ลาว-กัมพูชาปฏิรูปประเทศครั้งใหญ่ปรับโครงสร้างรัฐบาลยุบกระทรวงสกัดทุจริต

รัฐบาลกัมพูชา และลาว ประกาศเตรียมปรับโครงสร้างองค์กร และโครงสร้างรัฐบาล โดยนายกฯ ฮุุน มาเนต ของกัมพูชาเน้นย้ำถึงความสำคัญของการเสริมสร้างกระทรวงและสถาบันของรัฐบาลมากกว่าการขยายตัว โดยระบุว่ารัฐบาลจะต้องปรับปรุงกระบวนการต่างๆ เพื่อให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น  

“แนวทางการเสริมความแข็งแกร่งมากกว่าการขยายนั้น คือการทบทวนโครงสร้างองค์กร ปรับบทบาทและความรับผิดชอบเพื่อหลีกเลี่ยงการซ้ำซ้อน และจัดการการปฏิบัติงานของแต่ละกระทรวงให้เป็นระเบียบเรียบร้อย...ต้องมีการทบทวนและจัดสรรเจ้าหน้าที่เพื่อให้แน่ใจว่าบทบาทและงานของพวกเขาสอดคล้องกับความรับผิดชอบของกระทรวง” ฮุนมาเนต กล่าวสุนทรพจน์ในพิธีปิดกระทรวงบริการสาธารณะเมื่อวันที่ 20 มีนาคม   

จากข้อมูลเมื่อเดือนมกราคม 2025 กัมพูชามีข้าราชการมากกว่า 230,000 ราย : 

• 54,585 รายปฏิบัติราชการระดับประเทศ 
• 177,449 รายปฏิบัติราชการระดับระดับภูมิภาค 

ฮุนมาเนตสนับสนุนให้องค์กรใช้ระบบดิจิทัลมากขึ้น พร้อมทั้งเรียกร้องให้กระทรวงและสถาบันต่างๆ วิเคราะห์การทำงานของตัวเองและทำการปรับปรุง ตัวอย่างเช่น กระทรวงศึกษาธิการ เยาวชน และกีฬา ได้ลดขนาดหน่วยงานที่ดำเนินงานไม่เต็มประสิทธิภาพ และรวมบางหน้าที่เข้ากับแผนกอื่นๆ 

อย่างไรก็ดี ฮุนมาเนตสังเกตว่านี่ไม่ใช่ความพยายามแยกตัวอยู่โดดเดี่ยวของกัมพูชา แต่หลายประเทศก็กำลังใช้แนวทางที่คล้ายคลึงกัน “อย่างน้อย 6 ประเทศที่กำลังปฏิรูปการบริหารของตัวเองนั้นเป็นประเทศที่มีเศรษฐกิจแข็งแกร่งและมีเศรษฐกิจใหญ่กว่าของเรา” 

• รัฐบาลสหรัฐฯ ภายใต้การบริหารของทรัมป์ได้ประกาศลดจำนวนเจ้าหน้าที่รัฐบาลกลางลงมากกว่า 200,000 ตำแหน่ง 
• สหราชอาณาจักรเพิ่งประกาศลดจำนวนหน่วยบริการสุขภาพแห่งชาติลง 50% จาก 13,000 หน่วยเหลือ 6,000 หน่วยเมื่อไม่นานมานี้ 
• รัฐบาลกลางของปากีสถานก็มีแผนเลิกจ้างเจ้าหน้าที่ 150,000 ราย 
• มาเลเซียกำลังยุบกระทรวง 3 กระทรวง และลดจำนวนกระทรวงลง 7 กระทรวง พร้อมทั้งปลดเจ้าหน้าที่เกษียณอายุก่อนกำหนดกว่า 30,000 ราย 
• รัฐบาลเวียดนามลดจำนวนกระทรวงและสถาบันจาก 30 กระทรวงเหลือ 22 กระทรวง, วางแผนลดจำนวนเจ้าหน้าที่ลงเหลือ 100,000 ราย และวางแผนที่จะยุบเขตการปกครองเหลือเพียงตำบลและจังหวัดเท่านั้นที่ทำหน้าที่โดยตรง 
• อาร์เจนตินาลดจำนวนเจ้าหน้าที่เหลือ 30,000 คน และมีแผนจะลดจำนวนนี้ลงอีก 70,000 คน 

ฮุนมาเนตอธิบายว่าประเทศเหล่านี้ต่างใช้แนวทางการรวมอำนาจ แต่กัมพูชาใช้รูปแบบที่แตกต่างออกไป โดยเน้นที่การเสริมความแข็งแกร่งมากกว่าการขยายตัวเป็นเวลาหนึ่งปี ซึ่งแนวทางนี้ก็เพื่อป้องกันการขยายตัวที่ไม่จำเป็นในภาคส่วนต่างๆ ยกเว้นในด้านการศึกษา สาธารณสุข และเกษตรกรรม 

รัฐบาลลาวก็กำลังปรับโครงสร้างรัฐบาลครั้งใหญ่...

