บอร์ดเกมเป็นเหมือนสิ่งเสพติดอย่างหนึ่ง เพราะเมื่อใดที่คุณนั่งลงเพื่อเล่นมัน โดยเฉพาะกับเพื่อนๆ ของคุณ คุณจะสนุกเพลินจนลืมเวลา จากช่วงหัวค่ำไม่ทันไรก็เลยเถิดไปถึงเที่ยงคืนอย่างไม่รู้ตัว ใครกันนะที่เป็นคนคิดค้นเจ้าบอร์ดเกมพวกนี้ขึ้นมา ไม่ว่าจะเป็นเกมเศรษฐี หรือบอร์ดเกมสเกลใหญ่ยักษ์อย่าง Game of Thrones ที่ใช้เวลาเฉลี่ย 4-5 ชั่วโมงเพื่อจบเกม
อันที่จริงการถามว่าใครสร้างบอร์ดเกมขึ้นมา ไม่ต่างอะไรจากการโยนหินถามทาง หรือถามว่าส้มตำมาจากไหน หรือถามว่าใครเป็นคนสร้างเก้าอี้ตัวแรกของโลก เพราะที่มาของบอร์ดเกม ถ้าให้เอาตามหลักฐานทางประวัติศาสตร์นั้น บอร์ดเกมชิ้นแรกมีอายุร่วมกว่า 5,000 ปี นั่นหมายความว่าบอร์ดเกมแทบจะเรียกได้ว่าเป็นสิ่งที่เคียงคู่กับอารยธรรมมนุษย์เลยก็ว่าได้
ถ้าว่ากันตามลักษณะนิสัยของมนุษย์ มนุษย์เป็นสังคมขี้เบื่อที่อยู่นิ่งเฉยไม่ได้ การคิดค้นเกมขึ้นมาจึงเป็นเสมือน ‘การตกลงร่วมกัน’ อย่างหนึ่งในระหว่างคนในกลุ่มเพื่อสร้างความสนุกสนาน ก่อนหน้าบอร์ดเกมคงเป็นการละเล่น ส่วนบอร์ดเกมนั้นเป็นเหมือนพัฒนาการใหม่ของการละเล่นของมนุษย์ เพราะฉะนั้นแล้ว เราสามารถพูดได้ว่า ลักษณะเกมเอ็กซ์โอที่วาดบนพื้นทราย เป็นร่างแรกก่อนมีการพัฒนากติกาให้มีความยาก ซับซ้อน และท้าทายมากขึ้น อันนำไปสู่บอร์ดเกมนั่นเอง
บอร์ดเกมที่เก่าแก่ที่สุดคืออะไร?
อย่างที่กล่าวไปว่าบอร์ดเกมนั้นอยู่เคียงคู่กับอารยธรรมมนุษย์ บอร์ดเกมชิ้นแรก (เท่าที่เจอในตอนนี้) นั้นพบที่บริเวณที่อารยธรรมเมโสโปเตเมียกำลังเฟื่องฟู (5,000 ปีก่อนคริสตกาล) นักโบราณคดีพบเป็นก้อนหินขนาดเล็กสลักลายจำนวน 49 ก้อน อย่างไรก็ตามไม่มีใครรู้ว่าก้อนหิน 49 ก้อนนี้มีกติกาเล่นกันอย่างไรในยุคนั้น นี่คือสิ่งหนึ่งที่นักประวัติศาสตร์ไม่สามารถกอบกู้ได้เลย แต่บางคนสันนิษฐานว่าก้อนหินสลักนี้แหละเป็นต้นแบบให้กับลูกเต๋าในปัจจุบัน
ที่น่าสนใจกว่าคือบอร์ดเกมของอียิปต์โบราณ ที่มีการเล่นจริงๆ จังๆ ไม่ต่างจากยุคสมัยนี้เลย มีการค้นพบอุปกรณ์คล้ายของเล่นฆ่าเวลาสำหรับชนชั้นสูงในอียิปต์สืบอายุประมาณ 3,000 ปีก่อนคริสตกาล เกมนี้เรียกว่า ‘เกมแห่งเซเน็ต’ ถูกพบบริเวณหลุมฝังพระศพของฟาโรห์สมัยราชวงศ์ที่หนึ่ง นักผู้เชี่ยวชาญเสนอว่าเกมนี้มีความเกี่ยวโยงกับแนวคิดเรื่องโลกหลังความตายอีกด้วย
ตัวเกมนั้นเป็นเครื่องไม้คล้ายกับบอร์ดเกมไม้แข่งม้า หรือเกมลูโด้ วิธีการเล่นนั้นยังเป็นที่ถกเถียงกันอยู่ ตัวบอร์ดเกมเซเน็ตออกแบบให้มีตาราง 30 ช่อง แบ่งเป็นแถว 3 แถว แถวละ 10 ช่อง มีหมากให้เดินสองตัว บ้างก็ว่าที่มาของบอร์ดเกมไม้ในปัจจุบันถอดแบบมาจากเกมแห่งเซเน็ต (สรุปลอกหรือพัฒนามากันแน่นะ?)
