ข่าวร้ายคอกาแฟ! เตรียมไม่มีกาแฟดื่มเพราะโลกร้อน จนต้องสร้าง ‘กาแฟสังเคราะห์’ แทน

คุณเป็นคอกาแฟหรือเปล่า ดื่มกาแฟทุกวันไหม ดื่มวันละกี่แก้ว คำตอบคือมีคนไม่น้อยที่ดื่มกาแฟทุกวัน แถมแต่ละวันดื่มไม่ต่ำกว่าหนึ่งแก้ว

แต่ในอีก 20 กว่าปี คุณจะหากาแฟดื่มยากขึ้น แพงขึ้น และจะต้องดื่ม ‘กาแฟสังเคราะห์’ หรือ ‘กาแฟเทียม’ แทน

การดื่มกาแฟทำโลกร้อน และโลกร้อนทำกาแฟขาดแคลน

ต้องยอมรับว่าการบริโภคกาแฟกลายเป็นปัญหาสิ่งแวดล้อมและประเด็นทางสังคมที่สำคัญ ซึ่งโดยเฉลี่ยแล้วต้นกาแฟอราบิก้าผลิตกาแฟได้เพียงเกือบครึ่ง ถึง หนึ่งกิโลกรัมต่อปีเท่านั้น และด้วยความต้องการที่สูงมากทำให้ต้องตัดไม้ทำลายป่าจำนวนมหาศาล การปล่อยก๊าซคาร์บอนปริมาณมากจากการผลิตและห่วงโซ่อุปทานที่ยาว และยิ่งไปกว่านั้นเกษตรกรผู้ปลูกกาแฟส่วนใหญ่มีฐานะยากจน

งานวิจัยพบว่าที่ดินประมาณครึ่งหนึ่งที่เหมาะสำหรับปลูกกาแฟที่สุดจะกลายเป็นที่ดินที่ไม่เหมาะสม และที่ดินส่วนใหญ่ที่กำลังใช้ปลูกกาแฟทุกวันนี้จะได้รับความเสียหาย เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ภายในปี 2050

เตรียมดื่มกาแฟสังเคราะห์ หรือ กาแฟเทียม

กาแฟสังเคราะห์ ซึ่งก็คือกาแฟชนิดหนึ่งที่สร้างโดยมนุษย์โดยปราศจากกาแฟจริงอยู่ในนั้น จึงกำลังจะถือกำเนิดขึ้นและกำลังเริ่มเข้าสู่ตลาดในฐานะ ทางออกเพื่อแก้ปัญหาสิ่งแวดล้อมจากกาแฟดั้งเดิม

มีอย่างน้อย 6 บริษัทที่กำลังใช้ไบโอเทคโนโลยี หรือเทคโนโลยีชีวภาพ และวิทยาศาสตร์การอาหารมาแทนกาแฟ ด้วยสิ่งที่ทำลายและเป็นภัยน้อยลงต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ กาแฟเทียมสามารถผลิตจากส่วนผสมหลากหลาย เช่น ถั่วลูกไก่ และของเหลือทิ้งจากการเกษตร ‘นำกลับมาใช้ใหม่’ เช่น เมล็ดอินทผลัม และแนวทางอื่นๆ คือ การเพาะเซลล์จากกาแฟจริงในห้องแล็บ 

มีหลายบริษัท เช่น Voyage Foods, Minus Coffee, Atomo Coffee, Prefer, Stem, and Northern Wonder ได้เริ่มขายและกำลังทำงานกับกาแฟทางเลือกไร้เมล็ดแล้ว

บริษัท Cargill เป็นหนึ่งในบริษัทอาหารที่ใหญ่ที่สุดในโลกได้ให้ความสนใจและเพิ่งจะทำข้อตกลงในการเป็นตัวแทนจำหน่ายแต่เพียงผู้เดียวของผู้ผลิตกาแฟไร้เมล็ด บริษัท Vayage Food และผลิตภัณฑ์ไร้โกโก้

ถ้าบริษัทเหล่านี้เข้าถึงผู้คนได้เพียงพอ จะกลายเป็นเรื่องที่นักเศรษฐศาสตร์และนายทุนเกี่ยวกับสภาพภูมิอากาศเรียกว่า ผลจากการแทนที่ เมื่อกาแฟดั้งเดิมกลายเป็นสิ่งหายากและแพงมากขึ้น ผู้บริโภคจะเปลี่ยนไปเลือกสิ่งที่ถูกกว่าและกาแฟทางเลือกที่มีเหลือเฟือ

Atomo Coffee เป็นหนึ่งในบริษัทแรกๆ ที่เริ่มแนะนำให้รู้จักกับกาแฟสังเคราะห์เข้าสู่ตลาด ซึ่งผลิตจากการผสมของเมล็ดอินทผลัม เมล็ด Ramon เลมอน โปรตีนถั่ว ฟีนูกรีกหรือลูกซัด ฝรั่ง ลูกเดือย ฟรุกโตส เมล็ดดอกทานตะวัน เบคกิ้งโซดา และคาเฟอีนที่นำมาจากชาเขียว และเลียนแบบโครงสร้างโมเลกุลของกาแฟ โดยสร้างราคาที่เปรียบเทียบได้กับของจริง Nutella และเป็นผลิตภัณฑ์ที่ไม่มีสารที่ก่อให้เกิดการแพ้ที่ราคาต่ำสุดกระจายไปตามร้านค้าปลีกขนาดใหญ่ 

