ถุงพลาสติก ไอเทมสามัญที่แจกจ่ายกันตามท้องตลาดยันห้างร้าน สร้างปัญหามากมายให้กับสิ่งแวดล้อม สะสมมาตั้งแต่ปี 1962 ที่มีการจดสิทธิบัตร “ถุงก๊อบแก๊บ” ถุงอเนกประสงค์ที่จะมาเป็นตัวตายตัวแทนของถุงกระดาษ ซึ่งใช้กันอย่างแพร่หลายในอดีต ด้วยน้ำหนักที่เบา เนื้อเหนียว ทนทาน และหลักใหญ่ใจความสำคัญก็เพื่อลดการตัดไม้ทำลายป่า
มีข้อมูลที่น่าตกใจจาก World Economic Forum เผยว่า ถ้าเรายังใช้พลาสติกเหมือนเดิม ภายในปี 2050 (เบญจเพสของเด็ก Gen Beta) ในทะเลจะมี “พลาสติก” มากกว่า “ปลา” เสียอีก
ที่มาสมญา “กางเกงในแม่มด”
ด้วยปริมาณขยะถุงพลาสติกที่มากมายและปลิวว่อนติดตามพุ่มไม้ รั้วลวดหนาม สายไฟ ทำให้ชาวไอริช คิดสแลงเรียกเจ้าขยะถุงพลาสติกที่ลอยเคว้งในทำนองล้อเลียนว่า “Witches’ Knickers” หรือแปลเป็นไทยว่า “กางเกงในแม่มด” สะท้อนถึงเรื่องราวของปัญหามลพิษและวิกฤติสิ่งแวดล้อมที่เกิดจากพลาสติกใช้ครั้งเดียวแล้วทิ้ง (Single Use Plastic) จากนั้นไม่นาน ประเทศไอร์แลนด์ก็รณรงค์เรื่องนี้อย่างจริงจัง
นอกจากไอร์แลนด์แล้ว ที่แอฟริกาใต้ก็มีถุงพลาสติกจำนวนมากเกลื่อนกลาดลูกตา จนมีการเปรียบเทียบเชิงตลกขบขันว่าถุงพลาสติกเหล่านั้นคือ “ดอกไม้ประจำชาติพันธุ์ใหม่”
ขณะที่ประเทศไทยเราก็น่าจะมีคำเรียกหรือฉายาอยู่บ้าง (แต่ยังนึกไม่ออก)
คนไทยใช้ถุงพลาสติก 4.5 หมื่นล้านใบต่อปี
ข้อมูลจากกรมควบคุมมลพิษ ที่เก็บสถิติการใช้ถุงหูหิ้ว ปี 2016 พบว่าประเทศไทยใช้ถุงพลาสติก 45,000 ล้านใบต่อปี
- 40% (18,500 ล้านใบ) มาจากตลาดสดและร้านค้าแผงลอย
- 30% (13,500 ล้านใบ) มาจากห้างสรรพสินค้าและร้านสะดวกซื้อ
- 30% (13,500 ล้านใบ) มาจากร้านขายของชำทั่วไป
ขณะที่กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข ได้ทำการสำรวจอนามัยโพล หัวข้อ “พฤติกรรมการใช้พลาสติก” (พฤษภาคม 2024) ด้วยคำถามที่น่าสน ดังนี้
ใน 1 วัน คุณใช้พลาสติกชนิดใดบ้าง ? คำตอบที่ได้คือ
- ถุงพลาสติกหูหิ้ว 292 คน (ร้อยละ 72.64)
- ขวดน้ำพลาสติก 232 คน (ร้อยละ 57.71)
- หลอดพลาสติก 175 คน (ร้อยละ 43.53)
- ถุงพลาสติกร้อน/เย็น 153 คน (ร้อยละ 38.06)
- แก้วน้ำพลาสติก 97 คน (ร้อยละ 24.13)
- กล่องข้าวพลาสติก (ใช้แล้วทิ้ง) 82 คน (ร้อยละ 20.40)
- ช้อนส้อมพลาสติก 66 คน (ร้อยละ 16.42)
- อุปกรณ์พลาสติกในห้องน้ำ 51 คน (ร้อยละ 12.69)
- ถุงซิปล็อกพลาสติก 37 คน (ร้อยละ 9.20)
- กล่องโฟม 36 คน (ร้อยละ 8.96)
- ไม่ใช้พลาสติกประเภทใดเลย 17 คน (ร้อยละ 4.23)
- อื่นๆ 3 คน (ร้อยละ 0.75)
