เมื่ออาหาร หรือแม้แต่ขนมบางอย่างที่เรากินอยู่ทุกวันมันดันหายไป ไม่ใช่เพราะเสกเวทมนต์ให้หายวับไป แต่เพราะ...
จะเกิดอะไรขึ้น? เมื่อผลกระทบจากภาวะโลกร้อน และการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศลุกลามไปถึงห่วงโซ่อาหารที่อาจทำให้ข้าวปลา อาหาร และผลิตผลส่วนใหญ่กำลังค่อยๆ หายไปในไม่ช้า
ว่าแต่ว่าอาหารอะไรบ้างที่จะ ‘หายไป’...
1. กาแฟ
การศึกษาวิจัยในปี 2017 ที่ตีพิมพ์ในวารสารวิทยาศาสตร์สหสาขาวิชาชีพ ‘Proceedings of the National Academy of Sciences’ เผยว่า การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศคุกคามทั้งพื้นที่ที่ปลูกกาแฟและผึ้ง ซึ่งเป็นสิ่งมีชีวิตสำคัญที่ทำหน้าที่ผลิตเมล็ดกาแฟประมาณ 20-25%
ผึ้งไม่เพียงแต่เพิ่มผลผลิตของกาแฟเท่านั้น แต่ยังเพิ่มคุณภาพของเมล็ดกาแฟอีกด้วย
น่าเสียดายที่อุณหภูมิที่สูงขึ้นและสภาพอากาศที่ไม่แน่นอนนั้นทำให้ผึ้งไม่สามารถทนความร้อนจากการผสมเกสรของต้นกาแฟได้ นอกจากนี้ 88% ของพื้นที่ที่เหมาะกับกาแฟในละตินอเมริกาอาจลดลงภายในปี 2050 ด้วย
2. ข้าวสาลี-ข้าว-ข้าวโพด
การศึกษาที่ตีพิมพ์ในวารสารวิทยาศาสตร์ ‘Nature Climate Change’ เมื่อปี 2016 ได้ประมาณการว่าการผลิตข้าวสาลี ข้าวโพด และข้าว ซึ่งเป็นพืชที่สำคัญที่สุดสำหรับมนุษย์ทั่วโลกกำลังตกอยู่ในสภาวะ ‘ขาดแคลน’ พื้นที่เพาะปลูกถูกลุกลามเนื่องจากอุณหภูมิที่ผันผวนและสภาพอากาศที่ไม่แน่นอน
องค์การอาหารและเกษตรแห่งสหประชาชาติ (FAO) เผยว่า ข้าวสาลี ข้าวโพด และข้าวคิดเป็น 51% ของปริมาณแคลอรี่ทั่วโลก และความต้องการพืชผลทั่วโลกคาดว่าจะเพิ่มขึ้น 33% ภายในปี 2050
3. ช็อคโกแลต
โกโก้จะเติบโตได้เฉพาะในบริเวณละติจูด 20 องศาเหนือและใต้ของเส้นศูนย์สูตรเท่านั้น พวกมันต้องการอุณหภูมิที่สม่ำเสมอ ความชื้นสูง ฝนตกชุก ดินที่อุดมด้วยไนโตรเจน และการป้องกันลมซึ่งแทบจะพบได้เฉพาะในป่าฝนเท่านั้น แต่หากความชื้นไม่สูงพอหรือดินไม่อุดมสมบูรณ์เพียงพอ โกโก้ก็จะเหี่ยวเฉาและตาย
เนื่องจากพื้นที่ปลูกโกโก้จำนวนมากอยู่ในภูมิภาคที่มีอุณหภูมิเฉลี่ยผันผวนมากขึ้น (และด้วยเหตุนี้จึงไม่เหมาะกับการเจริญเติบโตของต้นโกโก้)
สถานการณ์สำหรับผู้ชื่นชอบช็อกโกแลตถือว่าน่าเป็นห่วง คณะกรรมการระหว่างรัฐบาลว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (IPCC) ประมาณการว่า พื้นที่ปลูกโกโก้อาจเผชิญกับอุณหภูมิที่เพิ่มขึ้น 2.1 องศาเซลเซียสภายในปี 2050 ซึ่งจะทำให้พื้นที่เพาะปลูกลดลงอย่างมาก
ที่แย่ไปกว่านั้นก็คือ ช็อกโกแลตอาจจะหายไปจากชั้นวางในซุปเปอร์มาร์เก็ตเลยก็ได้
4. ไวน์
จากการศึกษาล่าสุดโดยวารสารวิทยาศาสตร์ ‘Nature Climate Change’ พบว่า คนชอบดื่มไวน์ควรจะเริ่มตัดใจเสียแต่ในตอนนี้ เพราะการผลิตไวน์อาจลดลงประมาณ 85% ในอีก 50 ปีข้างหน้า เนื่องจากภูมิภาคที่ขึ้นชื่อในเรื่องไวน์ชั้นดีอย่างเทศมณฑลนาปาและโซโนมา รัฐแคลิฟอร์เนีย ร้อนเกินกว่าจะผลิตไวน์พรีเมียมได้
