หลายคนที่รักสุขภาพ น่าจะเคยได้ยินประโยคที่ว่า ‘อาหารแปรรูปไม่ดีต่อสุขภาพ’ แต่คงไม่ทันคิดว่า อาหารที่หน้าตาดูเพื่อสุขภาพมากๆ ที่จริงแล้วอาจเป็นอาหารแปรรูปสูงที่ทำให้เสี่ยงเป็นโรคหัวใจ
ช่วงไม่กี่ปีมานี้ การบริโภคอาหารแปรรูปสูงทั่วโลกพุ่งสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง เช่น ซีเรียล โปรตีนบาร์ น้ำอัดลม อาหารสำเร็จรูป และฟาสต์ฟู้ด ในสหราชอาณาจักรและสหรัฐอเมริกา กว่าครึ่งหนึ่งของอาหารโดยเฉลี่ย เป็นอาหารแปรรูปสูง อย่างบางคนโดยเฉพาะวัยรุ่น คนยากจน หรือมาจากพื้นที่ด้อยโอกาส กินอาหารที่เป็นอาหารแปรรูปสูงมากถึง 80%
มีงานวิจัย 2 ชิ้น ระบุว่า อาหารแปรรูปสูง ทำให้เพิ่มความเสี่ยงความดันโลหิตสูง โรคหัวใจ โรคกล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลัน หรือหัวใจวาย และโรคหลอดเลือดสมอง โดยผู้เชี่ยวชาญบอกว่าควรนำงานวิจัยนี้มาเรียกร้องให้รัฐบาลทั่วโลกตื่นตัวกับเรื่องนี้
งานวิจัยชิ้นแรก เป็นการติดตามผู้หญิง 10,000 คน เป็นเวลา 15 ปี พบว่า คนที่กินอาหารที่มีสัดส่วนของอาหารแปรรูปสูงสุด 39% มีแนวโน้มที่ความดันโลหิตสูงขึ้น กว่าคนที่กินอาหารแปรรูปน้อยสุด
ซึ่งความดันโลหิตสูง เพิ่มความเสี่ยงของโรคเกี่ยวกับหัวใจร้ายแรงหลายโรค คือ โรคหัวใจ โรคหลอดเลือดแดงส่วนปลายอุดตัน โรคหลอดเลือดแดงใหญ่โป่งพอง โรคไต และโรคหลอดเลือดสมอง
ส่วนงานวิจัยชิ้นที่สอง เป็นการวิเคราะห์อภิมานที่มีมาตรฐาน ซึ่งเป็นการศึกษาจากข้อมูลหลายงานวิจัย ของคนกว่า 325,000 คน ทั้งหญิงและชาย พบว่าคนที่กินอาหารแปรรูปสูง มากที่สุดอยู่ที่ 24% มีแนวโน้มที่จะเป็นโรคหัวใจและหลอดเลือดมากกว่า ซึ่งมีทั้งโรคหัวใจวาย โรคหลอดเลือดสมอง และเจ็บหน้าอก
การกินอาหารแปรรูปสูงเพิ่มขึ้น ในแต่ละวันนับเป็นแคลอรี่ 10% มีผลต่อการเพิ่มความเสี่ยงโรคหัวใจ 6% และคนที่กินอาหารแปรรูปสูง สัดส่วนน้อยกว่า 15% ของอาหาร มีความเสี่ยงโรคหัวใจต่ำที่สุด อ้างอิงจากงานวิจัยนำโดย Fourth Military Medical University เมืองซีอาน ประเทศจีน
การค้นพบเหล่านี้ได้ถูกเผยแพร่ ในการประชุมประจำปี European Society of Cardiology ในกรุงอัมสเตอร์ดัม ประเทศเนเธอร์แลนด์ ซึ่งมีผู้เข้าร่วมเป็นแพทย์ด้านหัวใจ นักวิทยาศาสตร์และนักวิจัยชั้นนำระดับโลกหลายพันคน เพื่อให้เกิดการดำเนินการอย่างเร่งด่วน
