ประเทศไทยยังคงหนีไม่พ้น ‘ฝุ่น PM2.5’ ที่ตามรังควานเป็นมลพิษไม่หยุดที่ไม่ว่าจะจัดการอย่างไรก็แก้ไม่ได้สักที โดยล่าสุดสื่อต่างชาติเจ้าใหญ่อย่าง BBC ถึงกับรายงานข่าวนี้โดยอ้างข้อมูลของทางการไทยุว่า “ในปี 2023 คนไทยมากกว่า 10 ล้านคนเข้ารับการรักษาโรคที่เกิดจากมลพิษทางอากาศ และพบว่าช่วงต้นปี 2024 มีผู้ป่วยเป็นโรคที่เกี่ยวข้องกับมลภาวะเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วเมื่อเทียบกับปีก่อน” ท่ามกลางรายงานว่าคุณภาพอากาศของประเทศกำลังแย่ลง
สำนักข่าว AFP รายงานว่า “จำนวนผู้ที่เข้ารับการรักษาอาการเจ็บป่วยที่เกี่ยวข้องกับมลพิษเพิ่มขึ้นเป็น 1.6 ล้านคนเมื่อต้นปี 2024 จาก 1.3 ล้านคนในช่วง 9 สัปดาห์แรกของปี 2023” ประเทศไทยมีประชากรประมาณ 72 ล้านคน โดยเคสเจ็บป่วยนี้ รวมถึงผู้ที่มีโรคเรื้อรัง เช่น มะเร็งปอด หลอดลมอักเสบ หอบหืด และโรคหัวใจด้วย
“ประเทศไทยต้องจัดลำดับความสำคัญ...โดยเฉพาะผลกระทบของ ‘PM2.5’ ที่มีต่อสุขภาพของประชาชน” สภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สศช.) กล่าว
การสัมผัสกับมลพิษขนาดเล็กเหล่านี้อาจทำให้เกิดอาการแสบร้อน คันบริเวณดวงตาและผิวหนัง รวมถึงอาการไอและแน่นหน้าอก ซึ่งมันอาจรุนแรงขึ้นในผู้ที่มีปัญหาเกี่ยวกับหัวใจหรือปอดอยู่แล้ว
จังหวัดทางเหนือบางแห่งถูกจัดให้เป็นหนึ่งใน ‘เมืองที่มีมลพิษมากที่สุดในโลก’
การเผาฟาร์มและไฟป่าที่ลุกลามอย่างกว้างขวาง โดยเฉพาะทางตอนเหนือของประเทศ ยังคงเป็นสาเหตุหลักที่ก่อให้เกิดหมอกควันพิษในช่วงต้นปี
เว็บไซต์ดัชนีคุณภาพอากาศ (IQAir) ระบุว่า “จังหวัดทางภาคเหนือของประเทศไทยบางแห่งยังถูกจัดให้เป็นหนึ่งใน ‘เมืองที่มีมลพิษมากที่สุดในโลก’ ” นอกจากนี้ เชียงใหม่ เชียงราย และลำปาง ก็ได้รับการจัดอันดับจาก IQAir ด้วยว่าเป็น ‘จังหวัดที่มีอากาศไม่ดีต่อสุขภาพ’
เป็นที่ทราบกันดีว่า มลพิษทางอากาศของประเทศไทยเป็นปัญหาในช่วงฤดูแล้ง ซึ่งโดยปกติจะเริ่มตั้งแต่เดือนพฤศจิกายนถึงเดือนมีนาคม โดยมีสาเหตุหลักมาจากการเผาไหม้ตามฤดูกาลจากเกษตรกรที่ต้องเคลียร์พื้นที่สำหรับปลูกอ้อยและนาข้าว
เมื่อต้นปีที่ผ่านมา นายกฯ เศรษฐา ทวีสิน ก็ให้คำมั่นว่าจะปรับปรุงคุณภาพอากาศ ขณะที่ฝ่ายนิติบัญญัติก็เห็นชอบร่างกฎหมายที่มุ่งแก้ไขปัญหานี้ด้วย นอกจากนี้ เมื่อสัปดาห์ที่แล้ว ประเทศไทยยังได้ประกาศแผนการจัดเตรียมเครื่องบิน 30 ลำทั่วประเทศสำหรับดำเนินการเพาะเมฆ (cloud seeding) เพื่อสร้างฝนและบรรเทามลพิษ
ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา ผู้อยู่อาศัยและกลุ่มสิ่งแวดล้อมในประเทศก็ยังได้ยื่นฟ้องเพื่อเรียกร้องให้รัฐบาลดำเนินการต่อต้านมลพิษอีกด้วย โดยในเดือนกรกฎาคม 2023 ที่ผ่านมา ประชาชนในจังหวัดเชียงใหม่ประมาณ 1,700 คน ได้ยื่นฟ้องอดีตนายกฯ ประยุทธ์ จันทร์โอชา และหน่วยงานของรัฐ 2 แห่งที่ไม่ดำเนินการลดมลพิษในภาคเหนือ ซึ่งพวกเขากล่าวว่า “มันทำให้ชีวิตแต่ละคนสั้นลงไปประมาณ 5 ปี”
ขณะเดียวกันในเดือนมกราคม 2024 ศาลเชียงใหม่ก็มีคำสั่งให้รัฐบาลจัดทำแผนฉุกเฉินเพื่อปรับปรุงคุณภาพอากาศภายใน 90 วัน
