โมริ รันมารุ กับวัฒนธรรมโฮโมเซ็กชวลในยุคกลางญี่ปุ่น

ถ้าใครเคยเล่นเกม ‘Samurai Warriors’ จากค่าย ‘Koei’ จะรู้จักตัวละครนี้เป็นอย่างดี นั่นคือ ‘โมริ รันมาร’' (Mori Ranmaru) โดยเป็นตัวละครที่ปรากฎอยู่ในประวัติศาสตร์ญี่ปุ่นจริง อยู่ในยุคเซนโกคึ (Sengoku) หรือราวปี 1467-1615  
 
โมริ รันมารุ ถูกออกแบบตัวละครในเกมให้ออกมาดูเป็นเพศหญิงทั้งรูปลักษณ์ โครงหน้า ผมยาว มีหน้าอก และร่างเล็ก เช่นเดียวกันกับการแต่งกายที่ดูอย่างไรก็เป็นการแต่งกายแบบผู้หญิง ในมือถือดาบคาตานะขนาดใหญ่ พร้อมกับเสียงที่ฟังดูห้าวเล็กน้อย

เกม Samurai Warriors นั้นมีคอนเซปต์หลักคือการทำวิดีโอเกมโดยอ้างอิงจากเหตุการณ์จริงในประวัติศาสตร์ พร้อมกับหยิบบุคคลจริงในประวัติศาสตร์มาอยู่ในเกม เกม Samurai Warriros อาจเป็นที่รู้จักน้อยกว่า ‘Dynasty Warriors’ ที่หยิบเรื่องราวสามก๊กมาทำมาเป็นวิดีโอเกม ดังนั้นแน่นอนว่า โมริ รันมารุ ต้องปรากฎอยู่ในประวัติศาสตร์ญี่ปุ่นจริง 
 
แต่เมื่อทำการค้นหาข้อมูล ผลปรากฎว่า โมริ รันมารุ ที่คนส่วนใหญ่มีภาพในหัวคือซามูไรหญิงผู้แข็งแกร่ง กลับเป็นผู้ชายภายใต้เกราะอันดุดัน นี่มันเกิดอะไรขึ้นกันแน่? 

โมริ รันมารุ กับวัฒนธรรมนนันโชคึ (Nanshoku)  

โมริ รันมารุเกิดที่แคว้นมิโนะ ในปี 1565 โดย โมริ โยชินาริ (Mori Yoshinari) บิดาของรันมารุเป็นซามูไรของตระกูลไซโต (Saito Clan) และกลายเป็นผู้ติดตามของ โอดะ โนบุนากะ (Oda Nobunaga) หลังจากที่ได้ครอบครองแคว้นมิโนะ โยชินาริเสียชีวิตในสงครามระหว่างตระกูลอาซากุระ (Asakura Clan) ในขณะที่รันมารุมีอายุเพียง 5 ปี ในช่วงนี้เองที่รันมารุ้กลายเป็นเด็กรับใช้ของโนบุนากะ 
 
โนบุนากะกับรันมารุนั้นมีความสัมพันธ์แบบโฮโมเซ็กชวล ซึ่งไม่ใช่เรื่องแปลกแต่อย่างใด เพราะความสัมพันธ์นี้ไม่ได้เกิดขึ้นในเชิงชู้สาว แต่เป็นความสัมพันธ์ที่เกิดขึ้นโดยจารีตและวัฒนธรรมที่เรียกว่า นันโชคึ (Nanshoku) 

นันโชคึ คือความสัมพันธ์ระหว่างชายที่อายุมากกว่ากับชายที่อายุน้อยกว่า โดยญี่ปุ่นรับวัฒนธรรมนี้มาจากจีน ที่น่าแปลกใจคือ  นันโชคึเป็นวัฒนธรรมที่ปฏิบัติกันของพระสงฆ์ในจีน พระสงฆ์ที่อายุมากกว่าเรียกว่า ‘จิโก’ (Chigo) ส่วนพระสงฆ์หนุ่มเรียกว่า ‘เน็นจา’ (Nenja) ความสัมพันธ์ระหว่างทั้งสองจะดำเนินไปเรื่อยๆ จนกว่าเน็นจาจะโตเป็นผู้ใหญ่ ส่วนจิโกก็จะหาเน็นจาคนต่อไป เรื่องนี้สามารถเห็นได้จากอนิเมชันเรื่อง ‘อิกคิวซัง’ (Ikkyu-san) จะพบว่าจริงๆ แล้วอิกคิวซังคือเน็นจา ส่วนเจ้าอาวาสไกคังนั้นเป็นจิโก 
 
อาจมีการสงสัยว่า แล้วแบบนี้มันขัดต่อคำสอนในพระพุทธศาสนาหรือไม่? ก่อนอื่นต้องเข้าใจว่ามันมีความแตกต่างระหว่างนิกายเถรวาท และนิกายมหายานที่ส่งต่อไปยังประเทศจีน และญี่ปุ่น โดยเฉพาะญี่ปุ่นเองที่นับถือศาสนาชินโตก่อนอยู่แล้ว มีความเป็นไปได้ที่ศาสนากับวัฒนธรรมจารีตเดิมของญี่ปุ่นจะมีการผสมผสานกัน

