เป็นเวลากว่า 75 ปีแล้วที่ ‘นาฬิกาวันสิ้นโลก’ หรือนาฬิกาเชิงสัญลักษณ์ที่คอยย้ำเตือนถึงมหันตภัยที่อาจเกิดขึ้น เป็นมาตรวัดเพื่อบ่งบอกว่า ‘โลกของเรากำลังเข้าใกล้หายนะถึงระดับวันสิ้นโลกมากน้อยเพียงใด’ โดยปัจจุบันตั้งนาฬิกาไว้ที่ 90 วินาทีถึงเที่ยงคืนซึ่งเป็นนาฬิกาที่บ่งบอกว่าเราเข้าใกล้หายนะในวันนี้มากกว่าเวลาใดๆ นับตั้งแต่เปิดตัวในปี 1947
ทว่าหากกลไกการเตือนวันโลกาวินาศมีขึ้นเมื่อประมาณ 900,000 ปีก่อน ก็อาจประมาณได้ว่าเหลือเพียงวินาทีเดียวก่อนเที่ยงคืนที่จะส่งสัญญาณถึงการสิ้นสุดของมนุษยชาติ
การศึกษาทางพันธุกรรมใหม่ที่น่าสนใจแสดงให้เห็นว่า ‘บรรพบุรุษของเราลดน้อยลงเหลือเพียง 1,280 คนในยุคนั้น และพวกเขาเกือบจะสูญพันธุ์ไปจากโลกนานก่อนที่มนุษย์สมัยใหม่จะปรากฏตัวด้วยซ้ำ’
การศึกษาซึ่งตีพิมพ์ในวารสาร Science เมื่อวันพฤหัสบดี (31 ส.ค.) ที่ผ่านมา ได้วิเคราะห์เชื้อสายทางพันธุกรรมของมนุษย์สมัยใหม่ 3,154 คน เพื่อติดตามลักษณะเฉพาะของพวกเขาย้อนหลัง และจำลองรูปแบบประชากรที่น่าจะสร้างจีโนมที่มีอยู่ได้มากที่สุด
หวังเจีย อู่ จากสถาบันวิจัย ‘Chinese Academy of Sciences’ เผยว่า “ระหว่าง 813,000-930,000 ปีก่อน ประชากรมนุษย์โบราณที่จะก่อให้เกิดสายพันธุ์โฮโมเซเปียนส์ของเราเองนั้น ได้ประสบกับสิ่งที่นักพันธุศาสตร์เรียกว่า ‘คอขวด’ (การหยุดชะงักในการผลิต)
ด้วยเหตุผลที่ไม่ทราบสาเหตุ ซึ่งอาจรวมถึงสภาพแวดล้อมที่ยากลำบากจึงทำให้จำนวนมนุษย์โบราณลดลงอย่างมากจนถึงจุดที่สายพันธุ์ของเราแทบจะสูญพันธุ์โดยสิ้นเชิง โดยตามการประมาณการของการศึกษานี้ ระบุว่า ประมาณ 98.7% ของบรรพบุรุษมนุษย์ของเราถูกกำจัดออกไป
“ขนาดประชากรโดยประมาณสำหรับเชื้อสายบรรพบุรุษของเรานั้นมีขนาดเล็ก และปัญหาคอขวดจะคงอยู่เป็นเวลานานอย่างน่าทึ่ง หากจำลองแบบจำลองอย่างถูกต้อง ถ้าคอขวดนี้เกิดขึ้น มันคงทำให้บรรพบุรุษของเราใกล้สูญพันธุ์อย่างแน่นอน” คริส สตริงเกอร์ นักมานุษยวิทยาบรรพชีวินวิทยาจากพิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์ธรรมชาติในลอนดอนซึ่งไม่ได้เป็นส่วนหนึ่งของการศึกษากล่าว
ขณะที่นักพันธุศาสตร์แนะนำว่า ‘ปัญหาคอขวดอาจนำไปสู่การผสมพันธุ์ที่เพิ่มขึ้น และการสูญเสียความหลากหลายทางพันธุกรรมของมนุษย์ในเวลาต่อมาซึ่งยังคงมีอยู่จนถึงทุกวันนี้ นอกจากนี้ พวกเขายังตั้งทฤษฎีด้วยว่าคอขวดอาจก่อให้เกิดโฮมินินสายพันธุ์ใหม่ที่โดดเด่น’