เพื่อให้คนเปลี่ยนยี่ห้อจากที่พวกเขารู้จัก เขาจะต้องไม่จ่ายเพิ่ม และการเปลี่ยนนี้จำเป็นต้องรสชาติดีด้วย

ไม่นานมานี้ แอนดี้ เคลตช์ CEO แห่ง Atomo Coffee ได้ทำเอสเปรสโซ และเครื่องดื่มจากเอสเปรสโซ ซึ่งคล้ายกับกาแฟดั้งเดิมจนแยกไม่ออก รสชาติดี ความเปรี้ยวค่อนข้างอ่อนถึงต่ำกว่าเอสเปรสโซจริง และไม่ค่อยขมโดด

การทดลองรสชาติใน Wall Street Journal พบว่าคล้ายกับกาแฟดั้งเดิมจนแยกไม่ออก แม้ว่าจะขมน้อยกว่านิดหน่อย

องค์การบริหารการบินและอวกาศแห่งชาติ หรือ นาซา ได้พัฒนาอาหารสำหรับสถานีอวกาศและบนดวงจันทร์โดยใช้ถังปฏิกรณ์ชีวภาพ (Bioreactor) ซึ่งเป็นอุปกรณ์ที่ใช้ในการเพาะเลี้ยงเชื้อจุลินทรีย์ โดยสามารถควบคุมสภาวะที่เหมาะสมในการเจริญของเชื้อจุลินทรีย์

Heiko Rischer หัวหน้าเทคโนโลยีชีวภาพจากพืช แห่ง VTT Technical Research Centre of Finland ได้ทดลองในปี 2021 ซึ่งสามารถทำให้เซลล์จากกาแฟเติบโตในถังปฏิกรณ์ชีวภาพ และได้ผลเป็นผง เมื่อทำให้ร้อนแล้ว จะได้กาแฟหลากหลายแบบมาก 

นักวิจัยยังทำงานโดยใช้กระบวนการนี้ในการเพาะเซลล์จากโกโก้ ซึ่งให้รสชาติชอคโกแลตอย่างชัดเจน

กาแฟสังเคราะห์ผลิตได้ไร้ขีดจำกัด

เซลล์จากพืชสามารถเติบโตในถังปฏิกรณ์ชีวภาพได้ไม่จำกัด แต่ยังไม่มีการแข่งราคากับของจริงในตอนนี้ ขณะที่ทีมของเขาปลูกเซลล์กาแฟได้เพียงพอในถังปฏิกรณ์ชีวภาพเพื่อผลิตสารที่เกือบจะเหมือนของจริง แต่ยังไม่ชัดเจนว่าเมื่อไหร่กระบวนการนี้ จะเพิ่มจำนวนขึ้นจนพอที่จะเกิดการแข่งขันสำหรับกาแฟและโกโก้จากแล็บ

ในอนาคตผู้แข่งขันที่ใหญ่ที่สุดสำหรับกาแฟไร้เมล็ด มีแนวโน้มที่จะเป็นเหมือนกาแฟธรรมดา แต่การเพิ่มกำลังและทำให้ชีวนิเวศเติบโตอาจกลายเป็นสิ่งที่ใจดีต่อความร้อนของโลกมากกว่า

การเพาะพันธุ์พืชเพื่อให้ได้กาแฟป่าตามที่ต้องการ อาจนำไปสู่ปัญหาต้นไม้ทนความร้อนได้ยาก อย่าง โรคราสนิมของกาแฟ สตาร์บัคประกาศเมื่อปีที่แล้วว่าการทำงานในการเพาะพันธุ์ต้นกาแฟจะทนต่อผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศมากขึ้น 

กาแฟที่ดัดแปลงพันธุกรรมอาจทำให้เกิดปัญหาสิ่งแวดล้อมเหมือนกับกาแฟทุกวันนี้ ในเรื่องของการใช้ที่ดินและการปล่อยก๊าซจากการขนส่งเมล็ด 

ไม่ใช่แค่กาแฟสังเคราะห์ แต่สังเคราะห์อาหารอย่างอื่นด้วย

อาหารสังเคราะห์ไม่ใช่เรื่องใหม่ เมื่อปี 1869 การขาดแคลนเนยกระตุ้นให้นักเคมีหาแหล่งไขมันทางเลือก ซึ่งนำไปสู่การพัฒนามาการีน เนยขาว และไขมันทรานส์ บางวันผู้บริโภคยังยอมกินชอคโกแลตชิพที่ไม่ได้ทำจากชอคโกแลตจริงในคุกกี้

ตอนนี้กำลังมีการค้นคว้าเนื้อสัตว์และชีสสังเคราะห์ โดยสถาบันเทคโนโลยีแมสซาชูเซตส์ (MIT) กำลังพัฒนาวิธีการเพาะเนื้อเยื่อพืชในแล็บ ตั้งแต่ปี 2021 

หลังจากนี้เราอาจจะได้เห็นอาหารจากสารสังเคราะห์กลายเป็นตัวเลือกอีกมากมาย

คงไม่ง่ายที่จะทำใจว่าเราควรสนับสนุนให้ขายกาแฟสังเคราะห์ แต่กาแฟสังเคราะห์อาจเป็นจุดเริ่มต้นของการสู้กลับต่อผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศของมนุษย์

แม้ว่ากาแฟสังเคราะห์อาจไม่ช่วยรักษ์โลก แต่ทำให้เกิดทางเลือกที่ใช้ได้แทนกาแฟดั้งเดิม