ความสัมพันธ์แบบนันโชคึนั้นมีคำอธิบาย ชาวญี่ปุ่นในยุคนั้นเชื่อว่าการที่ชายีอายุมากกว่าตกหลุมรักกับชายที่อายุน้อยกว่าเป็นกรรมดีที่เชื่อมทั้งสองคนเอาไว้ โดยกุญแจสำคัญของเรื่องนี้คือ ‘นาสาเกะ’ (Nasake) หรือ ‘ความเห็นอกเห็นใจ’ เป็นศัพท์เฉพาะที่อยู่ในหลักจริยศาสตร์ของญี่ปุ่นพอๆ กับเรื่องสุนทรียศาสตร์ ชายหนุ่มตระหนักถึงความจริงใจที่มีอยู่ในความรู้สึกของชายชรา และตอบรับความรู้สึกนั้นโดยไม่คำนึงถึงสถานะ หรือผลประโยชน์นับว่าเป็นแบบอย่างที่ดี 

วิถีแห่งซามูไรกับวากาชูโด (Wakashudo) 

ในยุคกลางญี่ปุ่น ซามูไรทุกคนจำเป็นต้องเรียนคำสอนพุทธ นั่นหมายความว่าซามูไรทุกคนต้องรู้จักกับคำว่า นันโชคึ นี่จึงอาจเป็นที่มาที่เหล่าซามูไรนำวัฒนธรรมนี้มาใช้ในชื่อ ‘วากาชูโด’ (Wakashudo) หรือแปลว่า ‘วิถีแห่งชายหนุ่ม’   

นันโชคึ และวากาชูโดนั้นไม่ต่างกันมากนัก เพียงแต่ว่าวากาชูโดอาจเข้ากับการใช้ชีวิตในฐานะซามูไรมากกว่าตรงที่มีเรื่องอำนาจนิยมเข้ามาเกี่ยวข้อง อย่างที่เข้าใจกันว่าสังคมญี่ปุ่นมีการแบ่งชนชั้นค่อนข้างเคร่งครัด ทั้งระหว่างอายุ และระหว่างสถานะ ดังนั้นจึงเป็นธรรมดาที่ซามูไรหนุ่ม หรือผู้รับใช้ต้องเคารพนบนอบผู้ที่เป็นอาจารย์ หรือซามูไรรุ่นใหญ่ แต่ในขณะเดียวกันนี่ไม่ใช่ความสัมพันธ์ที่ได้ผลประโยชน์อยู่ฝ่ายเดียว เพราะในขณะซามูไรรุ่นใหญ่หรืออาจารย์ได้รับความภักดี ความเคารพจากซามูไรชั้นผู้น้อยแล้ว ซามูไรชั้นผู้น้อยก็ได้เรียนรู้วิถีแห่งซามูไร การปกครอง และวิถีแห่งดาบเป็นการตอบแทน นักวิชาการส่วนใหญ่จึงมองว่าความสัมพันธ์ (ทางเพศ) ระหว่างสองคนในวัฒนธรรมนันโชคึ หรือวากาชูโด เป็นเรื่องของจารีต และมีความสมเหตุสมผลในตัว 
 
โอดะ โนบุนากะ กับโมริ รันมารุ จึงเป็นภาพตัวอย่างที่แสดงถึงวัฒนธรรมดังกล่าวได้อย่างชัดเจน โอดะ โนบุนากะ นับว่าเป็นนักรบผู้ยิ่งใหญ่ที่สามารถพิชิตเมืองมาแล้วหลายแคว้น ส่วนโมริ รันมารุ ก็เป็นซามูไรหนุ่มที่คอยเรียนรู้งานจากนักรบผู้มากประสบการณ์ รันมารูอาจไม่ได้เป็น LGBTQ อย่างที่เข้าใจกัน แต่เรื่องนี้ทำให้รู้ว่าโฮโมเซ็กชวลเป็นเรื่องปกติในสังคมญี่ปุ่นในยุคนั้น และเป็นหนึ่งในจารีตวัฒนธรรมที่สืบกันมา 

สำหรับตัวละครโมริ รันมารุ ที่ถูกออกแบบมาเป็นตัวละครผู้หญิงนั้น ว่ากันว่ารันมารุเป็นหนุ่มเจ้าสำอางค์ มีรูปพรรณคล้ายกับผู้หญิง ในเกม Samurai Warriors ยังมีการออกแบบตัวละครที่แฝงความหลากหลายทางเพศ เช่น อิมากาวะ โยชิโมโตะ (Imagawa Yoshimoto) ถูกออกแบบมาให้เป็น LGBTQ ทั้งใบหน้าที่ขาวราวกับนักแสดงโนะ (Noh) และกิริยาท่าทางคล้ายผู้หญิง ดาเตะ มูซามูเนะ (Date Musamune) ถูกออกแบบตัวละครออกมาให้เป็นหนุ่มหน้าหวานพร้อมกับเสียงที่แหลมเล็ก แม้กระทั่ง ซาซากิ โคจิโร (Sasaki Kojiro) คู่ปรับของ มูซาชิ มิยาโมโตะ (Musashi Miyamoto) ซามูไรพเนจรชื่อดัง ก็มีการออกแบบมาให้คล้ายเกย์  
 
วิดีโอเกมนั้นไม่ได้ถูกสร้างมาเพื่อความจรรโลงใจเพียงอย่างเดียว วิดีโอเกมบางเกมถูกร้อยเรื่องราวจากประวัติศาสตร์ อีกทั้งแฝงแง่มุมความคิดที่ดีได้พอๆ กับนวนิยาย และการดูภาพยนตร์ อย่างเกม Samurai Warriors ก็สามารถทำให้เรารู้เส้นเวลาประวัติศาสตร์ญี่ปุ่น รู้จักกับบุคคลสำคัญของญี่ปุ่น แฝงเรื่องราวให้ชวนสงสัยจนนำไปสู่การค้นหาคำตอบ อย่างในที่นี้คือ โฮโมเซ็กชวลปรากฎขึ้นในญี่ปุ่นนานกว่าที่เราคิดเสียอีก