“การค้นพบของเราระบุว่าปัญหาคอขวดที่รุนแรงทำให้ประชากรมนุษย์ในบรรพบุรุษใกล้สูญพันธุ์ และเปลี่ยนรูปแบบความหลากหลายทางพันธุกรรมของมนุษย์ในปัจจุบันอย่างสิ้นเชิง” นักวิจัยเขียนในการศึกษานี้
นอกจากนี้ การวิจัยจำนวนมากได้แสดงให้เห็นว่าการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและสภาพแวดล้อมได้ช่วยขับเคลื่อนการเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญในวิวัฒนาการของมนุษย์อย่างไร แต่ปรากฏว่ายุคนั้นไม่ได้ทำให้จำนวนประชากรโลกลดลงอย่างรวดเร็วท่ามกลางสายพันธุ์มนุษย์ต่างๆ ของโลกที่ไม่ใช่บรรพบุรุษของเราโดยตรง
น่าประหลาดใจที่การศึกษานี้ชี้ให้เห็นว่าบรรพบุรุษของเราสามารถอยู่รอดได้ในจำนวนที่น้อยมากเป็นเวลานานมาก หรือประมาณ 120,000 ปี
แต่เมื่อสภาพแวดล้อมเอื้ออำนวยต่อการอยู่อาศัยของมนุษย์อีกครั้ง ไม่ว่าจะผ่านการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่เป็นประโยชน์ หรือตามที่ผู้เขียนตั้งทฤษฎีเกี่ยวกับความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี เช่น การควบคุมไฟโดยมนุษย์ ซึ่งนั่นก็ทำให้บรรพบุรุษของเราฟื้นตัวอย่างรวดเร็ว
ทว่าหากกลไกการเตือนวันโลกาวินาศมีขึ้นเมื่อประมาณ 900,000 ปีก่อน ก็อาจประมาณได้ว่าเหลือเพียงวินาทีเดียวก่อนเที่ยงคืนที่จะส่งสัญญาณถึงการสิ้นสุดของมนุษยชาติ
การศึกษาทางพันธุกรรมใหม่ที่น่าสนใจแสดงให้เห็นว่า ‘บรรพบุรุษของเราลดน้อยลงเหลือเพียง 1,280 คนในยุคนั้น และพวกเขาเกือบจะสูญพันธุ์ไปจากโลกนานก่อนที่มนุษย์สมัยใหม่จะปรากฏตัวด้วยซ้ำ’
การศึกษาซึ่งตีพิมพ์ในวารสาร Science เมื่อวันพฤหัสบดี (31 ส.ค.) ที่ผ่านมา ได้วิเคราะห์เชื้อสายทางพันธุกรรมของมนุษย์สมัยใหม่ 3,154 คน เพื่อติดตามลักษณะเฉพาะของพวกเขาย้อนหลัง และจำลองรูปแบบประชากรที่น่าจะสร้างจีโนมที่มีอยู่ได้มากที่สุด
หวังเจีย อู่ จากสถาบันวิจัย ‘Chinese Academy of Sciences’ เผยว่า “ระหว่าง 813,000-930,000 ปีก่อน ประชากรมนุษย์โบราณที่จะก่อให้เกิดสายพันธุ์โฮโมเซเปียนส์ของเราเองนั้น ได้ประสบกับสิ่งที่นักพันธุศาสตร์เรียกว่า ‘คอขวด’ (การหยุดชะงักในการผลิต)
