หลังจากมีการเปิดเผยความจริงที่ว่า ‘ประตูท่าแพ’ ของเชียงใหม่ไม่ได้มีอายุเก่าแก่ 700 กว่าปีอย่างที่หลายคนเข้าใจ เนื่องจากประตูนั้นเพิ่งถูกสร้างใหม่ในปี 1986 โดยสร้างทับของเก่าที่เกินกว่าจะบูรณะได้ จนกลายเป็นประเด็นให้ตั้งคำถามว่าสรุปแล้ว ‘ประตูท่าแพมีมาแต่โบราณกาลจริงหรือไม่’ บางคนก็อยากเห็นกำแพงเก่าแก่ในยุคโบราณมากกว่าการสร้างใหม่’
ประเด็นนี้คล้ายๆ กับที่อียิปต์ที่กำลังเป็นกระแสอยู่ตอนนี้ เมื่อหลายๆ ภาคส่วนไม่พอใจกับโครงการซ่อมแซมพีระมิดโบราณจนกลายเป็นข้อถกเถียงในหมู่นักวิชาการกันอย่างดุเดือด
โครงการปรับปรุงซ่อมแซมพีระมิดเมนคูเร (Menkaure pyramid) ของอียิปต์ถูกวิพากษ์วิจารณ์อย่างหนักหลัง มอสตาฟา วาซิรี หัวหน้าสภาโบราณวัตถุสูงสุดของอียิปต์โพสต์วิดีโอบนเฟซบุ๊กเมื่อวันศุกร์ (26 ม.ค.) เผยให้เห็นคนงานกำลังวางหินแกรนิตบนฐานของพีระมิดที่ตั้งอยู่ข้างๆ สฟิงซ์ พีระมิดขนาดใหญ่อย่างคาเฟรและชีออปส์ในนครกิซา โดยวาซิรีเรียกว่าเป็น ‘โครงการแห่งศตวรรษ’ แต่ผู้เชี่ยวชาญคนหนึ่งกลับประณามโครงการนี้ว่า ‘ไร้สาระ’
เมื่อครั้งที่พีระมิดสร้างขึ้นครั้งแรกนั้นถูกห่อหุ้มด้วยหินแกรนิต แต่เมื่อเวลาผ่านไปก็สึกหรอไปบางส่วน การปรับปรุงนี้จึงมีจุดมุ่งหมายเพื่อฟื้นฟูรูปแบบเดิมของโครงสร้างด้วยการสร้างชั้นหินแกรนิตขึ้นใหม่
“โครงการนี้มีกำหนดใช้เวลา 3 ปี และจะเป็น ‘ของขวัญของอียิปต์ต่อโลกในศตวรรษที่ 21’ วาซิรีผู้รับผิดชอบโครงการนี้กล่าว
ทว่าหลังจากเผยแพร่วิดีโอดังกล่าวออกไปกลับมีคนไม่พอใจหลายสิบคนเข้ามาแสดงความคิดเห็นวิพากษ์วิจารณ์ถึงโครงการดังกล่าวว่า
“เป็นไปไม่ได้! สิ่งเดียวที่ขาดหายไปคือเพิ่มการปูกระเบื้องให้กับพีระมิดเมนคูเร! เมื่อไหร่เราจะหยุดความไร้สาระในการจัดการมรดกของอียิปต์สักที?” โมนิกา ฮันนา ผู้เชี่ยวชาญโบราณวัตถุของอียิปต์ตั้งคำถาม “หลักการสากลทั้งหมดเกี่ยวกับการบูรณะห้ามไม่ให้มีการแทรกแซงดังกล่าว” ฮันนากล่าวเสริมพร้อมเรียกร้องให้นักโบราณคดีทุกคน ‘ระดมพลทันที’
ขณะที่นักวิจารณ์คนอื่นๆ ต่างแสดงความคิดเห็นประชดประชันว่า “โครงการปรับหอคอยปิซาจะมีการวางแผนเมื่อไหร่ ขอถามหน่อย”
ส่วนอีกคนบอกว่า “…ทำไมไม่ติดวอลเปเปอร์ให้กับพีระมิดไปเลยล่ะ”
อย่างไรก็ดี ปัญหาการอนุรักษ์มรดกในอียิปต์ซึ่ง 10% ของผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศได้มาจากการท่องเที่ยวมักเป็นหัวข้อถกเถียงกันอย่างเผ็ดร้อน
การทำลายพื้นที่ทั้งหมดในพื้นที่ประวัติศาสตร์ของกรุงไคโรเมื่อเร็วๆ นี้นำไปสู่การระดมพลที่ทรงพลังของภาคประชาสังคม ซึ่งส่วนใหญ่ถูกห้ามไม่ให้ทำกิจกรรมทางการเมือง และตอนนี้มุ่งความสนใจไปที่การต่อสู้กับรัฐบาลในประเด็นการวางผังเมืองและมรดก
การอภิปรายเมื่อเร็วๆ นี้มุ่งเน้นไปที่มัสยิดอาบู อัล-อับบาส อัล-มูรซี (Abu al-Abbas al-Mursi) ในเมืองชายฝั่งอเล็กซานเดรียของอียิปต์เมื่อศตวรรษที่ 15 หลังจากผู้รับเหมาที่รับผิดชอบการปรับปรุงใหม่ตัดสินใจทาสีใหม่ด้วยสีขาว ทั้งแกะสลักและทาสีเพดานใหม่ด้วย