สภานิติบัญญัติแห่งชาติ (NA) ได้อนุมัติการปรับโครงสร้างรัฐบาลครั้งใหญ่ด้วยการรวมกระทรวงต่างๆ เข้าด้วยกันเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพ เสริมสร้างการป้องกันการทุจริตโดยเพิ่มอำนาจให้หน่วยงานบริหารท้องถิ่น ขยายอายุเกษียณสำหรับข้าราชการ และอนุมัติการลดหย่อนภาษีสำหรับนักลงทุนในพื้นที่ส่งเสริมเมืองอัจฉริยะ 

เมื่อวันที่ 20 มีนาคม สมาชิกรัฐสภาทั้ง 156 คนลงมติเป็นเอกฉันท์สนับสนุนแผนดังกล่าว ตามข้อเสนอของนายกฯ สอนไซ สีพันดอนซึ่งลดจำนวนกระทรวงจาก 17 กระทรวงเหลือ 13 กระทรวง 

ภายใต้โครงสร้างใหม่นี้ : 

• กระทรวงการวางแผนและการลงทุนจะถูกรวมเข้ากับกระทรวงการคลัง โดยยังคงใช้ชื่อเดิมว่า ‘กระทรวงการคลัง’ 
• กระทรวงพลังงานและเหมืองแร่จะถูกควบรวมกับกระทรวงอุตสาหกรรมและพาณิชย์ ซึ่งจะยังคงดำเนินงานภายใต้ชื่อเดิม 
• กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมถูกควบรวมกับกระทรวงเกษตรและป่าไม้ ซึ่งหน่วยงานใหม่นี้เรียกว่า ‘กระทรวงเกษตรและสิ่งแวดล้อม’ 
• กระทรวงมหาดไทยถูกยุบลง โดยความรับผิดชอบของกระทรวงถูกแบ่งออกไปยังหน่วยงานต่างๆ ขณะที่กระทรวงถูกโอนไปอยู่ภายใต้คณะกรรมการบุคลากรและองค์กรของคณะกรรมการกลางพรรค ส่วนหน้าที่การกำกับดูแล การทำแผนที่ และการควบคุมศาสนาถูกโอนไปยังสำนักงานนายกรัฐมนตรีและกระทรวงอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง 
• กระทรวงสารสนเทศ วัฒนธรรม และการท่องเที่ยวถูกปรับโครงสร้างใหม่ โดยภาคส่วนสารสนเทศอยู่ภายใต้การดูแลของคณะกรรมการโฆษณาชวนเชื่อและการฝึกอบรมของคณะกรรมการกลางพรรค ส่งผลให้กระทรวงนี้เปลี่ยนชื่อเป็น ‘กระทรวงวัฒนธรรมและการท่องเที่ยว’   

รัฐบาลลาวคาดว่ากระบวนการควบรวมองค์กรจะเสร็จสิ้นภายในเดือนพฤษภาคมนี้ ขณะที่การปรับโครงสร้างในระดับบริหารท้องถิ่นจะเสร็จสิ้นภายในเดือนกรกฎาคม ซึ่งการเปลี่ยนแปลงดังกล่าวเกิดขึ้นตามมติล่าสุดที่ผ่านโดยคณะกรรมการกลางพรรคปฏิวัติประชาชนลาว   

นอกจากนี้ สมาชิกรัฐสภายังได้อนุมัติร่างแก้ไขรัฐธรรมนูญทั้งหมด โดยมีการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญ ได้แก่ การเพิ่มอำนาจให้กับหน่วยงานบริหารท้องถิ่น การส่งเสริมการพัฒนาเศรษฐกิจแบบอิสระ และการเสริมสร้างมาตรการต่อต้านการทุจริตด้วยการเพิ่มอำนาจให้กับหน่วยงานตรวจสอบ 

เพื่อให้สอดคล้องกับการแก้ไขรัฐธรรมนูญ สภานิติบัญญัติแห่งชาติยังได้อนุมัติการเปลี่ยนแปลงกฎหมายว่าด้วยการปกครองส่วนท้องถิ่น ขณะที่กฎหมายว่าด้วยข้าราชการก็ได้รับการแก้ไขเช่นกัน โดยมีการปรับปรุงสำคัญ 2 ประการ ได้แก่ เพิ่มอายุเกษียณของพนักงานราชการจาก 60 ปีเป็น 65 ปี และขยายอายุสูงสุดในการรับสมัครข้าราชการใหม่จาก 35 ปีเป็น 40 ปี 

ทั้งนี้ รัฐบาลลาวเชื่อว่าการเปลี่ยนแปลงเหล่านี้จะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพ เสริมสร้างธรรมาภิบาล และดึงดูดการลงทุนมากขึ้น