สถานการณ์ไฟป่าแคลิฟอร์เนียยังคงน่ากังวลหลังเปลวไฟลุกลามอย่างรวดเร็วตั้งแต่วันที่ 7 ม.ค. และยังไม่สามารถควบคุมเพลิงในเขตมหานครลอสแอนเจลิสโดยเฉพาะย่านพักอาศัยแปซิฟิกพาลิเซดส์ซึ่งถูกเผาผลาญพื้นที่ไปแล้ว 17,200 เอเคอร์ (ราว 69 ล้านตารางเมตร) ขณะนี้มีผู้อพยพแล้วกว่า 180,000 คน ส่วนจำนวนผู้เสียชีวิตทั้งหมดยังไม่ทราบแน่ชัด แต่เบื้องต้นเสียชีวิตแล้วอย่างน้อย 6 ราย ถือเป็นไฟป่าที่เลวร้ายที่สุดครั้งหนึ่งในประวัติศาสตร์ของลอสแอนเจลิส
สำหรับการประมาณมูลค่าความเสียหายจากไฟป่าทั้งหมดในเบื้องต้นอาจสูงถึง 52,000 - 57,000 ล้านดอลลาร์ (ราว 1.8-1.97 แสนล้านบาท) หรือมากกว่านั้น
SPACEBAR พาสำรวจสาเหตุว่า ‘ทำไมไฟป่าแคลิฟอร์เนียถึงได้รุนแรง และลุกลามเร็วขนาดนี้?’
การเติบโตของพืชพรรณกลายเป็น...เชื้อเพลิงชั้นดี
เชื่อกันว่าช่วงที่มีฝนตกหนักในปี 2024 คาดว่าเป็นผลมาจากปรากฏการณ์เอลนีโญทำให้เกิดสภาวะที่มีความเสี่ยงสูงที่จะเกิดไฟป่าในฤดูหนาวปีนี้
“โดยทั่วไปแล้ว ฝนมักถูกมองว่าเป็นสิ่งที่ไม่ดีต่อการเกิดไฟป่า และหากฝนตกในระหว่างที่เกิดไฟป่า นั่นก็เป็นสิ่งที่ไม่ดีต่อไฟป่าเช่นกัน...แต่ฝนที่ตกก่อนเกิดไฟป่าาอาจทำให้พืชพรรณเติบโตเป็นจำนวนมาก ซึ่งต่อมาจะกลายเป็นเชื้อเพลิง จากนั้นจะเข้าสู่ช่วงที่อากาศแห้งขึ้น พืชพรรณเหล่านั้นก็จะแห้งเร็วมากและมีมากขึ้น...”
รอรี่ แฮดเดน นักวิจัยด้านวิทยาศาสตร์ไฟป่าจากมหาวิทยาลัยเอดินบะระ กล่าว
ขณะที่ มาเรีย ลูเซีย เฟอร์เรร่า บาร์โบซ่า นักวิทยาศาสตร์ด้านไฟป่า จากศูนย์นิเวศวิทยาและอุทกวิทยาแห่งสหราชอาณาจักรกล่าวในแถลงการณ์ว่า “ช่วงที่มีฝนตกในปี 2024 ตามด้วยช่วงที่แห้งแล้งขึ้นนั้น เป็นสภาวะที่เหมาะสมอย่างยิ่งต่อการลุกลามของไฟป่า”
การเปลี่ยนแปลงจากสภาพอากาศ ‘ที่เปียกชื้นมาก’ มาเป็นสภาพอากาศ ‘ที่แห้งมาก’ นี้เรียกว่า ‘ลมกระโชกแรงจากสภาพอากาศแปรปรวน’ จากรายงานฉบับล่าสุดระบุว่า “ความเสี่ยงต่อลมกระโชกแรงจากสภาพอากาศแปรปรวนเพิ่มขึ้นเป็น 31-66% ทั่วโลกนับตั้งแต่กลางศตวรรษที่ 20”
อิทธิพลจากลมซานตาอานา
ลมแรงเป็นอีกหนึ่งปัจจัยที่ทำให้ไฟป่าลุกลามอย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะ ‘ลมซานตาอานา’ หรือ ‘ลมปีศาจ’ (พัดเอาความชื้นออกจากพืชพรรณ ทำให้บริเวณดังกล่าวมีอากาศร้อนและแห้ง) ที่พัดจากเชิงเขาทางตะวันตกของลอสแอนเจลิสจนทำให้ไฟป่าลุกลามอย่างรวดเร็ว เผาไหม้พื้นที่ย่านที่อยู่อาศัยแปซิฟิกพาลิเซดส์ใกล้กับเมืองซานตาโมนิกา
“สำหรับไฟป่าทุกครั้งมี 3 สาเหตุ : เชื้อเพลิง สิ่งที่เผาไหม้ และออกซิเจนจากอากาศ แต่สิ่งที่ทำให้ไฟป่าครั้งนี้น่าเหลือเชื่อมากก็คือ ‘ความเร็วของลมที่พัดมาจากใจกลางทะเลทรายแคลิฟอร์เนีย’...”