ด้วยเหตุผลที่ไม่ทราบสาเหตุ ซึ่งอาจรวมถึงสภาพแวดล้อมที่ยากลำบากจึงทำให้จำนวนมนุษย์โบราณลดลงอย่างมากจนถึงจุดที่สายพันธุ์ของเราแทบจะสูญพันธุ์โดยสิ้นเชิง โดยตามการประมาณการของการศึกษานี้ ระบุว่า ประมาณ 98.7% ของบรรพบุรุษมนุษย์ของเราถูกกำจัดออกไป
“ขนาดประชากรโดยประมาณสำหรับเชื้อสายบรรพบุรุษของเรานั้นมีขนาดเล็ก และปัญหาคอขวดจะคงอยู่เป็นเวลานานอย่างน่าทึ่ง หากจำลองแบบจำลองอย่างถูกต้อง ถ้าคอขวดนี้เกิดขึ้น มันคงทำให้บรรพบุรุษของเราใกล้สูญพันธุ์อย่างแน่นอน” คริส สตริงเกอร์ นักมานุษยวิทยาบรรพชีวินวิทยาจากพิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์ธรรมชาติในลอนดอนซึ่งไม่ได้เป็นส่วนหนึ่งของการศึกษากล่าว
ขณะที่นักพันธุศาสตร์แนะนำว่า ‘ปัญหาคอขวดอาจนำไปสู่การผสมพันธุ์ที่เพิ่มขึ้น และการสูญเสียความหลากหลายทางพันธุกรรมของมนุษย์ในเวลาต่อมาซึ่งยังคงมีอยู่จนถึงทุกวันนี้ นอกจากนี้ พวกเขายังตั้งทฤษฎีด้วยว่าคอขวดอาจก่อให้เกิดโฮมินินสายพันธุ์ใหม่ที่โดดเด่น’
“การค้นพบของเราระบุว่าปัญหาคอขวดที่รุนแรงทำให้ประชากรมนุษย์ในบรรพบุรุษใกล้สูญพันธุ์ และเปลี่ยนรูปแบบความหลากหลายทางพันธุกรรมของมนุษย์ในปัจจุบันอย่างสิ้นเชิง” นักวิจัยเขียนในการศึกษานี้
แล้วสาเหตุใดที่อาจทำให้จำนวนประชากรลดลง?
คำตอบของคำถามนี้ไม่พบในข้อมูลทางพันธุกรรม แต่นักวิทยาศาสตร์รู้ดีว่ายุคนั้นมีการเปลี่ยนแปลงไปอย่างมากโดยเฉพาะ ‘สภาพแวดล้อมของโลก’นอกจากนี้ การวิจัยจำนวนมากได้แสดงให้เห็นว่าการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและสภาพแวดล้อมได้ช่วยขับเคลื่อนการเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญในวิวัฒนาการของมนุษย์อย่างไร แต่ปรากฏว่ายุคนั้นไม่ได้ทำให้จำนวนประชากรโลกลดลงอย่างรวดเร็วท่ามกลางสายพันธุ์มนุษย์ต่างๆ ของโลกที่ไม่ใช่บรรพบุรุษของเราโดยตรง
น่าประหลาดใจที่การศึกษานี้ชี้ให้เห็นว่าบรรพบุรุษของเราสามารถอยู่รอดได้ในจำนวนที่น้อยมากเป็นเวลานานมาก หรือประมาณ 120,000 ปี
แต่เมื่อสภาพแวดล้อมเอื้ออำนวยต่อการอยู่อาศัยของมนุษย์อีกครั้ง ไม่ว่าจะผ่านการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่เป็นประโยชน์ หรือตามที่ผู้เขียนตั้งทฤษฎีเกี่ยวกับความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี เช่น การควบคุมไฟโดยมนุษย์ ซึ่งนั่นก็ทำให้บรรพบุรุษของเราฟื้นตัวอย่างรวดเร็ว
