ประเทศเนปาลได้รับการยกย่องทั่วโลกในเรื่องจำนวนประชากรเสือที่เพิ่มขึ้นเป็น 3 เท่าในช่วงทศวรรษที่ผ่านมา แต่นายกฯ เคพี ชาร์มา โอลี ของเนปาลคิดว่าประเทศนี้อาจมีเสือมากจนเกินไป
“ในประเทศเล็กๆ เช่นนี้ เรามีเสือมากกว่า 350 ตัว…เราไม่อาจเลี้ยงเสือจำนวนมากขนาดนั้น แล้วปล่อยให้มันกินคนได้” โอลี กล่าวเมื่อเดือนที่แล้วในงานที่จัดขึ้นเพื่อทบทวนผลลัพธ์การประชุม COP29 ของประเทศ
จากข้อมูลรัฐบาลระบุว่า ระหว่างปี 2019-2023 เสือคร่าชีวิตผู้คนไปเกือบ 40 ราย และบาดเจ็บ 15 ราย แต่ชุมชนในพื้นที่เผยว่า ตัวเลขดังกล่าวสูงกว่านั้นมาก
“สำหรับเรา เสือ 150 ตัวก็เพียงพอแล้ว” โอลีประกาศเมื่อเดือนธันวาคม และยังแนะนำว่าเนปาลสามารถส่งเสือใหญ่ไปเป็นของขวัญให้ประเทศอื่นได้อีกด้วย
ต้องมีเสือกี่ตัว ถึงจะรู้สึกว่ามากเกินไป?
“ไม่มีคำตอบที่แน่นอน” ผู้เชี่ยวชาญ กล่าว พร้อมบอกว่า ขึ้นอยู่กับจำนวนเหยื่อในพื้นที่นั้นๆ “โดยตามหลักการแล้ว เสือแต่ละตัวควรอยู่ในบริเวณใกล้เคียงกับสัตว์ที่เป็นเหยื่อประมาณ 500 ตัว เช่น กวาง แอนทิโลป หรือควายป่า” อุลลาส คารันต์ นักชีววิทยาด้านเสือ กล่าว
ผู้เชี่ยวชาญแย้งว่าความกังวลของโอลีเกี่ยวกับการจำกัดจำนวนเสือนั้นไม่ถูกต้อง “รัฐบาลเนปาลควรเน้นไปที่ ‘การขยายพื้นที่คุ้มครองที่มีความหนาแน่นตามธรรมชาติของเหยื่อและเสืออย่างเหมาะสม’” ดร.คารันต์ เสริม
หากสัตว์ป่ากำลังแพร่พันธุ์ออกจากพื้นที่คุ้มครองเพื่อออกล่าเหยื่อ นั่นอาจอธิบายได้ว่าทำไมการถูกเสือโจมตีจำนวนมากจึงเกิดขึ้นในพื้นที่ที่อยู่ติดกับป่า ซึ่งเสือมักจะเผชิญหน้ากับมนุษย์เสมอ ตัวอย่างเช่น :
- บริเวณเขตกันชนที่อยู่ระหว่างอุทยานแห่งชาติและชุมชนมนุษย์ บริเวณนี้การพบเห็นสัตว์ป่าถือเป็นเรื่องปกติ แต่คนในท้องถิ่นก็ยังใช้พื้นที่บริเวณนี้เลี้ยงวัว รวมไปถึงเก็บหญ้าและฟืนอีกด้วย
- ทางเดินในป่า บริเวณพื้นที่แถบที่เชื่อมต่ออุทยานและเขตอนุรักษ์ทางชีวภาพต่างๆ ซึ่งช่วยให้สัตว์ป่าสามารถหากินได้ กลายมาเป็นจุดชนวนความขัดแย้งอีกจุดหนึ่ง บางครั้งมีถนนผ่านบริเวณเหล่านี้ และคนในท้องถิ่นยังใช้ถนนเหล่านี้ในการหาอาหาร ทำให้พวกเขาเสี่ยงต่อการถูกเสือโจมตี
“การเพิ่มขึ้นของจำนวนผู้เสียชีวิตเป็นสัญญาณว่ารูปแบบการอนุรักษ์ของเนปาลที่เคยประสบความสำเร็จกำลังล้มเหลว จนถึงขณะนี้ ดูเหมือนว่าความสนใจของเนปาลจะอยู่ที่การดึงดูดความสนใจจากนานาชาติ โดยละเลยผลกระทบต่อชุมชนที่อาศัยอยู่รอบๆ อุทยานแห่งชาติและพื้นที่คุ้มครอง” คารัน ชาห์ นักสัตววิทยา กล่าว
ชาห์แย้งว่า “การอนุรักษ์ไม่ใช่แค่ปัญหาทางนิเวศวิทยา หรือวิทยาศาสตร์เท่านั้น แต่ยังเป็นปัญหาทางสังคมด้วย และต้องป้องกันการสูญเสียชีวิตมนุษย์เพื่อให้ชุมชนท้องถิ่นยังคงมีส่วนร่วมในความพยายามอนุรักษ์และไม่หันหลังให้กับมัน ขณะเดียวกันความโกรธแค้นในหมู่คนท้องถิ่นก็เพิ่มมากขึ้นเช่นกัน เนื่องจากเสือได้โจมตีล่าเหยื่อในฟาร์มปศุสัตว์”
“ประชากรส่วนใหญ่ของเรายังคงอาศัยอยู่ในพื้นที่ชนบทและต้องพึ่งพาทรัพยากรป่าไม้ที่พวกเขาช่วยอนุรักษ์ แต่ปัจจุบันพวกเขากลับถูกเสือฆ่าและบาดเจ็บมากขึ้นเรื่อยๆ ในฐานะนักอนุรักษ์ป่าไม้ เราไม่สามารถต่อต้านสัตว์ป่าได้ แต่ไม่ได้หมายความว่าเราควรละเลยผลกระทบที่สัตว์ป่ามีต่อมนุษย์และสังคมของเรา” ทากูร์ บันดารี ประธานสหพันธ์ผู้ใช้ป่าชุมชนเนปาล บอกกับสำนักข่าว BBC
(Photo by Prakash MATHEMA / AFP)