เราอาจคุ้นเคยว่าอาหารแปรรูปสูง เป็นพวกไส้กรอก แฮม อาหารสำเร็จรูปเท่านั้น
แต่ Anushriya Pant หนึ่งในนักวิจัยในงานวิจัยชิ้นแรก จากมหาวิทยาลัยซิดนีย์ บอกว่า “ผู้คนมากมายไม่รู้ว่าอาหารที่ ‘คิดว่า’ เป็นอาหารเพื่อสุขภาพ เช่น แซนด์วิช แรป (wrap) ซุปที่ซื้อจากร้าน และโยเกิร์ตไขมันต่ำ ที่จริงแล้ว เป็น อาหารแปรรูปสูง และยังบอกด้วยว่า ผู้หญิงกินอาหารพวกนี้มากกว่าผู้ชาย”
ด้าน ดร.คริส ฟาน ทัลเลเคน หนึ่งในผู้เชี่ยวชาญด้านอาหารแปรรูปสูง และเป็นผู้เขียนหนังสือขายดี ‘Ultra Processed People’ บอกว่า “เราจะคุ้นเคยกับอาหารแปรรูปสูง เหมือนกับ ‘Junk food’ แต่มันเต็มไปด้วยออร์แกนิค และดูมีหลักจริยธรรม ซึ่งอาจวางขายเป็นอาหารเพื่อสุขภาพ มีคุณค่าทางโภชนาการ รักษาสิ่งแวดล้อม หรือมีประโยชน์สำหรับลดน้ำหนัก แต่อาหารที่อ้างว่าเพื่อสุขภาพบนบรรจุภัณฑ์เกือบทั้งหมด เป็นอาหารแปรรูปสูง”
“ขณะนี้มีหลักฐานสำคัญที่บ่งชี้ว่าผลิตภัณฑ์เหล่านี้ทำให้ลำไส้อักเสบ ขัดขวางระบบความอยากอาหาร เปลี่ยนระดับฮอร์โมน และเป็นสาเหตุให้เกิดผลกระทบอื่นๆมากมายมหาศาล ซึ่งมีแนวโน้มที่จะเพิ่มความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือด และโรคอื่นๆอีกมากมาย เหมือนกับที่ได้จากการสูบบุหรี่”
ดร.ฟาน ทัลเลเคน เรียกร้องให้ทำแถบเตือนสีดำบนบรรจุภัณฑ์อาหารแปรรูปสูง เหมือนที่มีในชิลีและเม็กซิโก และบอกด้วยว่าควรจำกัดการทำการตลาดของอาหารแปรรูปทันที โดยเฉพาะโฆษณาที่เป้าหมายเป็นเด็ก
ช่วงไม่กี่ปีมานี้ การบริโภคอาหารแปรรูปสูงทั่วโลกพุ่งสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง เช่น ซีเรียล โปรตีนบาร์ น้ำอัดลม อาหารสำเร็จรูป และฟาสต์ฟู้ด ในสหราชอาณาจักรและสหรัฐอเมริกา กว่าครึ่งหนึ่งของอาหารโดยเฉลี่ย เป็นอาหารแปรรูปสูง อย่างบางคนโดยเฉพาะวัยรุ่น คนยากจน หรือมาจากพื้นที่ด้อยโอกาส กินอาหารที่เป็นอาหารแปรรูปสูงมากถึง 80%
มีงานวิจัย 2 ชิ้น ระบุว่า อาหารแปรรูปสูง ทำให้เพิ่มความเสี่ยงความดันโลหิตสูง โรคหัวใจ โรคกล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลัน หรือหัวใจวาย และโรคหลอดเลือดสมอง โดยผู้เชี่ยวชาญบอกว่าควรนำงานวิจัยนี้มาเรียกร้องให้รัฐบาลทั่วโลกตื่นตัวกับเรื่องนี้
