หลังจากประธานาธิบดีวลาดีมีร์ ปูติน และประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ คุยโทรศัพท์กันนาน 90 นาที ก็ได้ข้อสรุปว่า ปูตินตกลงที่จะหยุดโจมตีแค่โครงสร้างพื้นฐานด้านพลังงานของยูเครนเท่านั้น โดยปฏิเสธที่จะให้คำมั่นว่าจะหยุดยิง 30 วัน ตามแผนที่สหรัฐฯ ตกลงกับยูเครนเมื่อสัปดาห์ที่แล้ว
“การสนทนากับปูตินเป็นไปในทิศทางที่ดีมาก...เราตกลงที่จะหยุดยิงด้านพลังงานและโครงสร้างพื้นฐานทั้งหมดทันที เราจะทำงานอย่างรวดเร็วเพื่อให้เกิดการหยุดยิงโดยสมบูรณ์ และในท้ายที่สุดสงครามอันเลวร้ายระหว่างรัสเซียกับยูเครนครั้งนี้ก็จะยุติลง”
— ทรัมป์ โพสต์ข้อความบน Truth Social
แต่เงื่อนไขสำคัญของรัสเซียในการตกลง ‘หยุดยิงโดยสมบูรณ์’ ก็คือ ชาติตะวันตกต้องหยุดให้ความช่วยเหลือทางทหารแก่ยูเครนทั้งหมด
ขณะที่ทางด้านประธานาธิบดีโวโลดิมีร์ เซเลนสกีของยูเครน กล่าวภายหลังการสนทนาทางโทรศัพท์ระหว่างทรัมป์ และปูตินว่า “ยูเครนเห็นด้วยกับแนวคิดที่ทั้งสองฝ่ายจะหยุดการโจมตีโครงสร้างพื้นฐานของกันและกัน” แต่เขายังต้องการรายละเอียดของข้อตกลงเพิ่มเติมก่อน
และนี่คือประเด็นสำคัญที่ทรัมป์ กับ ปูตินคุยกัน...
\- ปูตินตกลงหยุดยิงเฉพาะโครงสร้างพลังงาน -
รัฐสภาเครมลินของรัสเซียระบุในแถลงการณ์ว่า ปูตินแสดงความกังวลต่างๆ เกี่ยวกับข้อเสนอหยุดยิง 30 วัน...แต่รัสเซียจะหยุดโจมตีเฉพาะโครงสร้างพื้นฐานด้านพลังงานเป็นเวลา 30 วัน พร้อมทั้งเรียกร้องไม่ให้ยูเครนระดมกำลัง หรือเสริมกองอาวุธเพิ่มเติมในช่วงหยุดยิง 30 วัน
แม้แถลงการณ์จะระบุว่า ปูตินได้ออกคำสั่งให้กองทัพรัสเซียระงับการโจมตีโครงสร้างพื้นฐานด้านพลังงานของยูเครน แต่ภายในไม่กี่ชั่วโมงหลังจากการสนทนาสิ้นสุดลง ก็มีการแจ้งเตือนการโจมตีทางอากาศในกรุงเคียฟ ตามมาด้วยระเบิดอีกครั้งอย่างรวดเร็ว ขณะที่ระบบป้องกันภัยทางอากาศของยูเครนก็โจมตีโดรนของรัสเซียรอบๆ กรุงเคียฟ
ขณะเดียวกัน เซเลนสกีก็แถลงว่า “ผมคิดว่ามันถูกต้องที่เราจะสนทนากับประธานาธิบดีทรัมป์ เพื่อที่เราจะได้ทราบรายละเอียดว่ารัสเซียเสนออะไรให้สหรัฐฯ หรือสหรัฐฯ เสนออะไรให้กับรัสเซีย หลังจากที่เราได้รับรายละเอียดจากประธานาธิบดีสหรัฐฯ แล้ว เราจะให้คำตอบ และทีมงานของเราก็พร้อมสำหรับการหารือทางเทคนิค”
หากทั้งสองฝ่ายยืนหยัดตามข้อตกลงนี้ การหยุดโจมตีโครงสร้างพื้นฐานด้านพลังงานจะถือเป็นการหยุดยิงบางส่วนครั้งแรกในรอบกว่า 3 ปี นับตั้งแต่รัสเซียเปิดฉากรุกรานยูเครนเต็มรูปแบบเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ 2022
\- ปูตินเรียกร้องให้สหรัฐฯ ยุติการสนับสนุนยูเครน -
ฝั่งรัสเซียกล่าวว่า เงื่อนไขสำคัญสำหรับการแก้ปัญหาใดๆ เพื่อยุติสงครามคือ ‘สหรัฐฯ และชาติตะวันตกต้องยุติการสนับสนุนยูเครน’ พร้อมเน้นย้ำว่าการดำเนินการแก้ไขด้วยวิธีการทางการเมืองและการทูตจะช่วยป้องกันไม่ให้ความขัดแย้งทวีความรุนแรงขึ้น
