแปลงในการผลิตบุหรี่และรูปแบบการสูบบุหรี่ในทศวรรษที่ผ่านมามีอิทธิพลต่อแนวโน้มการเกิดมะเร็งปอดชนิดย่อย และมีหลักฐานที่แสดงให้เห็นถึงความเชื่อมโยงเชิงสาเหตุระหว่างมลพิษทางอากาศและความเสี่ยงที่เพิ่มขึ้นของอะดีโนคาร์ซิโนมา
ทั้งนี้ ยังไม่ทราบแน่ชัดว่าผู้ป่วยมะเร็งปอดทั่วโลกมีสัดส่วนเท่าใดในกลุ่มที่ไม่สูบบุหรี่ แต่มีเพียงหลักฐานที่บ่งชี้ว่าจำนวนผู้ป่วยมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น นักวิทยาศาสตร์กำลังเร่งหาข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับสาเหตุอื่นๆ ของมะเร็งปอด นอกเหนือจากการสูบบุหรี่
จากรายงานระบุว่า มลพิษทางอากาศถือเป็นปัจจัยสำคัญที่อธิบายการเกิดอะดีโนคาร์ซิโนมาชนิดที่เกิดขึ้นใหม่ ซึ่งคิดเป็น 53-70% ของผู้ป่วยมะเร็งปอดในผู้ที่ไม่เคยสูบบุหรี่ทั่วโลก
เบรย์ กล่าวว่า “การศึกษานี้ให้ข้อมูลเชิงลึกที่สำคัญเกี่ยวกับพัฒนาการของมะเร็งปอดและปัจจัยเสี่ยงพื้นฐาน ซึ่งให้เบาะแสเกี่ยวกับวิธีการป้องกันมะเร็งปอดทั่วโลกได้อย่างเหมาะสมที่สุด...การเปลี่ยนแปลงรูปแบบการสูบบุหรี่และการสัมผัสกับมลพิษทางอากาศเป็นปัจจัยหลักในการกำหนดการเปลี่ยนแปลงความเสี่ยงของมะเร็งปอดชนิดย่อยที่เราพบเห็นในปัจจุบัน”