ความหวังริบหรี่มีอยู่จริง แต่ ‘Nature Climate Change’ ตั้งทฤษฎีว่า หากผู้ปลูกไวน์เริ่มใช้ประโยชน์จากความหลากหลายขององุ่นไวน์อื่นๆ อีก 1,088 สายพันธุ์อย่างจริงจัง อุตสาหกรรมก็สามารถอยู่รอดได้ ซึ่งมันต้องอาศัยการปรับตัวด้วย
5. ถั่วเหลือง
ทีมนักวิทยาศาสตร์นานาชาติซึ่งนำโดยสถาบันวิจัย ‘Potsdam Institute for Climate Impact Research’ ได้พัฒนาระบบจำลองคอมพิวเตอร์ที่ช่วยให้พวกเขาสามารถระบุได้ว่าพืชผลสำคัญต่างๆ ตอบสนองต่ออุณหภูมิที่สูงขึ้นอย่างไร และผลการค้นพบของพวกเขาก็เลวร้ายมาก
นักวิจัยเผยว่า หากโลกไม่ลดการปล่อยก๊าซอย่างจริงจัง ผลิตผลถั่วเหลืองก็อาจลดลง 40% ภายในปี 2100
ผู้คนทั่วโลกพึ่งพาถั่วเหลืองเพื่อเป็นโปรตีน และโลกที่ปราศจากถั่วเหลืองก็หมายถึงโลกที่ปราศจากเต้าหู้ ถั่วแระญี่ปุ่น มิโซะ และเทมเป้ แต่นั่นไม่ใช่ทั้งหมด ถั่วเหลืองคิดเป็น 90% ของการผลิตเมล็ดพืชน้ำมันของสหรัฐฯ และเป็นแหล่งเชื้อเพลิงชีวภาพที่ดีเยี่ยม ทำให้ถั่วเหล่านี้เป็นหนึ่งในถั่วที่มีความสำคัญทางเศรษฐกิจมากที่สุดในโลก
6. อะโวคาโด
นอกจากจะเป็นผลไม้ยอดฮิตสำหรับสายรักสุขภาพแล้ว อะโวคาโดยังกลายเป็นที่ถกเถียงในหมู่ผู้คน เนื่องจากพวกเขาเริ่มตั้งคำถามถึงผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม เช่นเดียวกับกล้วยที่ปลูกเป็นพืชเชิงเดี่ยว (monocultures) ซึ่งหมายความว่าปลูกพืชชนิดเดียวโดยไม่มีความหลากหลายทางชีวภาพมากนัก ทำให้พืชผลอ่อนแอต่อแมลงศัตรูพืชและโรคต่างๆ ได้มากขึ้น
เพื่อป้องกันไม่ให้อะโวคาโดถูกทำลาย จึงมีการใช้สารกำจัดศัตรูพืชจำนวนมากซึ่งอาจสร้างความเสียหายต่อสิ่งแวดล้อมเมื่อถูกชะล้างออกในช่วงฝนตกหนัก
อะโวคาโดก็เป็นพืชที่จู้จี้จุกจิกเช่นกัน แถมต้องปลูกในสภาพแวดล้อมที่ไม่ร้อนหรือเย็นเกินไป ทั้งยังต้องการน้ำมากกว่า 250 ลิตรต่อผลในการเติบโต แต่ปัญหาการขาดแคลนน้ำและอุณหภูมิที่ผันแปรจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศเป็นภัยคุกคามที่เพิ่มมากขึ้น มันจึงน่ากังวล
นักวิทยาศาสตร์บางคนกลัวว่าอะโวคาโดอาจสูญพันธุ์ภายในปี 2050
7. สตรอเบอร์รี่
สมาคมวิทยาศาสตร์พืชสวนนานาชาติ (International Society for Horticultural Science) ระบุว่า สภาพภูมิอากาศที่ไม่แน่นอนตลอดฤดูเพาะปลูกส่งผลให้รอบระยะเวลาการเพาะปลูกสั้นลง
ช่วงเวลาที่ผ่านมาสภาพอากาศที่ร้อนกว่าปกติทำให้การออกดอกและการผลิตสตรอเบอร์รี่ในรัฐฟลอริดาล่าช้าออกไป และแนวโน้มนี้อาจบ่งบอกถึงการผลิตสตรอเบอร์รี่ที่ลดลงอย่างถาวรมากขึ้น รวมถึงราคาที่เพิ่มขึ้นด้วย
8. กล้วย
การปล่อยก๊าซเรือนกระจกที่เพิ่มขึ้นทั่วโลก รวมถึงสภาพอากาศและรูปแบบอุณหภูมิที่ไม่แน่นอน ส่งผลกระทบต่อสถานที่ เวลา หรือแม้แต่กระทั่งการผลิตการเกษตร
กล้วยอาศัยสภาพอากาศปานกลางในการทำให้ผลสุก และต้องการน้ำสม่ำเสมอเพื่อการเจริญเติบโต สำหรับกล้วยที่ได้รับความนิยมมากที่สุดในสหรัฐฯ เรียกว่า ‘กล้วยหอมคาเวนดิช’ (Cavendish banana) ซึ่งกำลังตกอยู่ใน ‘ความเสี่ยง’ จากโรคเชื้อราที่เรียกว่า ‘ทรอปิคอล เรซ 4’ (Tropical Race 4 / TR4 หรือเชื้อราที่มีผลต่อการออกผลของกล้วย) ที่กำลังทำลายสวนกล้วยทั่วโลก