งานวิจัยชิ้นแรก เป็นการติดตามผู้หญิง 10,000 คน เป็นเวลา 15 ปี พบว่า คนที่กินอาหารที่มีสัดส่วนของอาหารแปรรูปสูงสุด 39% มีแนวโน้มที่ความดันโลหิตสูงขึ้น กว่าคนที่กินอาหารแปรรูปน้อยสุด
ซึ่งความดันโลหิตสูง เพิ่มความเสี่ยงของโรคเกี่ยวกับหัวใจร้ายแรงหลายโรค คือ โรคหัวใจ โรคหลอดเลือดแดงส่วนปลายอุดตัน โรคหลอดเลือดแดงใหญ่โป่งพอง โรคไต และโรคหลอดเลือดสมอง
ส่วนงานวิจัยชิ้นที่สอง เป็นการวิเคราะห์อภิมานที่มีมาตรฐาน ซึ่งเป็นการศึกษาจากข้อมูลหลายงานวิจัย ของคนกว่า 325,000 คน ทั้งหญิงและชาย พบว่าคนที่กินอาหารแปรรูปสูง มากที่สุดอยู่ที่ 24% มีแนวโน้มที่จะเป็นโรคหัวใจและหลอดเลือดมากกว่า ซึ่งมีทั้งโรคหัวใจวาย โรคหลอดเลือดสมอง และเจ็บหน้าอก
การกินอาหารแปรรูปสูงเพิ่มขึ้น ในแต่ละวันนับเป็นแคลอรี่ 10% มีผลต่อการเพิ่มความเสี่ยงโรคหัวใจ 6% และคนที่กินอาหารแปรรูปสูง สัดส่วนน้อยกว่า 15% ของอาหาร มีความเสี่ยงโรคหัวใจต่ำที่สุด อ้างอิงจากงานวิจัยนำโดย Fourth Military Medical University เมืองซีอาน ประเทศจีน
การค้นพบเหล่านี้ได้ถูกเผยแพร่ ในการประชุมประจำปี European Society of Cardiology ในกรุงอัมสเตอร์ดัม ประเทศเนเธอร์แลนด์ ซึ่งมีผู้เข้าร่วมเป็นแพทย์ด้านหัวใจ นักวิทยาศาสตร์และนักวิจัยชั้นนำระดับโลกหลายพันคน เพื่อให้เกิดการดำเนินการอย่างเร่งด่วน
อาหารที่ดูเหมือน ‘เพื่อสุขภาพ’ อาจเป็น อาหาร ‘แปรรูปสูง’
อาหารแปรรูปสูง คือผลิตภัณฑ์อาหารที่ผ่านกระบวนการหลายขั้นตอน มักเติมเกลือและน้ำตาลสูง และอาจมีสารแต่งเติม รวมถึงวัตถุกันเสียด้วย อาหารเหล่านี้มักมีไฟเบอร์ต่ำ และไม่มีสารอาหารเราอาจคุ้นเคยว่าอาหารแปรรูปสูง เป็นพวกไส้กรอก แฮม อาหารสำเร็จรูปเท่านั้น
แต่ Anushriya Pant หนึ่งในนักวิจัยในงานวิจัยชิ้นแรก จากมหาวิทยาลัยซิดนีย์ บอกว่า “ผู้คนมากมายไม่รู้ว่าอาหารที่ ‘คิดว่า’ เป็นอาหารเพื่อสุขภาพ เช่น แซนด์วิช แรป (wrap) ซุปที่ซื้อจากร้าน และโยเกิร์ตไขมันต่ำ ที่จริงแล้ว เป็น อาหารแปรรูปสูง และยังบอกด้วยว่า ผู้หญิงกินอาหารพวกนี้มากกว่าผู้ชาย”