จากผลสำรวจจะเห็นได้ว่า ถุงพลาสติกหูหิ้วและขวดน้ำพลาสติกเป็นสิ่งที่ใช้กันมากที่สุดในชีวิตประจำวัน ขณะที่มีผู้ตอบที่บอกว่าไม่ใช้พลาสติกประเภทใดเลยมีเพียงร้อยละ 4.23 ซึ่งแสดงให้เห็นถึงการพึ่งพาพลาสติกในชีวิตประจำวันอย่างสูง
ปริมาณพลาสติกที่ใช้ใน 1 วัน (เฉพาะผู้ที่ตอบว่าใช้พลาสติก)
จากผู้ตอบแบบสำรวจ 369 คน ที่ตอบว่ามีการใช้พลาสติก เมื่อถามถึงปริมาณพลาสติกที่ใช้ ใน 1 วัน พบว่าปริมาณการใช้พลาสติก เป็นดังนี้
- 1-2 ชิ้นต่อวัน ร้อยละ 49
- 3-4 ชิ้นต่อวัน ร้อยละ 27
- 5-6 ชิ้นต่อวัน ร้อยละ 17
- 7 ชิ้นต่อวันขึ้นไป ร้อยละ 7
คุณรับภาชนะพลาสติกที่ใช้ครั้งเดียวจากแหล่งใดบ้าง
- ร้านสะดวกซื้อ 172 คน (42.79%)
- ร้านอาหาร 169 คน (42.04%)
- ร้านกาแฟ 136 คน (33.83%)
- ตลาด/รถพุ่มพวง 136 คน (33.83%)
- ร้านขายของชำ 125 คน (31.09%)
- หาบเร่/แผงลอย 93 คน (23.13%)
- ร้านอาหารเดลิเวอรี 90 คน (22.39%)
- ห้างสรรพสินค้า/ซุปเปอร์มาร์เก็ต 71 คน (17.66%)
เมื่อคุณใช้พลาสติกเสร็จแล้ว คุณจัดการกับพลาสติกเหล่านั้นอย่างไร
- เก็บไว้ใช้/ขาย 255 คน (63.43%)
- แยกทิ้งในถังที่จัดไว้ให้ 158 คน (39.30%)
- ทิ้งรวมกับถังขยะทั่วไป 116 คน (28.86%)
- กำจัดด้วยการเผาบริเวณบ้าน 15 คน (3.73%)
- อื่นๆ 14 คน (3.48%)
คุณช่วยลดขยะพลาสติกในแต่ละวันอย่างไรบ้าง
- ใช้ ถุงผ้า ใส่ของเมื่อไปตลาด ร้านค้า ฯลฯ 269 คน (66.92%)
- ใช้แก้วน้ำ ภาชนะส่วนตัว แทนการใช้พลาสติก 260 คน (64.68%)
- คัดแยกขยะพลาสติกเพื่อนำไปรีไซเคิล 242 คน (60.20%)
- ปฏิเสธ ไม่รับถุงพลาสติก 197 คน (49%)
- นำภาชนะบรรจุอาหารกลับมาใช้ซ้ำหรือนำไปรีไซเคิล 188 คน (46.77%)
- งดใช้หลอดพลาสติก ช้อน ส้อมพลาสติกแบบใช้ครั้งเดียว 144 คน (35.82%)
- เลือกซื้ออาหารในบรรจุภัณฑ์ที่นำกลับมาใช้ใหม่/รีไซเคิลได้ เช่น แก้ว กระป๋อง ขวด 124 คน (30.85%)
- ซื้อผลิตภัณฑ์ที่มีบรรจุภัณฑ์น้อยที่สุด เพื่อลดขยะจากบรรจุภัณฑ์ 103 คน (25.62%)
- จัดอาหารว่าง อาหารกลางวัน ที่ทำงาน ด้วยภาชนะใช้ซ้ำ หรือย่อยสลายได้ 101 คน (25.12%)
- สนับสนุนผู้ผลิต ธุรกิจที่ลดการใช้บรรจุภัณฑ์พลาสติก 71 คน (17.66%)
- อื่นๆ 4 คน (1%)
พลาสติกเป็นสาเหตุหนึ่งของการปล่อยก๊าซเรือนกระจก สาเหตุของภาวะโลกเดือด จริงหรือไม่?
- ตอบว่า “จริง” 391 คน (97.26%)
- ตอบว่า “ไม่จริง” 11 คน (2.74%)
ใครอ่านมาถึงตอนจบคงอยากสยบพฤติกรรมใช้แล้วทิ้ง! โละวัฒนธรรมการทิ้งขว้างที่ทำให้โลกเดินทางมาถึงขอบเหวเพราะวิกฤตพลาสติกล้นโลก ลองเปลี่ยนมาใช้ “ถุงผ้า” ดูเพิ่มเติมได้ในฮาวทูกู้โลกรวน - วิธีที่ 7: ถุงผ้า (อยากใช้...แต่ลืมไว้ในรถ) และปรับไลฟ์สไตล์ให้อยู่ดี กรีนดี ด้วยการตั้ง New Year’s Resolutions 2025 ไม่ยากหรอกเชื่อสิ เราทำได้!!