ในแถลงการณ์ล่าสุด ปูตินได้ระบุข้อเรียกร้อง ซึ่งรวมถึงการให้คำมั่นสัญญาที่จะ :
- ไม่ให้ยูเครนเข้าร่วมนาโต
- การปลดอาวุธในยูเครน
- การควบคุมดินแดนเต็มรูปแบบเหนือ 4 ภูมิภาคที่รัสเซียยึดได้เมื่อปี 2022 ซึ่งอาจทำลายเอกราชของยูเครนอย่างแท้จริง
ก่อนหน้านี้ สหรัฐฯ ได้หยุดสนับสนุนด้านการทหารและข่าวกรองแก่ยูเครนเป็นการชั่วคราวเมื่อช่วงต้นเดือนมีนาคมที่ผ่านมา แต่ก็กลับมาสนับสนุนอีกครั้งหลังจากการเจรจาระหว่างคณะผู้แทนยูเครน และสหรัฐฯ ที่เมืองเจดดาห์ ประเทศซาอุดีอาระเบีย ซึ่งทั้ง 2 ฝ่ายตกลงกันได้ว่ายูเครนจะหยุดยิงเป็นเวลา 30 วัน
รัสเซียเสริมว่าการยุติความช่วยเหลือทางทหารแก่ยูเครนระหว่างการหยุดยิงจะช่วยให้รัสเซียสามารถเสริมกำลังทหารได้ระหว่างการสงบศึก ขณะเดียวกันก็ควบคุมการเพิ่มกำลังทหารของยูเครนได้
แต่ปัญหาสำคัญประการหนึ่งเกี่ยวกับการหยุดยิงก็คือ ‘จะมีการบังคับใช้อย่างไร แล้วกองกำลังยุโรปจะมีบทบาทในการรักษาสันติภาพหรือไม่?’
\- ความร่วมมือทางเศรษฐกิจระหว่างสหรัฐฯ-รัสเซียในอนาคต -
ทั้งปูตินและทรัมป์ต่างแสดงความหวังเกี่ยวกับความร่วมมือทางเศรษฐกิจที่อาจเกิดขึ้นระหว่างประเทศหากบรรลุสันติภาพ “ผู้นำทั้งสองเห็นพ้องกันว่า ความสัมพันธ์ทวิภาคีระหว่างสหรัฐฯ และรัสเซียจะดีขึ้นในอนาคต ซึ่งรวมถึงข้อตกลงทางเศรษฐกิจครั้งใหญ่และเสถียรภาพทางภูมิรัฐศาสตร์เมื่อบรรลุสันติภาพ” แถลงการณ์ของสหรัฐฯ ระบุ
ขณะที่สภาเครมลินระบุว่า “ในบริบทนี้ มีการพิจารณาถึงพื้นที่ต่างๆ มากมายที่ประเทศของเราสามารถสร้างความร่วมมือได้ มีการหารือถึงแนวคิดต่างๆ มากมายที่มุ่งสู่การพัฒนาความร่วมมือที่เป็นประโยชน์ร่วมกันในภาคเศรษฐกิจและพลังงาน”
บางครั้งทรัมป์ขู่ว่าจะคว่ำบาตรรัสเซียหากรัสเซีย ‘ปฏิเสธ’ ที่จะยุติสงครามในยูเครน ขณะเดียวกันก็เสนอความร่วมมือทางเศรษฐกิจซ้ำแล้วซ้ำเล่า
\- จะมีการพูดคุยเพิ่มเติมต่อไป -
ทั้งสองฝ่ายกล่าวว่าจะมีการเจรจาเพิ่มเติมระหว่างรัสเซีย และสหรัฐฯ เร็วๆ นี้ ซึ่งรวมถึงข้อตกลงในการฟื้นฟูความปลอดภัยในการเดินเรือในทะเลดำ และการเจรจาเพื่อยุติการสู้รบอย่างครอบคลุมยิ่งขึ้น
ปูตินยืนยันความตั้งใจที่จะเดินหน้าความพยายามต่อไปเพื่อบรรลุข้อตกลงในยูเครนในรูปแบบทวิภาคี “การเจรจาเหล่านี้จะเริ่มขึ้นทันทีในตะวันออกกลาง สหรัฐฯ จะยังคงดำเนินการเจรจาแบบสองทางต่อไป โดยเดินทางไปมาระหว่างรัสเซียและยูเครน” แถลงการณ์ของสหรัฐฯ กล่าว
ทั้งนี้ ยังไม่ชัดเจนว่าการเจรจาขั้นต่อไปกับยูเครนจะดำเนินไปอย่างไร
อย่างไรก็ดี คำพูดล่าสุดของทรัมป์บางส่วนทำให้เกิดความกังวลว่าสหรัฐฯ อาจให้ความสำคัญกับการทำข้อตกลงมากกว่าการปกป้องผลประโยชน์ของยูเครน เพราะก่อนการคุยโทรศัพท์ ทรัมป์โพสต์บน Truth Social ว่า “มีการตกลงกันในองค์ประกอบหลายอย่างของข้อตกลงขั้นสุดท้ายแล้ว แต่ยังมีรายละเอียดอีกมากที่ยังคงเหลืออยู่”
(Photo by Drew ANGERER and Gavriil GRIGOROV / various sources / AFP)