หมากรุก บอร์ดเกมยอดฮิตจากอินเดีย
นอกจากเกมลูกเต๋าที่สืบทอดกันมาจากเมโสโปเตเปียสู่การละเล่นในยุคโรมันโบราณ บรรดาเกมหมากกระดานถือว่าเป็นบอร์ดเกมหนึ่งที่เป็นที่นิยมมากๆ ในโลกยุคเก่า ว่ากันว่าเกมหมากกระดานมีพัฒนาการมาจากเกมจตุรังคะ (chaturanga) ในประเทศอินเดียสมัยราชวงศ์คุปตะ ในคริสต์ศตวรรษที่ 6 จากนั้นเกมนี้ได้กลายเป็นที่นิยมในอยู่ชาวเปอร์เซีย และชาวอาหรับ จนกระทั่งถูกนำเสนอให้กับชาวยุโรปในยุคกลางผ่านประเทศสเปนเมื่อครั้งอยู่ภายใต้การปกครองของชาวมัวร์ เกมหมากกระดานเป็นที่นิยมเล่นกันมากพอๆ กับเกมลูกเต๋าในยุคกลาง กระจายไปจนถึงเกาะบริเตน ถูกพัฒนาไปในหลายๆ แบบ หลายๆ กติกา จนกลายเป็นหมากรุก หมากล้อม อย่างที่เรารู้จัก
สหรัฐอเมริกา ต้นกำเนิดบอร์ดเกมสมัยใหม่?
บอร์ดเกมสมัยใหม่ที่มีความสร้างสรรค์เกมแรกคาดว่าเป็น ‘The traveller's tour through the United States’ ผลิตครั้งแรกในปี ค.ศ. 1822 กติกาคือใครเดินทางไปทั่วแผนที่สหรัฐอเมริกาจนมาถึงรัฐนิวออร์ลีนส์ก่อนคนนั้นชนะ หลังจากนั้นเป็นเวลา 80 ปี ได้มีหญิงนามว่า ลิซซี มาจี (Lizzie Magie) หรือ อลิซาเบธ เจ. มาจี (Elizabeth J. Magie) ออกแบบเกมในตำนานขึ้นมาในชื่อ ‘The Landlord’s Game’ ในปี ค.ศ. 1903 ซึ่งต่อมาถูกพัฒนามาเป็นเกม Monopoly หรือเกมเศรษฐีนั่นเอง
สหรัฐอเมริกากลายเป็นบ่อกำเนิดบอร์ดเกมสร้างสรรค์หลายเกมเพื่อเป็นแหล่งความบันเทิงฆ่าเวลา มีการออกแบบกติกา ออกแบบธีม ให้มีความหลากหลายมากขึ้น และเข้าสู่ยุคใหม่ในรูปแบบและวิธีการเล่นอย่างจริงๆ จังๆ หลังจากการมาของบอร์ดเกม Dungeons and Dragons ในปี ค.ศ. 1974 และถูกแตกแขนงออกไปมากมาย โดยอิงคอนเซปต์และธีมจากภาพยนตร์ และซีรีส์
ปัจจุบันมีผู้เล่นบอร์ดจำนวนมากในชนิดที่เรียกว่า ‘ติดงอมแงม’ มีสถานที่เปิดเพื่อรองรับการเล่นบอร์ดเกมโดยเฉพาะ รวมถึงชมรมในโรงเรียนและมหาวิทยาลัย บอร์ดเกมได้กลายเป็นส่วนหนึ่งของความบันเทิงที่ไม่ต่างจากการชมภาพยนตร์ ดูงานศิลปะ ชมคอนเสิร์ต อีกทั้งเป็นกิจกรรมที่สานความสัมพันธ์กับเพื่อนได้ดีอีกด้วย