แฮดเดน กล่าว
ขณะที่ มาเรีย ลูเซีย เฟอร์เรร่า บาร์โบซ่า นักวิทยาศาสตร์ด้านไฟป่า จากศูนย์นิเวศวิทยาและอุทกวิทยาแห่งสหราชอาณาจักรกล่าวในแถลงการณ์ว่า “ช่วงที่มีฝนตกในปี 2024 ตามด้วยช่วงที่แห้งแล้งขึ้นนั้น เป็นสภาวะที่เหมาะสมอย่างยิ่งต่อการลุกลามของไฟป่า”
การเปลี่ยนแปลงจากสภาพอากาศ ‘ที่เปียกชื้นมาก’ มาเป็นสภาพอากาศ ‘ที่แห้งมาก’ นี้เรียกว่า ‘ลมกระโชกแรงจากสภาพอากาศแปรปรวน’ “ความเสี่ยงต่อลมกระโชกแรงจากสภาพอากาศแปรปรวนเพิ่มขึ้นเป็น 31-66% ทั่วโลกนับตั้งแต่กลางศตวรรษที่ 20” รายงานฉบับล่าสุด ระบุ
ลมพัดเชื้อเพลิงชั้นดี...ติดไฟง่าย
นอกจากลมที่พัดแรงจะทำให้ไฟลุกลามเร็วแล้ว ยังพัดเอาเชื้อเพลิงติดไฟง่ายมาด้วยไม่ว่าจะเป็นถ่านที่ยังคุอยู่ หรือวัสดุติดไฟ
พอลมพัดเอาถ่านที่ยังไม่มอด หรือวัสดุติดไฟไปเจอพืชพรรณที่เป็นเชื้อเพลิงจึงทำให้ไฟลามไปหลายไมล์ในแต่ละครั้งที่ลมพัด “มีรายงานว่าถ่านที่ยังไม่มอดเหล่านี้ถูกพัดไปไกลหลายสิบกิโลเมตร และมักตกลงไปในช่องแคบรอบๆ บ้าน นั่นแหละที่ทำให้ไฟไหม้บ้านไปตามๆ กัน” แฮดเดน กล่าว
หากถ่านไฟลุกไหม้บ้านเพียงหลังเดียว หน่วยดับเพลิงอาจสามารถดับไฟนั้นได้ แต่ปัญหาก็คือ บ้านหลายสิบหลังมักจะถูกไฟไหม้พร้อมๆ กันเพราะถ่านไฟเหล่านี้ และแต่ละหลังก็จะจุดไฟเพิ่มขึ้นอีกหลายเท่า เหมือนโดมิโนเอฟเฟกต์ที่เกิดจากไฟลามเพราะกระแสลมแรง
ภูมิประเทศที่เป็น ‘เนินเขา’ เสี่ยงต่อไฟป่า
ภูมิประเทศที่เป็น ‘เนินเขา’ ในบริเวณนี้กลายเป็นอีกสาเหตุหนึ่งที่เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดไฟป่าด้วย
“ไฟจะลุกลามอย่างรวดเร็วมากขึ้นไปบนเนินเขา ลักษณะทางภูมิศาสตร์ เช่น หุบเขาลึก หน้าผาชัน เป็นต้น ซึ่งเป็นอีกหนึ่งสาเหตุที่ทำให้เกิดไฟป่าลุกลาม...” แฮดเดน กล่าว
ลักษณะภูมิประเทศดังกล่าวไม่เพียงแต่เพิ่มความเสี่ยงต่อการลุกลามของไฟเท่านั้น แต่ยังทำให้การอพยพยากขึ้นอีกด้วย “ในพื้นที่พาลิเซดส์ ถนนบนเนินเขาแคบๆ นั้นถือเป็นความท้าทายที่สร้างความยากลำบากแก่ผู้อพยพ” ไมค์ โบนิน อดีตสมาชิกสภาเมืองลอสแอนเจลิส บอกกับสำนักข่าว New York Times
การเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ!!!
แม้ว่าจะยังเร็วเกินไปที่จะบอกว่าการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศมีส่วนทำให้เกิดไฟป่ามากน้อยเพียงใด แต่ดูเหมือนว่าการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศจะมีความเชื่อมโยงกับเหตุไฟป่าที่เลวร้ายลงทั่วโลก
“จำนวนวันที่สภาพอากาศมีความเสี่ยงสูงที่ทำให้เกิดไฟไหม้นั้นเพิ่มขึ้น และการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศทำให้สภาพอากาศเลวร้ายลง” แมตต์ แมคเกรธ บอกกับสำนักข่าว BBC
ความเสี่ยงไม่ได้เกิดขึ้นง่ายๆ เพียงเพราะโลกร้อนขึ้นเท่านั้น แต่ยังเกี่ยวข้องกับช่วงอากาศสุดขั้วที่เรากำลังเผชิญอีกด้วย
“...เรากำลังเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ที่ไม่ได้มีเพียงแค่อากาศร้อนขึ้น แห้งแล้งขึ้น เปียกชื้นขึ้น และมีลมแรงขึ้นเท่านั้น แต่ยังรวมถึงปัจจัยอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับสภาพอากาศด้วย นั่นคือสิ่งที่จะกำหนดความเสี่ยงในอนาคต” แฮดเดน กล่าว
(Photo by JOSH EDELSON / AFP)