ด้าน ดร.คริส ฟาน ทัลเลเคน หนึ่งในผู้เชี่ยวชาญด้านอาหารแปรรูปสูง และเป็นผู้เขียนหนังสือขายดี ‘Ultra Processed People’ บอกว่า “เราจะคุ้นเคยกับอาหารแปรรูปสูง เหมือนกับ ‘Junk food’ แต่มันเต็มไปด้วยออร์แกนิค และดูมีหลักจริยธรรม ซึ่งอาจวางขายเป็นอาหารเพื่อสุขภาพ มีคุณค่าทางโภชนาการ รักษาสิ่งแวดล้อม หรือมีประโยชน์สำหรับลดน้ำหนัก แต่อาหารที่อ้างว่าเพื่อสุขภาพบนบรรจุภัณฑ์เกือบทั้งหมด เป็นอาหารแปรรูปสูง”
“ขณะนี้มีหลักฐานสำคัญที่บ่งชี้ว่าผลิตภัณฑ์เหล่านี้ทำให้ลำไส้อักเสบ ขัดขวางระบบความอยากอาหาร เปลี่ยนระดับฮอร์โมน และเป็นสาเหตุให้เกิดผลกระทบอื่นๆมากมายมหาศาล ซึ่งมีแนวโน้มที่จะเพิ่มความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือด และโรคอื่นๆอีกมากมาย เหมือนกับที่ได้จากการสูบบุหรี่”
ดร.ฟาน ทัลเลเคน เรียกร้องให้ทำแถบเตือนสีดำบนบรรจุภัณฑ์อาหารแปรรูปสูง เหมือนที่มีในชิลีและเม็กซิโก และบอกด้วยว่าควรจำกัดการทำการตลาดของอาหารแปรรูปทันที โดยเฉพาะโฆษณาที่เป้าหมายเป็นเด็ก
กรมอนามัยและบริการสังคม สหราชอาณาจักร เตรียมที่จะออกกฎหมายเพื่อควบคุมจุดวางสินค้าและโปรโมชัน ในซูเปอร์มาร์เก็ต เพื่อกีดกันอาหารที่ไม่ดีต่อสุขภาพ
เฮนรี่ ดิมเบิลบี อดีตที่ปรึกษารัฐบาลด้านการลดขยะจากอาหารสหราชอาณาจักร บอกว่างานวิจัยที่นำเสนอในการประชุมที่กรุงอัมสเตอร์ดัม เป็นครั้งแรกที่เตือนว่าอันตรายจากอาหารแปรรูปสูง อาจมากกว่ากว่าแค่เพราะทำให้ไขมัน น้ำตาล และเกลือสูงเท่านั้น
“สหราชอาณาจักร กำลังแย่อย่างยิ่งสำหรับอาหารแปรรูปสูง และกำลังกักเก็บปัญหามากมายที่จะเกิดขึ้นในอนาคต ถ้าเราไม่ทำอะไรสักอย่าง ‘คลื่นแห่งความอันตราย’ จะเข้าโจมตีระบบบริการสุขภาพแห่งชาติ หรือ National Health Service (NHS)” เฮนรี่ ดิมเบิลบี กล่าว
เฮนรี่ ดิมเบิลบี อดีตที่ปรึกษารัฐบาลด้านการลดขยะจากอาหารสหราชอาณาจักร บอกว่างานวิจัยที่นำเสนอในการประชุมที่กรุงอัมสเตอร์ดัม เป็นครั้งแรกที่เตือนว่าอันตรายจากอาหารแปรรูปสูง อาจมากกว่ากว่าแค่เพราะทำให้ไขมัน น้ำตาล และเกลือสูงเท่านั้น
“สหราชอาณาจักร กำลังแย่อย่างยิ่งสำหรับอาหารแปรรูปสูง และกำลังกักเก็บปัญหามากมายที่จะเกิดขึ้นในอนาคต ถ้าเราไม่ทำอะไรสักอย่าง ‘คลื่นแห่งความอันตราย’ จะเข้าโจมตีระบบบริการสุขภาพแห่งชาติ หรือ National Health Service (NHS)” เฮนรี่ ดิมเบิลบี กล่าว
